Ból w nadbrzuszu – przyczyny. Co mogą oznaczać poszczególne jego rodzaje?

Ból w nadbrzuszu najczęściej związany jest z narządami, które w tym obszarze brzucha występują, a więc z wątrobą, trzustką oraz śledzioną. Czasem jednak jego przyczyna może być zupełnie inna. Aby dobrze zdiagnozować problem, warto zwrócić uwagę na umiejscowienie bólu. Niektórzy pacjenci wskazują na „ból w nadbrzuszu pośrodku”, inni odczuwają go po lewej lub prawej stronie. 

Ból w nadbrzuszu to jeden z najczęstszych problemów, z którym zgłaszają się pacjenci. Jego podłoże może być jednak bardzo różne, dlatego też należy go lekarzowi bardzo dokładnie opisać. Oprócz lokalizacji, należy zwrócić uwagę na jego natężenie oraz częstość występowania. Istotne jest również to, czy pacjent zmaga się już z jakimiś chorobami, np. nerwicą. Bóle w nadbrzuszu są bardzo zróżnicowane, dlatego – im lepiej się je opisze, tym większa szansa na szybki powrót do zdrowia.

Bóle w nadbrzuszu – przyczyny

Poniżej znajdziesz częste przyczyny bólu w nadbrzuszu.

Choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy

Choroba wrzodowa często pojawia się nagle, czasem jednak może mieć charakter przewlekły. Wrzód to – innymi słowy – ubytek błony śluzowej, który może powstawać na skutek zakażenia bakterią Helicobacter pylori, czynników genetycznych, niesteroidowych leków zapalnych oraz palenia tytoniu. Jeśli odczuwasz ból w nadbrzuszu kilka godzin po spożyciu posiłku, może oznaczać to właśnie chorobę wrzodową. Jeżeli – oprócz tego – odczuwasz bóle głodowe na czczo, to kolejny sygnał, który może wskazywać właśnie na owo schorzenie.

Refluks żołądkowo-przełykowy

Choroba ta polega na zwracaniu kwaśnej treści z żołądku do przełyku. Podczas refluksu ból w nadbrzuszu jest piekący, pojawia się również za mostkiem. Do tego dochodzą wymioty i kaszel. Samo pieczenie można odczuć także w przełyku oraz w jamie ustnej. Dolegliwości nasilają się podczas leżenia oraz po samym jedzeniu. Zdarza się, że treść z żołądka dochodzi do krtani lub oskrzeli, co z kolei sprzyja powstawaniu stanów zapalnych.

Zapalenie trzustki

Ból w nadbrzuszu, promieniujący do pleców, może być oznaką zapalenia trzustki – o charakterze ostrym lub przewlekłym. Taki objaw pojawia się nagle i z czasem staje się coraz silniejszy. Ból zwykle utrzymuje się przynajmniej przez 2 dni, a najczęściej – przez kilka. Co więcej, może być odczuwalny zarówno po lewej, jak i po prawej stronie brzucha. Nieraz towarzyszą mu nudności i wymioty, a także gorączka oraz biegunka. Ważne jest również to, że nasila się on podczas kaszlu, a zmniejsza się podczas pozycji siedzącej, z nachyleniem do przodu.

Nowotwór trzustki

Jeśli odczuwasz ból w nadbrzuszu i wzdęcia, a także nudności i wymioty, a do tego zauważasz krew w stolcu, koniecznie udaj się do lekarza. Rakowi trzustki, oprócz wymienionych objawów, towarzyszy również spadek masy ciała oraz ogólne osłabienie. W tym przypadku ból w nadbrzuszu zawsze pojawia się po jedzeniu i ustępuje na czczo. W jego łagodzeniu nie pomagają lekarstwa, których celem jest zobojętnianie soków trawiennych i które stosowane są na zgagę czy wrzody żołądka.

Półpasiec

Półpasiec to choroba osób dorosłych, która objawia się czerwonymi pęcherzykami na skórze. Pierwsze jej objawy są jednak podobne do tych wskazujących na grypę, a niektórzy mylą je nawet z atakiem serca i guzem mózgu. Wysypka pojawia się bowiem dopiero po pewnym czasie, a choroba może na początku objawiać się ostrym, przejmującym bólem w nadbrzuszu – po lewej stronie bądź też prawej. Towarzyszy mu mrowienie skóry oraz uczucie pieczenia lub swędzenia.

Cukrzyca i gastropareza

Długotrwała cukrzyca – zarówno typu 1, jak i typu 2 – często prowadzi do różnych powikłań. Jej efektem może być neuropatia autonomiczna, czyli uszkodzenie nerwów,  które kontrolują funkcjonowanie układu pokarmowego. To z kolei prowadzi do gastroparezy – choroby, która zakłóca opróżnianie żołądka. Głównymi jej objawami są: nudności i wymioty, zgaga, wzdęcia, brak apetytu, bóle w nadbrzuszu oraz spadek masy ciała.

Dyspepsja czynnościowa

Dyspepsja czynnościowa to – innymi słowy – złe trawienie, niestrawność. Oznacza ona zespół objawów, w ramach którego pojawiają się przynajmniej dwie z wymienionych dolegliwości: pieczenie lub ból w nadbrzuszu, uczucie pełności po posiłku lub wczesne uczucie sytości. Dyspepsja może być efektem różnych chorób, jak i rezultatem przyjmowania wielu leków. Jeśli lekarz nie jest w stanie zdiagnozować żadnej choroby, ustala zazwyczaj rozpoznanie dyspepsji czynnościowej.

Ból nadbrzusza w ciąży

Jeżeli odczuwasz ból nadbrzusza w ciąży, najlepiej zgłoś się do ginekologa. Nie oznacza to jednak, że wskazuje on na coś poważnego – może być np. efektem nacisku macicy oraz zapierania się stópkami przez dziecko o żebra mamy. Na początku pomoże pozycja leżąca (ból nasila się przy siedzeniu), wizyta u lekarza jest jednak konieczna.

Ból w nadbrzuszu pośrodku, po lewej i prawej stronie

Poniżej podajemy uporządkowaną listę chorób, które mogą objawiać się bólem po różnych stronach nadbrzusza.

• Ból w nadbrzuszu pośrodku lub po którejś ze stron: ostre lub przewlekłe zapalenie trzustki, choroba wrzodowa żołądka lub dwunastnicy, refluks żołądkowo-przełykowy, nowotwór żołądka, półpasiec, cukrzyca i gastropareza, zapalenie błony śluzowej żołądka, zapalenie płuc, zator płucny, niedokrwienie mięśnia sercowego, zapalenie korzeni nerwowych.
• Ból w nadbrzuszu po lewej stronie: zapalenie żołądka, torbiele śledziony, ropień śledziony, zapalenie śledziony, uraz śledziony, nowotwór śledziony.
• Ból w nadbrzuszu po prawej stronie: zapalenie lub pęknięcie pęcherzyka żółciowego, kamica żółciowa, nowotwór wątroby, torbiele wątroby, stany zapalne wątroby, marskość wątroby, tętniak aorty brzusznej, zapalenie wyrostka robaczkowego położonego zakątniczo.

Źródła:

1. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1121753/
2. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16434341