Ropień na dziąśle u dziecka i dorosłego – objawy, leczenie

Ropień na dziąśle to miejscowa infekcja ropna zlokalizowana w dziąśle. Pojawienie się ropnia w jamie ustnej może być konsekwencją zapalenia miazgi powstałego na podłożu rozległej próchnicy zębów. Może się on pojawić także jako powikłanie po ekstrakcji zęba. Do leczenia ropni na dziąsłach wykorzystuje się drenaż, rzadko wymagane jest stosowanie antybiotykoterapii. Powikłaniem nieleczonego ropnia może być rozwój przetoki na dziąśle.

Ropień na dziąśle – jak powstaje?

Ropień dziąsła to ostry stan zapalny rozwijający się wokół wierzchołka korzenia zęba, a czynnikiem sprzyjającym może być martwica miazgi spowodowana głęboką próchnicą, chorobami dziąseł czy urazami mechanicznymi zęba. Urazy zęba mogą powstać w efekcie oddziaływania czynników fizycznych, chemicznych oraz termicznych. Martwica i zakażenie miazgi zęba, obejmujące naczynia krwionośne i nerwy w obrębie zęba rozprzestrzenia się z komory zęba do jego korzenia.

Postępujący stan zapalny obejmuje tkanki miękkie wokół korzenia zęba, a w miejscu infekcji zaczyna gromadzić się ropa. Powstaje ona w wyniku namnażania się bakterii, a także produkowanych przez nie toksyn. Ropa ma postać gęstej, mętnej wydzieliny, w skład której wchodzą bakterie, obumarłe tkanki i komórki układu odpornościowego.

Ropień dziąsła – rodzaje

Podział ropni dziąseł uwzględnia wielkość ropnia, stopień ich rozprzestrzeniania się oraz nasilenie objawów. W oparciu o ten podział można wyróżnić następujące rodzaje ropni dziąseł:

• ropień okołowierzchołkowy, czyli najmniej zaawansowane stadium infekcji; stan zapalny obejmuje miazgę zęba i tkankę bezpośrednio otaczającą ząb,
• ropień podokostnowy rozwija się na podłożu nieleczonego ropnia okołowierzchołkowego; wówczas wysięk ropny uszkadza kość wyrostka zębodołowego i dociera do zewnętrznej warstwy kości – okostnej; okostna odwarstwia się i gromadzi się pod nią wysięk ropny,
• ropień podśluzówkowy rozwija się wówczas, gdy ropa zaczyna się gromadzić pod błoną śluzową.

Ropień dziąsła – objawy

Objawy towarzyszące rozwojowi ropnia na dziąśle zależą od stopnia zaawansowania ropnia. W przypadku ropnia okołowierzchołkowego pojawić może się rozpierający, silny ból zlokalizowany w okolicy wierzchołka zęba. Ból dziąsła nasila się w pozycji leżącej oraz podczas spożywania pokarmów. Dolegliwościom bólowym towarzyszy obrzęk i zaczerwienienie dziąsła, obrzęk węzłów chłonnych pod żuchwą i na szyi, a nawet rozchwianie zęba.

W przypadku ropnia podokostnowego objawy bólowe nasilają się, a ropień dziąsła można wyczuć palpacyjnie; nadal utrzymuje się obrzęk i zaczerwienienie dziąseł, a także powiększenie węzłów chłonnych. Natomiast objawy ropnia podśluzówkowego obejmują mniej dotkliwe dolegliwości bólowe – wynika to z uszkodzenia okostnej przez ropień. Dominującym objawem tego ropnia na dziąśle jest nasilony obrzęk błony śluzowej, a także wyczuwalne palpacyjnie „przelewanie się” treści ropnej pod powierzchnią błony śluzowej. Ponadto zaobserwować można obrzęk twarzy po stronie lokalizacji ropnia, a także podwyższoną temperaturę ciała.

Leczenie ropnia na dziąśle

Gdy pojawi się ropień na dziąśle, leczenie sprowadza się przede wszystkim do wykonania drenażu treści ropnej. Nigdy nie wolno przebijać ropnia samodzielnie, gdyż grozi to rozprzestrzenieniem infekcji.

Odprowadzenie treści ropnej odbywa się na drodze drenażu ropnia przez kieszonkę przyzębną – stomatolog poszerza ujście kieszonki i odprowadza ropę. Niekiedy konieczne może być nacięcie dziąsła – taka sytuacja zarezerwowana jest dla tych przypadków, gdy stan zapalny umiejscowiony jest bardzo głęboko. Omówione postępowanie pozwala wyleczyć zarówno ropień na dziąśle u dziecka, jak i u dorosłego.

Odbarczeniu powinno towarzyszyć leczenie przyczynowe ropnia na dziąśle, czyli usunięcie zmian próchniczych i martwej miazgi zęba oraz przeprowadzenie leczenia endodontycznego (kanałowego). Niekiedy konieczne może być włączenie antybiotyku – taka terapia znajduje zastosowanie przede wszystkim u pacjentów z obniżoną odpornością, a także po pojawieniu się objawów ogólnych.

Czy można leczyć w domu ropień dziąsła? Domowe sposoby sprowadzają się jedynie do złagodzenia dolegliwości bólowych i obejmują stosowanie zimnych okładów, a także zażywania leków przeciwbólowych. W żaden sposób nie należy natomiast dopuszczać do mechanicznej ingerencji w obrębie ropnia. Pozbycie się ropy z zęba powinno być wykonywane przez specjalistę.

Przetoka na dziąśle jako powikłanie ropnia

Wystąpienie ropnia w jamie ustnej może skutkować rozwojem przetoki na dziąśle – tunelu powstającego na skutek uszkodzeń w tkankach wywołanych obecnością toczącego się stanu zapalnego.

Przetoki na dziąśle mogą być:

• wewnętrzne (gdy ujścia znajdują się w jamie ustnej),
• zewnętrzne (gdy treść ropna jest kierowana w stronę policzka lub brody).

Objawem przetoki zęba jest obecność zmiany, która wygląda jak krostka lub guzek. Przetoka na ogół nie wywołuje bólu, jednak może powodować obecność nieprzyjemnego posmaku w ustach.

Jak leczyć przetokę na dziąśle? Lekarz z tunelu pozbywa się ropy i (zazwyczaj) zaleca przyjmowanie antybiotyków. Dodatkowo może zasugerować płukanie jamy ustnej ciepłym roztworem wody z solą, który ma działanie antybakteryjne. Przetoki na dziąśle generalnie nie znikają bez podjęcia interwencji, dlatego jeśli zauważysz zmiany u siebie lub u swojego dziecka, zaplanuj wizytę u dentysty.

Jak zapobiegać ropniowi na dziąśle u dziecka i dorosłego?

Ropień na dziąśle może powstawać na skutek niewłaściwego dbania o zęby i dziąsła. W profilaktyce występowania zmian warto uwzględnić następujące zalecenia:

• przynajmniej raz dziennie używaj nici dentystycznej do oczyszczania przestrzeni między zębami i pod linią dziąseł,
• szczotkuj zęby używając pasty z fluorem przynajmniej 2 razy dziennie przez 2 minuty,
• między posiłkami i przed pójściem spać nie spożywaj produktów zawierających cukier,
• unikaj picia napojów zawierających cukry,
• regularnie zgłaszaj się na wizyty kontrolne u dentysty (optymalnie co 6 miesięcy).

Bibliografia:

1. Hans Peter Mueller, Periodentologia. Wyd. Urban&Partner, 2005.
2. Prakash K., Dental abscess; Dent Res J., 2013 Sept – Oct, 10 (5).