Ból biodra – przyczyny, objawy, zapobieganie i leczenie

Ból biodra może występować u osób w różnym wieku i może utrudniać codzienne funkcjonowanie, jak i wykonywanie niektórych ruchów. Niekiedy ból bioder ma przejściowy charakter i wystarczy nieco odpoczynku, aby dolegliwości bólowe zniknęły. Bóle biodra mogą jednak stanowić objawy chorego biodra, np. zmian zwyrodnieniowych stawu biodrowego. Dlaczego boli biodro i jak można wyeliminować ten ból?

Ból biodra po bieganiu i innych ćwiczeniach

Staw biodrowy to jeden z największych stawów w organizmie człowieka, który jest narażony na znaczne przeciążenia. Ból biodra może pojawić się jako konsekwencja wykonywania ruchów angażujących staw biodrowy, jak i wprost przeciwnie – przy małej ruchliwości stawu. Osoby aktywne fizycznie mogą odczuwać ból biodra i kolana podczas aktywności fizycznej, zwłaszcza, gdy wykonują intensywne ćwiczenia. Z kolei osoby mało aktywne mogą czuć ból biodra przy chodzeniu czy jakiejkolwiek innej, mało wymagającej aktywności fizycznej. Przeciążenie stawu biodrowego i ból w biodrze mogą pojawić się także u osób z nadwagą.

Ból biodra od kręgosłupa

Zarówno ból lewego biodra, jak i ból prawego biodra mogą pojawić się w efekcie dyskopatii lędźwiowego odcinka kręgosłupa. Nie obserwuje się sztywności w stawie i ograniczenia jego ruchomości. Może natomiast występować ból bioder, ból nad biodrem i w okolicy kości ogonowej. Ból biodra nasila się przy wstawaniu i siadaniu, może występować ból biodra w nocy. Przyczyny bólu biodra to także rwa kulszowa czy zapalenie kości ogonowej. Objawy rwy kuszowej to silny ból promieniujący do biodra, a także promieniujący ból od biodra do kostki. Objawy towarzyszące to:

• drętwienie nogi
• zaburzenia czucia
• osłabienie siły mięśniowej

Od czego boli kość ogonowa i biodro? Częstą przyczyną jest zapalenie kości ogonowej, a także urazy, nerwobóle, zwyrodnienia kręgosłupa czy przeciążenie mięśni podczas wysiłku fizycznego.

Ból biodra spowodowany zwyrodnieniem stawu

Zwyrodnienie stawu biodrowego wynika z fizjologicznego „zużywania się” stawu i ścierania chrząstki wyścielającej staw. W efekcie spowolnienia procesów regeneracji chrząstki, tkanka ta zanika, a głowa i panewka stawu pocierają o siebie. Wtedy występuje ból biodra przy chodzeniu oraz rano, po wstaniu z łóżka, a także sztywność stawu. Gdy zmiany zwyrodnieniowe są zawansowane, konieczne jest wszczepienie endoprotezy stawu biodrowego. Dlaczego boli biodro po endoprotezie? Może to wynikać ze współtowarzyszącego zwyrodnienia odcinka lędźwiowego kręgosłupa.

Ból bioder w ciąży

Ból biodra w ciąży to częsta przypadłość, występująca zwłaszcza w trzecim trymestrze. Jaka jest przyczyna bólu biodra u ciężarnych? Wydzielana podczas ciąży relaksyna, odpowiadająca za rozluźnienie więzadła macicznego, może sprzyjać pojawianiu się przeciążeń stawu biodrowego. Nie bez znaczenia jest także przyrost masy ciała w czasie ciąży, zmiana środka częstości oraz dolegliwości ze strony kręgosłupa. W ciąży występuje ból biodra w nocy, a także nasilający się podczas chodzenia. Może także występować ból biodra po porodzie.

Pozostałe przyczyny bólu biodra

Ból biodra z boku ciała może być spowodowany nie tylko przeciążeniem czy rwą kulszową, ale także takimi przyczynami jak:

• zwichnięcie stawu biodrowego: ból jest uciążliwy, pojawia się krwiak, a obrzęk szybko się powiększa
• złamanie kości miednicy lub kości udowej – tutaj niewątpliwie konieczna jest szybka interwencja lekarza, ponieważ takie złamania mogą powodować uszkodzenia innych organów wewnętrznych
• zapalenie stawu biodrowego: występuje ono w wyniku infekcji, reumatoidalnego lub łuszczycowego zapalenia stawów; zapalenie objawia się bólem biodra i pachwin
• jałowa martwica głowy kości udowej: choroba dotyka zwykle dzieci, a szczególnie chłopców, którzy ukończyli siódmy rok życia
• osteoporoza: przyczynia się ona do znacznego osłabienia kości oraz powoduje liczne złamania

Ból biodra u dziecka

Bóle bioder u dzieci może być spowodowany czynnikami zakaźnymi lub niezakaźnymi. Najczęstsze przyczyny bólu biodra u dzieci to:

• wysiękowe przemijające zapalenie stawu biodrowego
• młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów
• reaktywne zapalenie stawu biodrowego
• urazy stawów biodrowych
• nowotwory.

Leczenie bólu biodra

Leczenie bólów bioder zależne jest od przyczyn ich powstawania, więc jeśli pojawia się lekkie stłuczenie lub kontuzja to zaleca się stosowanie leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych oraz stosowanie maści i żelów. W cięższych przypadkach nieuniknione jest stosowanie zastrzyków, które wykonywane są bezpośrednio do stawu. Do leczenia należą również terapie łagodzące ból, zabiegi rehabilitacyjne i artroskopia. W przypadku zwyrodnienia stawu biodrowego konieczne jest operacyjne wstawienie endoprotezy.

Ćwiczenia na ból biodra

W ramach profilaktyki bólu biodra oraz wspomagania leczenia chorych bioder, wskazane jest wykonywanie odpowiednich ćwiczeń. Co na ból biodra sprawdza się najlepiej? Ból bioder i nóg można zredukować takimi formami aktywności fizycznej jak pływanie, jazda na rowerze czy spacery. Można wykonywać ćwiczenia wzmacniające i rozciągające, obejmujące mięśnie tułowia (brzucha i grzbietu) oraz nóg.

W domowym zaciszu można wypróbować takie ćwiczenia jak: odwodzenie nogi w tył lub w bok, unoszenie bioder podczas leżenia czy skręty bioder w pozycji leżącej.

Bibliografia:

Wiktor Ł., Wiktor M., Tomaszewski R., Nieurazowy ból biodra w wieku rozwojowym; Pediatria po dyplomie, 2019

Wilson J., Evaluation of the patient with hip pain; Am Fam Physician, 2014, Jan, 89(1)