Brodawki – co to? Jak leczyć tego typu zmiany skórne?

Najpowszechniej znaną zmianą skórną o podłożu wirusowym jest brodawka wirusowa. Kiedy stosować farmakologiczne, a kiedy niefarmakologiczne metody leczenia? W którym momencie konieczne może okazać się leczenie zabiegowe? Poznaj prawdy i mity o domowych sposobach leczenia brodawek, a także dowiedz się, czym tak naprawdę są tego typu zmiany.

Brodawki wirusowe – czym są? 

Brodawki wirusowe wywoływane są infekcją brodawczaka ludzkiego, który jest mocno rozpowszechniony w środowisku. Z łatwością przenosi się z człowieka na człowieka przez kontakt bezpośredni. Powszechnie znane są brodawki stóp czy dłoni, jednak należy pamiętać również o zmianach o charakterze brodawek płaskich czy kłykcin kończystych w okolicach narządów płciowych.

Wykrycie brodawki – co dalej? 

Jeśli zauważysz zmianę skórną o niepokojącym wyglądzie, warto skonsultować się z lekarzem, który na podstawie wyglądu zewnętrznego postawi właściwe rozpoznanie i doradzi metodę usunięcia zmiany. Wiedzę w tym zakresie ma lekarz podstawowej opieki zdrowotnej, jednak w przypadku konieczności zastosowania specjalistycznego leczenia, pacjent jest kierowany do gabinetu dermatologicznego lub chirurgicznego.

Jakie są główne metody leczenia brodawek? 

Leczenie brodawek obejmuje działania domowe, które można wdrożyć bez konsultacji lekarskiej. Wśród pozostałych metod leczenia brodawek wymienia się leczenie farmakologiczne oraz inwazyjne metody leczenia, jak elektrokoagulacja, laseroterapia czy krioterapia. Czasami konieczne jest wykorzystanie chirurgicznego usunięcia zmiany, tzw. łyżeczkowanie.

Domowe sposoby na brodawki – czy warto samodzielnie podjąć leczenie? 

Domowe sposoby na brodawki są skuteczne. Nie bez przyczyny dostępnych jest tak wiele środków w aptekach bez recepty. Zalicza się tu żele, kremy, plastry czy płyny, których głównym mechanizmem działania jest złuszczenie zmiany poprzez wykorzystanie właściwości kwasu salicylowego i mlekowego. Dostępne są również metody domowego wymrażania brodawek wirusowych. Należy jednak zachować nadzwyczajną ostrożność przy zmianach na twarzy czy błonach śluzowych, ponieważ nie wszystkie środki mogą być stosowane w tych okolicach. Wśród metod domowych wymienia się ponadto: 

• ocet na brodawkę lub nacieranie brodawki czosnkiem – nie ma potwierdzonej skuteczności i nie zaleca się stosowania tych metod; 
• ścieranie brodawki pumeksem – jest to żmudna metoda, a usuwanie może trwać nawet kilka miesięcy. Polega na sukcesywnym ścieraniu warstw zrogowaciałego naskórka brodawki po wcześniejszym zaklejeniu jej na kilka dni taśmą. Mimo iż są szanse na usunięcie tą metodą zmiany, to jednak ryzyko samozakażenia, rozniesienia zmian na okoliczne tkanki i uszkodzenie skóry dyskwalifikują ją; 
• ziele jaskółcze, inaczej sok z glistnika – ma potwierdzoną skuteczność, jednak wykazuje silne właściwości barwiące i może wywołać reakcję alergiczną; 
• lakier do paznokci na brodawkę – brak jakiejkolwiek skuteczności, nie powinno się stosować tej metody.

Farmakologiczne metody usuwania brodawek 

Należy pamiętać, że zarówno wymienione wyżej domowe sposoby usuwania brodawek, jak i metody farmakologiczne są długotrwałe. W leczeniu stosuje się specjalistyczne preparaty zawierające: 

• 5-fluorouracyl – w połączeniu z kwasem acetylosalicylowym jest dostępny na receptę w formie płynu na skórę. Zaburza syntezę DNA i RNA w komórkach, powodując zaburzenie wzrostu komórek i doprowadzając do ich śmierci; 
• Imikwimod – jest modulatorem odpowiedzi immunologicznej. Stosuje się go w formie kremu o stężeniu 5% dostępnego na receptę. Sprawdza się w leczeniu zmian wirusowych. Dedykowany jest raczej zmianom typu brodawczaka narządów płciowych.

Usuwanie brodawek – krioterapia 

Krioterapia jest inwazyjną metodą usuwania brodawek, polegającą na ich wymrażaniu. Stosuje się w tym celu ciekły azot, który nanosi się specjalnym aplikatorem. W efekcie tworzy się bolesny pęcherz, ponieważ zmiana ulega uszkodzeniu. Kiedy się zagoi, konieczne jest powtórzenie zabiegu. Krioterapię wykonuje się kilkukrotnie i należy liczyć się z ryzykiem powstania blizny.

Laserowe usuwanie brodawek 

Laser ablacyjny wykorzystywany celem usuwania brodawek po prostu niszczy miejscowo brodawkę z małym ryzykiem powstania blizny. Niektóre typy laserów działają poprzez uszkodzenie naczyń krwionośnych zaopatrujących brodawkę, tym samym dochodzi do obumarcia komórek. Zabiegi laserowe wykonuje się jednokrotnie. 

Elektrokoagulacja a metoda laserowa 

W przeciwieństwie do metody laserowej, w elektrokoagulacji wykorzystuje się prąd elektryczny, który wypala brodawkę, mogąc pozostawić niewielką bliznę. Ten zabieg również jest jednorazowy.

Metody chirurgiczne – kiedy są konieczne? 

Należy pamiętać, iż czasami pacjenci lekceważą problem, doprowadzając do tego, że zmiana staje się zbyt duża i za mocno zakorzeniona, by inne metody leczenia brodawki okazały się skuteczne. Czasami wyżej wymienione sposoby nie przynoszą też efektu, co w konsekwencji zmusza do chirurgicznego usunięcia zmiany. Wykonuje się to w znieczuleniu miejscowym, zabieg jest krótki.  

Zazwyczaj udaje się usunąć zmianę przez tzw. łyżeczkowanie, czyli wyłuskanie zmiany skórnej odpowiednim narzędziem. Przy głębokich zmianach może okazać się konieczne głębsze wycięcie zmiany. Rana po zabiegu chirurgicznym goi się kilka dni, może podkrwawiać i, w zależności od okolicy, może pozostawić niewielką bliznę. 

Bibliografia: 

1. Błaszczyk-Kostanecka M., Wolska H., Dermatologia w praktyce, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2009. 
2. Jabłońska S., Majewski S., Choroby skóry i choroby przenoszone drogą płciową, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2010.  
3. Padlewska K., Medycyna estetyczna i kosmetologia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2014.