Odpoczynek to sztuka. Jak nauczyć się odpoczywać?

Odpoczynek to coś, co zwykle zaniedbujemy i odsuwamy na dalszy plan. Zapominamy o odpoczynku po pracy, nie wiemy jak odpoczywać aktywnie w weekend. Zastanawiamy się, gdzie wyjechać na wakacje w Polsce, żeby wreszcie móc odpocząć psychicznie i zapomnieć o zmartwieniach. Dobra wiadomość jest taka, że odpoczywania można się nauczyć, jak każdej innej czynności. Co więcej, efektywnie odpoczywać można wszędzie – liczą się tylko chęci i kreatywność.

Dlaczego odpoczynek jest ważny?

Odpoczynek jest równie ważny jak praca. Pozwala nam oderwać myśli od codziennych obowiązków, zwolnić i złapać oddech. A jednak zwykle sobie na odpoczynek nie pozwalamy.  Dlaczego tak się dzieje?

‒ Mamy nawyk działania, wydaje nam się, że czas powinien być zaplanowany do ostatniej minuty. Nawet odpoczynek musi być według nas najbardziej efektywny i aktywny, bo w przeciwnym wypadku „marnujemy weekend” – mówi psycholog Igor Rotberg.

A taki „reset” dla umysłu jest konieczny. Ciągła praca na wysokich obrotach angażujących nasz umysł może doprowadzić m.in. do wypalenia zawodowego, a nieustanny stres obniża odporność organizmu. Często mówi się, że jeszcze będzie czas by odpoczywać. Niestety im bardziej jesteśmy zmęczeni, tym stajemy się mniej efektywni, przez co musimy poświęcić więcej czasu na wykonanie danej czynności, zaniedbując jednocześnie swoje potrzeby i zdrowie.

Jak nauczyć się odpoczywać?

Nie napinaj się wewnętrznie, nie rozkazuj sobie

Zdarza się, że twój wewnętrzny głos mówi:„Dziś jest ten dzień. Koniecznie muszę odpocząć! Koniec kropka”. Pierwsza myśl, która przychodzi do głowy? Leżenie na kanapie. Nie trzeba nic robić i można się beznamiętnie wpatrywać w telewizor. Taki rodzaj odpoczynku i to jeszcze pod wewnętrznym przymusem wbrew pozorom może nie być dla nas całkiem satysfakcjonujący.

Nie kieruj się modą, a własnymi upodobaniami

‒ Ludzie często odpoczywają snobistycznie, np. fundując sobie skok na bungee. Pytanie, czy rzeczywiście robi się to po to, by odpocząć ‒ mówił psycholog Tomasz Łysakowski w audycji „Na cztery ręce” w radiowej Czwórce.

‒ Zastanówmy się, czy odpoczywamy dla nas samych, czy też tylko po to, by opowiedzieć innym, gdzie byliśmy, co zrobiliśmy. W takiej sytuacji nie tylko nie odpoczniemy, ale będziemy odczuwać jeszcze większy stres. Martwimy się, czy nasza forma odpoczynku robi wystarczająco dobre wrażenie – dodaje Łysakowski.

Nie decyduj się na terapię szokową

Jeśli ktoś nie jest przyzwyczajony do poświęcania czasu samemu sobie, dłuższy odpoczynek może być dla takiej osoby niemalże męczarnią.

‒ Na początek przeznaczmy pół godziny np. na bezcelowe przejście się gdzieś lub przeczytanie książki, która nie jest związana z naszymi sprawami zawodowymi. To już będzie krok w kierunku tego, by zmienić nawyki związane z relaksem – radzi Igor Rotberg.

Jak odpoczywać po pracy?

Odpoczynek po pracy to coś, czego nigdy nie powinniśmy sobie odmawiać. Nie chodzi w nim o maksymalne wykorzystanie czasu wolnego i załatwianie kolejnych spraw, ale o wyciszenie, pomyślenie o sobie i o tym co sprawia nam przyjemność. Jak więc odpoczywać?

– Wszystko jednak zależy od indywidualnych upodobań. Jedna osoba może odpoczywać, spacerując, inna odpręża się, gotując obiad lub siedząc ze znajomymi nad lampką wina. Można też zrelaksować się, robiąc sobie w domu „dzień SPA”. Moim sposobem na odpoczynek jest wieczorne słuchanie muzyki, chodzenie na koncerty. W cieplejsze dni przez zaledwie kilka, kilkanaście minut bujam się na hamaku, patrzę w niebo i na drzewa – dodaje Rotberg.

Dobre są też stare, sprawdzone sposoby. ‒ Naucz się czegoś innego, co jest kojarzone z uspokajaniem. Naucz się robić na drutach, szyć, malować, rysować ‒ radzi nowojorska psychoterapeutka F. Diane Barth na swoim blogu w „Psychology Today”. Nie bez powodu hitem są… kolorowanki dla dorosłych. Na rynku dostępne są książki, w których można wypełniać kolorami m.in. rośliny, zwierzęta, budynki, a nawet mandale. Chociaż z pozoru to dziecinna czynność, może pozwolić nam zająć się czymś prostym, zabawnym, a jednocześnie uspokajającym i kreatywnym. Kolorowanie pobudza fale mózgowe alfa, charakterystyczne dla stanu odprężenia.

Przedstawiamy kilka rad, które pomogą ci w nauce odpoczywania:

• Ucząc się odpoczywania, ogranicz sobie dostęp do skrzynki e-mailowej, portali społecznościowych, telefonu służbowego. Sprawy zawodowe nie powinny zaprzątać twojej głowy.
• Wprowadź zdrową równowagę ‒ podział tygodnia na pracę i odpoczynek.
• Pozwól sobie na relaks nie tylko weekend, ale też w trakcie pracy. Dobrym sposobem na „podładowanie baterii” są dwudziestominutowe drzemki regeneracyjne. Rada dotyczy jednak tych, którzy rzeczywiście mogą sobie pozwolić na taki relaks, bo pozwalają im na to miejsce i okoliczności zawodowe. Badania naukowców wskazują, że nawet tak krótka drzemka polepsza nasze samopoczucie i zwiększa produktywność.
• Naucz się odpoczywać po pracy fizycznej. Kluczowa jest odpowiednia ilość snu, aby ciało zdążyło się zregenerować. Średnio potrzebne jest 7-8 godzin snu dziennie, żeby efektywnie odpocząć. Ważna jest też pozycja, w jakiej śpimy. Aby odciążyć kręgosłup i nie odczuwać bólu po obudzeniu, najlepiej spać na boku, ponieważ jest to najzdrowsza pozycja w trakcie snu. Po dużym wysiłku fizycznym dobrym pomysłem będzie pójście na basen albo skorzystanie z masażu – rozluźnienie mięśni zmniejszy ryzyko powstawania urazów.

Ćwiczenia z odpoczywania

Proste ćwiczenie poleca też Marta Pyrchała w książce „Same marzenia nie wystarczą!”. Dobrym sposobem na naładowanie się pozytywną energią jest relaks z koncentracją związaną z oddychaniem.

„Połóż się lub usiądź wygodnie, zamknij oczy, oddychaj spokojnie i głęboko, skup się na oddechu” – radzi Pyrchała i zapewnia, że już po kilkunastu minutach wykonywania tej prostej czynności poczujemy się o wiele lepiej.

To ćwiczenie można także odpowiednio zmodyfikować według naszych potrzeb ‒ zamiast skupiać się na oddechu, możesz wizualizować sobie coś, co na pewno wprawiłoby cię w stan relaksu i zadowolenia, np. plażę na Wyspach Kanaryjskich. Wyobraź ją sobie dokładnie ze wszystkimi zapachami i dźwiękami, poczuj ciepłe promienie słońca, dotyk gorącego piasku i smak świeżych owoców. Chociaż to ćwiczenie może wydawać ci się chwilami głupie i bezcelowe, najprawdopodobniej przekonasz się, że to sposób nie tylko na skuteczne odprężenie się, ale też polepszenie sobie nastroju bez wychodzenia z domu.

Nie traktuj odpoczynku jako obowiązku i kolejnego punktu w kalendarzu do zrealizowania. Wolna chwila tylko dla ciebie jest czymś, co należy się tobie, twojemu umysłowi i organizmowi. I w przypadku jakichkolwiek wątpliwości zawsze w tle głowy miej legendarną już wypowiedź Johna Lennona: „Jeśli marnowanie czasu daje ci radość, to nie jest to czas zmarnowany”.