Co osłabia działanie tabletek antykoncepcyjnych? Lista preparatów

Tabletki antykoncepcyjne to jedna z najpopularniejszych metod zapobiegania ciąży. Czy wiesz, że na ich działanie wpływają nie tylko inne leki, ale także zioła czy składniki pożywienia? Czasem nieświadomie można osłabić ich działanie, a przez to zwiększyć ryzyko niechcianej ciąży. Sprawdź, na co warto zwrócić uwagę podczas stosowania antykoncepcji hormonalnej.

Tabletki antykoncepcyjne a alkohol

Zasada ogólna brzmi, że lepiej nie łączyć żadnych leków z alkoholem. Tabletki antykoncepcyjne stosuje się jednak codziennie i nie można pomijać żadnej dawki. Czy to oznacza konieczność abstynencji? Nie, ponieważ alkohol nie wpływa bezpośrednio na ich skuteczność. Jedyne, na co musisz uważać, to ewentualne skutki zatrucia napojami wysokoprocentowymi. Jeśli spowodują one biegunkę czy wymioty, mogą zaburzyć wchłanianie antykoncepcji. Ponadto w wyniku upojenia czy późniejszego kaca można też zapomnieć o przyjęciu tabletki. 

Antybiotyk a antykoncepcja

Antybiotyki mogą zmniejszać skuteczność antykoncepcji hormonalnej poprzez wpływ na jej metabolizm. Największe znaczenie ma tutaj interakcja z ryfampicyną, która jest stosowana w leczeniu gruźlicy. Nasila ona działanie enzymów rozkładających hormony, przez co ich stężenie w organizmie spada szybciej, niż powinno. Podobny efekt wywołują też niektóre leki przeciwpadaczkowe, np. karbamazepina. 

Interakcja pozostałych antybiotyków z antykoncepcją nie jest już tak dobrze udokumentowana, co nie oznacza, że nie występuje. Dlatego za każdym razem podczas kuracji antybiotykiem warto zastosować dodatkowe zabezpieczenie, np. prezerwatywę, przez cały czas leczenia i tydzień po jego zakończeniu. Preparaty obarczone ryzykiem tej interakcji to: 

• tetracyklina, 
• amoksycylina, 
• klarytromycyna, 
• erytromycyna, 
• metronidazol.

Paracetamol a antykoncepcja

Zarówno paracetamol, jak i inne leki przeciwbólowe możesz w zalecanych dawkach bezpiecznie łączyć z antykoncepcją. Niektóre badania wskazują, że paracetamol w dawce wyższej niż 3 g (czyli 6 tabletek) na dobę może osłabiać działanie tabletek antykoncepcyjnych. Dlatego, jeśli przyjmujesz tak duże ilości paracetamolu, na wszelki wypadek wprowadź na czas kuracji dodatkową metodę zabezpieczenia. 

Antydepresanty a antykoncepcja

Obecne wyniki badań wskazują, że najczęściej stosowane leki przeciwdepresyjne nie mają wpływu na działanie antykoncepcji. W przypadku bardziej intensywnego leczenia z wykorzystaniem farmaceutyków starszej generacji (np. amitryptyliny) zaleca się stosowanie innych metod antykoncepcji, np. wkładek domacicznych. Antydepresanty, które nie kolidują z hormonami, to: 

• fluoksetyna, 
• citalopram, 
• escitalopram, 
• sertralina, 
• wenlafaksyna, 
• duloksetyna. 

Dziurawiec a antykoncepcja

Ziele dziurawca działa przeciwdepresyjnie i często możesz je znaleźć w złożonych lekach uspokajających i wyciszających dostępnych bez recepty. Zawarte w nim składniki przyspieszają rozkład tabletek antykoncepcyjnych, przez co osłabiają ich skuteczność. Co ważne, substancje aktywne dziurawca mogą utrzymywać się w organizmie nawet kilka tygodni po jego odstawieniu, dlatego podczas kuracji i po jej zakończeniu stosuj inną formę zabezpieczenia.

Antykoncepcja a środki łagodzące problemy jelitowe

Preparaty wpływające na pracę jelit mogą zmniejszać wchłanianie leków, w tym antykoncepcji. Na przykład leki na zaparcia przyspieszają perystaltykę jelit, przez co treść pokarmowa szybciej się w nich przemieszcza. To sprawia, że tabletki antykoncepcyjne spędzają w przewodzie pokarmowym mniej czasu, niż powinny, mogą więc nie wchłonąć się w pełni. 

Absorpcję leków może zmniejszać także błonnik, który pęcznieje w jelitach i również przyspiesza ich ruchy. Oprócz tego uważaj na siemię lniane, które pokrywa przewód pokarmowy warstwą ochronną. Łagodzi w ten sposób dolegliwości bólowe, ale przy okazji utrudnia wchłanianie substancji aktywnych. Stosując te preparaty, zachowaj odstęp od tabletek antykoncepcyjnych. Najlepiej najpierw zażyj hormony, a po ok. 2-3. godzinach pozostałe leki. 

Biegunka a antykoncepcja

Biegunka może obniżyć skuteczność antykoncepcji z podobnych powodów, co leki przeczyszczające – treść pokarmowa opuszcza jelita zbyt szybko i substancje nie zdążą się wchłonąć. Ponadto niektóre leki stosowane w leczeniu biegunki działają poprzez absorpcję toksyn z przewodu pokarmowego. Mogą związać się także z zastosowanymi lekami, a przez to je dezaktywować. Należą do nich np. węgiel aktywowany czy diosmektyt. 

Grejpfrut a antykoncepcja

Grejpfrut hamuje aktywność enzymów wątrobowych, które odpowiadają za metabolizm leków. Z tego względu nie powinno się go spożywać podczas stosowania antykoncepcji. Nie tyle zmniejsza jej skuteczność ile przeciwnie – spowalnia metabolizm i tym samym powoduje nadmierny wzrost stężenia hormonów w organizmie. W ten sposób zwiększa ryzyko działań niepożądanych. 

Melatonina a antykoncepcja

Melatonina to substancja naturalnie wytwarzana w organizmie przez szyszynkę w celu regulacji rytmu dobowego. Obecnie nie ma dowodów wskazujących na to, że jej suplementacja mogłaby negatywnie wpływać na działanie antykoncepcji. Tabletki hormonalne mogą za to podnieść stężenie melatoniny w organizmie. 

Witamina C a antykoncepcja

Skuteczność tabletek antykoncepcyjnych może obniżyć nawet tak niewinna substancja, jak witamina C. Na szczęście tylko w dawkach powyżej 1000 mg, które ciężko osiągnąć z pożywienia, za to bez problemu z leków czy suplementów diety. Dlatego, jeśli stosujesz antykoncepcję, zasięgnij porady lekarza lub farmaceuty, zanim włączysz do codziennej suplementacji nową substancję.

Bibliografia: 

1. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4457595/ [dostęp 16.12.2023]. 
2. https://www.nhs.uk/conditions/contraception/contraceptive-pill-interact-medicines/ [dostęp 16.12.2023]. 
3. Tuszyński K. (Red.), Leki 2022. Praktyczny przewodnik po grupach leków dostępnych w Polsce, Wydawnictwo Farmaceutyczne, Kraków 2021.