Na czym polega leczenie alkoholizmu? Jakie są dostępne metody?

Alkoholizm to poważna choroba, która wpływa nie tylko zdrowie fizyczne, ale także psychiczne oraz funkcjonowanie społeczne i zawodowe. Dowiedz się, jakie są metody leczenia alkoholizmu i na co się zdecydować, a także, w jaki sposób najskuteczniej zwalczyć uzależnienie.

Jakie są objawy alkoholizmu? 

Choroba alkoholowa nie ujawnia się w sposób nagły, tylko rozwija przez wiele miesięcy lub lat. Zwykle na samym początku pojawiają się pewne sygnały ostrzegawcze, wskazujące na możliwe wystąpienie uzależnienia, ale zespół typowych symptomów jest widoczny dopiero po pewnym czasie. Na tej podstawie można wyróżnić cztery fazy choroby alkoholowej: 

• faza prealkoholowa, czyli wstępna, która może trwać nawet kilka lat i zwykle nie wzbudza żadnych obaw u osoby uzależnionej oraz rodziny; w tym czasie alkoholik spożywa trunek na odprężenie, zwykle w czasie spotkań towarzyskich i poszukuje okazji do picia; 
• faza ostrzegawcza, która najczęściej kojarzy się z wystąpieniem pierwszej luki pamięciowej (potocznie nazywanej urwanym filmem); następuje tutaj inicjowanie kolejek, a także picie potajemne i w samotności; 
• faza krytyczna, czyli moment, gdy następuje utrata kontroli nad ilością wypijanego alkoholu, a krótkie stany abstynencji i tak kończą się powrotem do nałogu; całe życie kręci się wokół alkoholu, pojawia się także głód alkoholowy i spada popęd seksualny; 
• faza przewlekła, czyli czas, gdy nie ma już wyrzutów sumienia, a dana osoba pije praktycznie bez przerwy, przy czym tolerancja na alkohol obniża się i już po niewielkiej dawce pojawia się uczucie upojenia alkoholowego.  

W tej ostatniej fazie szczególnie trudne jest wyjście z błędnego koła, ponieważ pojawia się zespół abstynencyjny, polegający na wystąpieniu drżenia rąk, pocenia się, bólu głowy, wymiotów, zaburzeń snu i innych, mocno utrudniających życie symptomów, zwykle zniechęcających osobę chorą do leczenia.  

Leczenie alkoholizmu terapią i lekami

Pierwszym i zdecydowanie najważniejszym krokiem w leczeniu alkoholizmu jest przyznanie się przed sobą, że pojawił się problem. W XXI wieku istnieje wiele metod leczenia alkoholizmu, jednak żadna nie przyniesie pozytywnych rezultatów, jeśli osoba uzależniona nie zmotywuje się do podjęcia leczenia, a dodatkowo będzie wracać do picia. W Polsce przez wiele lat stosowano głównie metody farmakologiczne, w tym także tzw. wszywki, jednak obecnie najbardziej polecana jest psychoterapia (zarówno indywidualna, jak i grupowa).  

Ośrodki leczenia alkoholizmu i detoks 

Zwykle pierwszym etapem procesu leczenia jest przejście detoksu, a więc usunięcie z organizmu alkoholu oraz toksyn, a dostarczenie odpowiednich składników mineralnych i elektrolitów. W ten sposób możliwe jest odtrucie krwiobiegu, a także uspokojenie organizmu i zmniejszenie skutków zespołu odstawienia alkoholowego. Rozwiązanie to pomaga w przerwaniu ciągu alkoholowego, umożliwia także odstawienie alkoholu w pierwszej fazie leczenia.  

Zwykle detoks przeprowadzany jest w ośrodku leczenia alkoholizmu, jednak niekoniecznie musi być to ośrodek zamknięty. Detoks jest bolesny i męczący, a proces ten najlepiej przejść pod opieką specjalistów oraz osób bliskich. W Polsce możliwe jest skorzystanie z prywatnych ośrodków leczenia alkoholizmu, jednak koszt leczenia jest wysoki. Zwykle trzeba zapłacić około 8-12 tysięcy złotych za 4 tygodnie leczenia, a dodatkowo za detoks, terapię rodzinną oraz inne usługi. 

Psychoterapia indywidualna i grupowa 

Szczególne znaczenie w kontekście leczenia alkoholizmu ma psychoterapia. W wielu przypadkach uzależnienie od alkoholu wcale nie wymaga odtruwania organizmu. Dzieje się tak w sytuacji, gdy dana osoba rozumie swój problem, stara się unikać spożywania trunków, jednak ciągnie ją do alkoholu.  

W trakcie sesji terapeutycznej można nauczyć się wiele o uzależnieniach, a także działaniu substancji oraz dostępnych metodach leczenia. Dodatkową opcją jest skorzystanie z sesji grupowych, podczas których osoby uzależnione dzielą się swoimi doświadczeniami i rozmawiają ze sobą o problemach i sposobach wyjścia z nałogu, a także trudnych sytuacjach, które im się przydarzyły. 

Metoda 12. kroków 

Jedną ze zdecydowanie najbardziej popularnych metod leczenia alkoholizmu, znaną także z filmów i seriali, jest metoda 12 kroków, stworzona przez stowarzyszenie AA, czyli Anonimowych Alkoholików. Dobrze jednak wiedzieć o tym, że jest to terapia oparta w znacznym stopniu o religię chrześcijańską i wiarę w Boga. Duże znaczenie ma tutaj przyznanie się do uzależnienia, a także wyznanie swoich błędów i zadośćuczynienie.  

Leczenie alkoholizmu NFZ 

W Polsce możliwe jest zapisanie się na zupełnie bezpłatny odwyk oraz terapię w ramach NFZ. Proces terapeutyczny zajmuje od kilku do kilkunastu tygodni, a w jego skład wchodzą zajęcia grupowe (240 godzin) i indywidualne (50 godzin). Na początku zwykle trzeba przejść detoks, a później otrzymać skierowanie na leczenie w ośrodku psychiatrycznym lub psychoterapię.  

Czy można wyleczyć alkoholizm samodzielnie w domu? 

Uznaje się, że nie ma możliwości wyleczenia alkoholizmu w domu. Oczywiście teoretycznie da się zaprzestać picia i zacząć rozumieć swoje emocje oraz sytuacje spustowe, a więc te prowadzące do wypijania trunków. Trzeba jednak pamiętać o tym, że alkoholikiem jest się przez całe życie, a sięgnięcie po kieliszek po kilku miesiącach lub latach abstynencji może ponownie doprowadzić do ciągów alkoholowych.  

Najlepszym rozwiązaniem jest skorzystanie z detoksu i ośrodków leczenia uzależnienia albo po prostu zapisanie się na terapię. W ten sposób możliwe jest zadbanie o swoje zdrowie, a także codzienne funkcjonowanie społeczne i zawodowe. Ważny jest tutaj także samorozwój, który pomoże utrzymać choremu kontrolę nad uzależnieniem. 

Bibliografia: 

1. Cierpiałkowska L., Ziarko M.,  Psychologia uzależnień-alkoholizm, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne 2010.  
2. Ryszkowski A., Wojciechowska A., Kopański Z., Brukwicka I., Lishchynskyy Y., Uracz W., Walka z uzależnieniem alkoholowym, Journal of Clinical Healthcare 2015, nr 1.  
3. Wnuk M., Marcinkowski J., Alkoholizm–przegląd koncepcji oraz metod leczenia, Alcoholism–review of conceptions and methods of treatment, Health 2012, 47: 49-55.