Przewlekła Choroba Nerek – przyczyny, objawy, profilaktyka

Przewlekła Choroba Nerek (PChN) zagraża nawet co ósmej osobie. Wczesne wykrycie problemu daje szansę na opóźnienie choroby o kilkanaście lat, najprostsze badanie profilaktyczne kosztuje tylko kilka złotych. „Nerki nie bolą!”  – alarmują lekarze.

W Polsce nerki to wstydliwy temat. Mówi się o nich niewiele, choć problemy mają ponad 4 miliony osób. Lekarze mówią o cichej epidemii. Szczególnie groźna jest Przewlekła Choroba Nerek (PChN), która bardzo długo nie daje żadnych objawów. Kiedy się ujawnia, w wielu przypadkach pomóc mogą już tylko dializy.

Tylko w ciągu doby nerki oczyszczają ok. 1 500 l krwi oddzielając substancje odżywcze od szkodliwych. Te niepotrzebne i toksyczne produkty przemiany materii wydalane są na zewnątrz. Dlatego sprawnie pracujące nerki to podstawa dobrego funkcjonowania organizmu. Gdyby nie one, nasz organizm zatruje się w ciągu kilku dni.

Przewlekła Choroba Nerek – przyczyny choroby

Przewlekłe Choroby Nerek bardzo często są pochodną innych chorób, m.in. cukrzycy, miażdżycy i nadciśnienia tętniczego. Z tego powodu PChN zalicza się do chorób cywilizacyjnych a najwięcej chorych to osoby obarczone także innymi problemami zdrowotnym. „ Największy problem stanowią choroby sercowo – naczyniowe, nadciśnienie, otyłość a przede wszystkim cukrzyca , aż u 30 proc. pacjentów występuje cukrzycowa choroba nerek” – mówi Iwona Mazur, szefowa Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Osób Dializowanych.

Groźne są także problemy samych nerek – kłębuszkowe i odmiedniczkowe stany zapalne, kamica nerkowa i wady wrodzone, np. wielotorbielowatość.  Zwyrodnienie wielotorbielowate nerek jest szczególnie niebezpieczne, bo dziedziczone w 50 proc. przypadków.

Przewlekła Choroba Nerek – objawy i przebieg choroby

Przewlekła Choroba Nerek (PChN) to wspólna nazwa dla wszystkich uszkodzeń nerek, które trwają dłużej niż trzy miesiące. „Postępująca niewydolność nerek powoduje zanik kłębuszków nerkowych. Mamy ich kilka milionów, więc proces ten trwa przez dłuższy czas. Kiedy uda się wykryć u kogoś problem odpowiednio wcześnie, ma on szanse na wiele lat normalnego życia, oczywiście nie lekceważąc problemu, tzn. dbając o prawidłową dietę, prowadząc aktywny tryb życia i dużo pijąc. Trzeba jednak wiedzieć, że jest się chorym” – mówi Iwona Mazur.

Przewlekła Choroba Nerek bardzo długo nie daje objawów. Zwykle dowiadujemy się o problemie mniej więcej w okolicach 40-tki podczas diagnostyki innych dolegliwości, często zupełnie przypadkiem.

Przewlekła Choroba  Nerek – profilaktyka i dieta

U osób, które nie obserwują u siebie problemów zdrowotnych, mają prawidłowe wyniki krwi i ciśnienia tętniczego, systematyczne badania moczu w kierunku chorób nerek powinno wykonywać się od ok. 40-go roku życia. Jeśli wyniki będą prawidłowe, wystarczy sprawdzać je raz do roku. Im wcześniej wykryte nieprawidłowości w pracy nerek, tym większe szanse na opóźnienie terminalnego stadium nawet o kilkanaście lat.

„Przeanalizowaliśmy wprowadzony niedawno przez Ministerstwo Zdrowia Program Profilaktyka 40+. Ani w pakiecie podstawowym, ani rozszerzonym nie ma żadnego badania, które pomogłoby zdiagnozować stan nerek. Są choroby skóry, prostata, oczywiście nowotwory, nie ma nic o chorobach nerek. A przecież problem dotyczy 12 proc. ludzi! Kilka lat temu wnioskowaliśmy do ministerstwa o wprowadzenie do pakietu badań podstawowych eGFR (klirens kreatyniny)  obrazujący pracę kłębuszków nerkowych, ale nie spotkało się to z żadną reakcją. Jeszcze 10 lat temu tego badania nie wykonywano, teraz zrobimy go w każdym laboratorium za 6-7 zł” – mówi Iwona Mazur.

Badanie eGFR wykonuje się z krwi. Razem z ogólnym badaniem moczu i pomiarem ciśnienia tętniczego da nam pełny obraz pracy naszych nerek. Podwyższony eGFR świadczy o problemach kłębuszków nerkowych z filtracją albo też o odwodnieniu czy ostrym zapaleniu dróg moczowych. Dlatego w przypadku nieprawidłowego wyniku należy koniecznie skonsultować się z lekarzem.

Ważnym elementem profilaktyki jest wprowadzenie zmian w diecie i stylu życia. Należy do nich odpowiednie nawodnienie organizmu umożliwiające eliminację toksyn, ograniczenie soli i produktów wysokobiałkowych,  ograniczenie alkoholu i nikotyny, unikanie długotrwałego zażywania leków przeciwbólowych. Ważne jest także nieprzetrzymywanie moczu. Zbyt długie zwlekanie z pójściem do toalety sprzyja namnażaniu bakterii w pęcherzu i w konsekwencji prowadzi do stanów zapalnych.

Przewlekła Choroba Nerek  – kiedy nerki mówią STOP

Najwięcej osób dowiaduje się o złym stanie swoich nerek ok. 60-tki. Zwykle towarzyszy to innym chorobom. Systematyczne kontrole stanu nerek powinno się wprowadzić ok. 40-tki. Wystarczy raz w roku, razem z morfologią krwi zrobić także eGFR. „Takie wskazanie dotyczy osób, które nie są w grupie ryzyka – nie mają nadciśnienia, problemów naczyniowych czy chorób nerek w wywiadzie rodzinnym. Jeśli takie ryzyko jest, systematyczną kontrolę stanu nerek powinno się przeprowadzać wcześniej. Mamy wtedy szansę, by w porę uchwycić moment, kiedy nasze nerki zaczną szwankować i dość czasu, by wprowadzić korekty do swojego stylu życia, by uniknąć najgorszego scenariusza, czyli konieczności dializowania” – mówi Iwona Mazur.

Terapia nerkozastępcza jest jedną z najdroższych procedur medycznych w budżecie zdrowia. Jest też ogromnym utrudnieniem dezorganizującym życie pacjenta i często także jego rodziny.