Inhalacje na zatoki – z czego je robić i na co pomagają?

Inhalacje to jeden z domowych sposobów łagodzenia dolegliwości związanych z zapaleniem zatok. Choć nie zastępują leczenia farmakologicznego, mogą być niezwykle przydatne w zmniejszeniu objawów choroby, a do tego są banalnie proste w wykonaniu. Jak prawidłowo zrobić inhalację, czy dodatek olejków eterycznych jest dobrym pomysłem i i co właściwie daje taka inhalacja? 

Domowe inhalacje na zatoki 

Zapalenie zatok to infekcja górnych dróg oddechowych objawiająca się bólem głowy i gardła, kaszlem, gorączką i wyciekiem z nosa. Na początkowym etapie stanu zapalnego zatok można wspomagać się tradycyjnymi metodami leczenia, do których należą inhalacje. Od lat stosowano je w przypadku przeziębień, zapalenia oskrzeli a nawet chorób alergicznych.

Celem inhalacji jest udrożnienie zatok poprzez rozrzedzanie gęstej wydzieliny zalegającej w drogach oddechowych. Inhalowanie się szybko przynosi ulgę w oddychaniu.Ponadto inhalacja ma działanie nawilżające śluzówkę, przeciwzapalne i rozkurczowe. Do inhalacji w zapaleniu zatok wykorzystuje się: parę wodną, sól fizjologiczną, olejki eteryczne i zioła.

Zobacz także: Inhalacje na katar u dzieci – jak je przygotować?

Inhalacje parą wodną 

Inhalacja parą wodną to najprostsza i najbardziej popularna metoda inhalacji. Zwana jest potocznie “parówką”. Do jej wykonania potrzebna jest miska z gorącą wodą (ale nie wrzątkiem) i ręcznik. Do wody można dodać kilka kropli olejku eterycznego, wybrane zioła lub sól kuchenną. Równie dobrze można także inhalować się samą parą wodną. W tym celu należy narzucić na głowę ręcznik, zamknąć oczy, pochylić się nad miską i powoli wdychać nosem unoszącą się parę. Nie powinno się trzymać twarzy zbyt blisko miski z wodą, ponieważ grozi to poparzeniem. Inhalacje można wykonywać nawet 2-3 razy dziennie. 

Inhalacje olejkami eterycznymi 

Olejki eteryczne to skoncentrowane ekstrakty lotnych substancji zawartych w roślinach. Nierozcieńczony olejek można nakropić w niewielkiej ilości na ubranie lub chusteczkę. W celu inhalacji olejkami należy je rozcieńczyć w ciepłej wodzie. Do inhalacji wykorzystywane są: 

• Olejki roślin iglastych: sosnowy, jodłowy, cedrowy, kosodrzewinowy. Za ich właściwości odpowiadają związki terpenowe (alfa-pinen, beta pinen, limonen). Mają działanie sekretolityczne, wykrztuśne i dezynfekujące. 
• Olejek eteryczny eukaliptusowy. Swoje działanie zawdzięcza związkowi o nazwie 1,8 cyneol. Działa rozrzedzająco na zalegającą wydzielinę i ułatwia jej usuwanie. Do inhalacji należy użyć 12 kropli olejku na 150 ml wody. Inhalacja może być wykonywana do 3 razy dziennie. Olejku eukaliptusowego nie powinno stosować się u dzieci poniżej 12. roku życia oraz kobiet w ciąży i laktacji. 
• Olejek eteryczny miętowy: ma działanie przeciwzapalne, przeciwdrobnoustrojowe, sekretolityczne i antyseptyczne. Wspomaga funkcje układu oddechowego i pomaga w leczeniu zapalenia zatok. 

 Nie wolno zapominać, iż niektóre składniki olejków eterycznych są potencjalnymi alergenami. Z tego względu nie zaleca się stosowania olejków eterycznych u osób z alergią. Inhalacja przy użyciu olejków eterycznych jest przeciwwskazana u dzieci poniżej 2. roku życia, ze względu na ryzyko przedostania się substancji do pęcherzyków płucnych. 

Inhalacje na zatoki nebulizatorem

Nebulizator to urządzenie podobne do inhalatora, za pomocą którego dostarcza się lek do dróg oddechowych w postaci aerozolu. Aerozol wdychany jest przez założoną na twarz maseczkę. Nebulizację można wykonywać wyłącznie na soli fizjologicznej i preparatach do tego przeznaczonych (konieczne zapoznanie się z ulotką danej substancji). Nie można używać do nebulizacji naparów z ziół ani olejków eterycznych, ponieważ mogą wywołać niebezpieczny skurcz oskrzeli. 

Inhalacje z soli fizjologicznej można zastosować zarówno u dorosłych jak i dzieci. Sprawdzą się w przypadku nieżytu nosa, kaszlu i problemów z zatokami. Do nebulizatora należy wlać ampułkę z solą fizjologiczną i postępować zgodnie z instrukcją obsługi urządzenia. W aptekach dostępna jest sól fizjologiczna w stężeniu 0,9 proc., hipertoniczny roztwór chlorku sodu o stężeniach 3 proc. i 6 proc. oraz roztwór soli fizjologicznej z dodatkiem kwasu hialuronowego. Sól fizjologiczna o wyższym stężeniu ma silniejsze działanie, a kwas hialuronowy dodatkowo działa nawilżająco.  

Inhalacje z ziół 

Aby wykonać inhalację ziołami, należy zrobić z nich napar: 2-3 łyżki wybranych ziół zalewa się ok. 500 ml wody, a następnie podgrzewa, nie doprowadzając do wrzenia. Przed użyciem, napar trzeba nieco ostudzić. Do inhalacji podczas zapalenia zatok sprawdzą się zioła takie jak: rumianek, lipa, szałwia, nagietek czy tymianek. 

Bibliografia:

[1] Fabio A, Cermelli C, Fabio G i wsp. Screening of the antibacterial effects of a variety of essentials oil on microorganisms responsible for respiratory infections. Phytother Res 2007; 21:374-7. 

[2] S. C. Garg, “Essential oils as Therapeutics,” Nat. Prod. Radiance, vol. 4, no. 1, 2005. 

[3] G. Nowak and J. NAWROT Katedra Zakład Naturalnych Surowców Leczniczych Kosmetycznych, “Surowce roślinne i związki naturalne stosowane w chorobach układu oddechowego,” Herba Pol., vol. 55, no. 2009, 2009. 

[4] “Inhalacja i nebulizacja – zasady, rodzaje i bezpieczeństwo terapii. – Aptekarz Polski.” [Online]. Available: http://www.aptekarzpolski.pl/2019/03/inhalacja-i-nebulizacja-zasady-rodzaje-i-bezpieczenstwo-terapii-/. [Accessed: 23-Apr-2020].