Zapalenie rozcięgna podeszwowego – co to za choroba?

Odczuwasz dotkliwy ból w okolicach stopy i pięty? Masz wrażenie, że non stop uwiera cię niewielki kamyczek? Jeśli tak, być może cierpisz na zapalenie rozcięgna podeszwowego. To choroba, na którą najczęściej zapadają osoby po 40. roku życia i w większości przypadków są to kobiety. Jej leczenie jest stosunkowo długie i może trwać od kilku tygodni do kilkunastu miesięcy, dlatego należy je rozpocząć możliwie jak najszybciej. 

Czym jest zapalenie rozcięgna podeszwowego? 

Zapalenie rozcięgna podeszwowego, określane też jako ostroga piętowa, to jedna z najczęściej występujących chorób układu mięśniowo-szkieletowego, a zarazem najczęstsza przyczyna odpowiedzialna za ból pięty. Można powiedzieć, że jest to stan zapalny tkanek, które otaczają rozcięgno, a także okolice jego przyczepu bliższego, na guzie piętowym. 

Objawy zapalenia rozcięgna podeszwowego 

Zapalenie rozcięgna podeszwowego można rozpoznać po następujących objawach: 

• piekący ból pięty (bardziej po przyśrodkowej stronie) lub zwykły ból stopy (pod stopą i piętą) – bóle te nasilają się, kiedy stawia się stopę na podłożu, a także podczas rozciągania i prób wspięcia się na palce oraz podczas chodzenia po schodach. Możliwie jest także uczucie ciągnięcia w okolicach pięty, które odczuwalne jest zwłaszcza o poranku, po wstaniu z łóżka, ale też po dłuższym staniu oraz chodzeniu (zmniejsza się po rozchodzeniu). Pacjenci często mają uczucie, jakby uwierał ich mały kamyczek pod stopą, 
• przeszywający ból pięty z boku czy ból mięśnia podeszwowego, który nie ustępuje nawet podczas odciążenia, w spoczynku – występuje w stanach ostrych choroby, 
• opuchlizna, zaczerwienienie, tkliwość i swędzenie pięty oraz ciepła skóra – symptomy te świadczą o stanie zapalnym. 

Zwykle objawy pojawiają się stopniowo i nasilają się wraz z upływem czasu. W pewnym momencie ból może być tak uciążliwy, że zacznie bardzo utrudniać codzienne funkcjonowanie. W 30 proc. przypadków dolegliwości bólowe występują w obu stopach. 

Przyczyny zapalenia rozcięgna podeszwowego 

Do zapalenia rozcięgna podeszwowego doprowadza najczęściej przeciążenie stopy na skutek zwiększonego napięcia rozcięgna oraz mięśni łydki. Pojawieniu się dolegliwości sprzyjają również takie czynniki jak: 

• nieodpowiednio dobrane obuwie, 
• wielogodzinna praca na stojąco, 
• płaskostopie (niekorzystna budowa anatomiczna), 
• niezbyt dobre rozciągnięcie mięśni łydki, 
• przykurcz ścięgna Achillesa, 
• otyłość i nadwaga, 
• choroby układowe (np. dna moczanowa, reumatoidalne zapalenie stawów), 
• stopa wydrążona, 
• stopa płasko-koślawa, 
• stopa pronacyjna, 
• urazy w obrębie kości piętowej, 
• zbyt duże napięcie mięśnia brzuchatego łydki, 
• nierówna długość kończyn dolnych, 
• zbliznowacenia związane z zabiegami chirurgicznymi i ortopedycznymi, 
• błędy wykonywane podczas uprawiania sportu (źle dobrane obuwie, nieodpowiednio dopasowane ćwiczenia, zbyt duże przeciążenie).

Zapalenie rozcięgna podeszwowego – leczenie 

Jak leczyć zapalenie rozcięgna podeszwowego? Z pewnością nie jest to proste. Istotne jednak, aby zminimalizować obciążenie stóp oraz złagodzić ból. Nie należy więc uprawiać aktywności sportowej – dzięki temu można odciążyć tkanki oraz pozwolić się stopie zregenerować. Leczenie omawianej choroby bazuje m.in. na przyjmowaniu leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych – w tym drugim przypadku nierzadko specjalista przepisuje leki niesteroidowe stosowane miejscowo, np. w postaci maści.  

Jeśli chodzi o zapalenie rozcięgna podeszwowego, zastrzyki również mają zastosowanie terapeutyczne. W tym przypadku także wykorzystuje się środki przeciwzapalne. Czasem zaleca się też iniekcje sterydowe oraz fizjoterapię. W sytuacji, gdy choroba nie jest zaawansowana, rekomenduje się ortopedyczne wkładki na ostrogę piętową, które można zakupić w sklepie medycznym. Dostępna jest także specjalna skarpeta na zapalenie rozcięgna podeszwowego, która w założeniu ma łagodzić ból. Przed jej zakupem należy jednak skonsultować się z lekarzem. 

Niekiedy konieczna bywa także operacja. Dzieje się tak wtedy, gdy zostaje przerwana ciągłość omawianej struktury. Zdarza się również, że na jakiś czas unieruchamia się stopę, aby mogła się ona wygoić. Jeżeli ból jest bardzo silny, lekarz powinien wypisać pacjentowi zwolnienie lekarskie. 

Zapalenie rozcięgna podeszwowego a fizjoterapia 

W ramach rehabilitacji wykonuje się m.in. ćwiczenia wzmacniające mięśnie stopy i łydki, a także te, które rozciągają rozcięgno podeszwowe oraz pomagają w przywracaniu normalnego funkcjonowania stopy. Co więcej, pomocne mogą być tutaj zabiegi fizykoterapeutyczne, takie jak: 

• magnetoterapia – oddziałuje na komórki polem magnetycznym i przyspiesza gojenie tkanek, 
• laseroterapia – przy pomocy promieniowania laserowego pobudza komórki do szybszej regeneracji, 
• zimnolecznictwo – pomaga zmniejszać przeciążenia i spięcia w mięśniach, 
• stosowanie ultradźwięków – stymuluje organizm do głębszego przenikania leków, 
• taping – pomaga zmniejszyć dolegliwości bólowe, dzięki niemu można odciążyć uszkodzone struktury.

Jakie buty dobrze się sprawdzą przy ostrodze piętowej? 

W leczeniu zapalenia rozcięgna podeszwowego pomóc może również zmiana obuwia na bardziej komfortowe oraz lepiej dopasowane. Jakie buty przy zapaleniu rozcięgna podeszwowego warto zastosować? Zacznijmy od tego, że należy unikać tych z twardą podeszwą – nie dość, że podczas ich noszenia gojenie jest znacznie utrudnione, to jeszcze nasilają one dolegliwości bólowe. Niewskazane jest także obuwie na wysokim obcasie i z ciasnym noskiem, podobnie zresztą jak trampki i inne buty na całkowicie płaskiej podeszwie. Zdecydowanie lepszym wyborem będzie szerokie obuwie z miękką podeszwą oraz dobrą amortyzacją. Warto je dobrać razem ze swoim fizjoterapeutą. 

Ostroga piętowa – domowe sposoby 

W przypadku ostrogi piętowej warto stosować również domowe sposoby, które nie wyleczą choroby, ale pomogą zmniejszyć dolegliwości. Jeżeli ból jest bardzo uciążliwy, można chłodzić piętę przy pomocy kostki lodu. Najlepiej wykonywać tę czynność regularnie, 2 lub 3 razy dziennie, przez 10-15 minut. Dobrym rozwiązaniem będzie również okład z żelem chłodzącym.  

Bibliografia: 

1. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK431073/ [dostęp 20.04.23]. 
2. Schwartz E. N., Su J., Plantar Fasciitis: A Concise Review, The Permanente Journal, s. 105-107. 
3. Tahririan M. A., Motififard M., Tahmasebi M. N., Siavashi B., Journal of Research in Medical Sciences 2012, s. 799-804.