„Ten sukces to przypadek, miałam akurat szczęście”. Często mówisz takie zdanie? Być może masz syndrom oszusta

Syndrom oszusta, czyli brak wiary w to, że odniesie się sukces, dotyka wiele osób. Mnóstwo z nich zajmuje jednak wysokie stanowiska i zdobywa ogromne osiągnięcia. Jak dokładnie wygląda to zjawisko? Wyjaśnia na swoim profilu na Instagramie psychoedukatorka Natalia Ziopaja.

Jak brzmi syndrom oszusta?

Ile razy po zdanym egzaminie lub uzyskanym awansie zdarzyło ci się mówić, że to jedynie efekt szczęścia? Kiedy ktoś wymienia swoje kompetencje, ty milczysz, bo boisz się, że i tak nie wypadniesz dobrze? Prawdopodobnie cierpisz na syndrom oszusta. Jakie zdania wypowiada ktoś, kto nie wierzy w swoją wartość i sukces?

Jak brzmi syndrom oszusta?

„Moja praca nie zasługuje na taką uwagę”, „Moje pomysły i umiejętności są bezwartościowe”, „Nie powinnam dostać tego awansu z moimi kompetencjami”, „Boję się porażki”, „Oni jeszcze nie zauważyli, że nic nie umiem”, „Wszystko zawdzięczam pomocy innych”, „Nigdy nie uda mi się osiągnąć tego jeszcze raz”, „Ten sukces to przypadek, miałam akurat szczęście”, „Przecież ten sukces to nie mój talent, to dar losu”, „Na pewno odkryją, że jestem oszustką”, „Niedługo wyda się, czego naprawdę jestem warty”, „Dostałem się na tę uczelnię przez błąd w rekrutacji”, „Jestem naciągaczem”

– wymienia Natalia Ziopaja.

Jak zachowuje się osoba z syndromem oszusta?

Na syndrom oszusta cierpi wiele osób, które codziennie boją się pochwalić się za dobrą pracę. W końcu to przypadek, szczęśliwy traf lub udało się dzięki pomocy innych. Czym jest ta przydłość?

Forma bezzasadnej niepewności siebie, uczucie oszukiwania.

Doświadcza go wiele osób z różnych środowisk. Osoby doświadczające go upatrują przyczyn sukcesu w szczęściu, sprzyjających okolicznościach bądź w rezultacie bycia postrzeganym jako osoba bardziej inteligentna i kompetentna niż w rzeczywistości – wyjaśnia specjalistka.

Ekspertka dodaje także, że osoby z syndromem oszusta niechętnie dzielą się pomysłami, ponieważ nie wierzą, że te są wystarczająco ciekawe. Osoby takie rzadko też sięgają po należny im awans, zawód czy konkretny projekt. W końcu z pewnością ktoś inny bardziej na nie zasługuje.

Osoby te czują się rzeczywiście jak oszuści, którzy podstępem doszli do czegoś, na co nie zasłużyli.

Istotą problemu jest przypisywanie porażki czy negatywnych doświadczeń sobie, natomiast zwycięstwa i osiągnięcia czynnikowi zewnętrznemu – tłumaczy Ziopaja.

Z czego wynika syndrom oszusta?

Jak zaznacza psycholożka, syndrom oszusta nie jest chorobą czy zaburzeniem. Nie należy go także zawsze wiązać z depresją czy lękami.

Znacie ze szkoły dialog: „Przecież ty i tak dostaniesz 5 jak zawsze, przestań panikować!!!” i odpowiedź była „Nie, nic dzisiaj nie umiem, reszta to zwykły „fart”?

Ja pamiętam i pamiętam też, że osoby te były wyśmiewane, izolowane, nawet powstawały „memy”. Te osoby mogły nie być przesadnie skromne czy „kujonami”, a mogły zmagać się z syndromem oszusta – dodaje.

Co więc jest powodem powstania sydromu oszusta? Psychoedukatorka wymienia najważniejsze badania na w tym temacie. Dowiadujemy się z nich, że syndrom oszusta rozwija się w dzieciństwie w relacji przywiązania młodego człowieka do opiekuna i ma związek z „perfekcjonizmem, niską samooceną oraz zniekształconym poglądem na inteligencję”.

Oddziaływania psychoterapeutyczne w odniesieniu do osób z zespołem impostora
wymagają specyficznej techniki.

Odnosi się ona zarówno do konstruowania obrazu drugiej osoby w umyśle (relacja z „nowym obiektem”, czyli korektywna relacja emocjonalna), jak też do podkreślania roli pracy nad zjawiskiem separacji-indywiduacji (oddzielenie od wewnętrznego obrazu opiekuna) – wyjaśnia specjalistka.

Natalia Ziopaja

Natalia Ziopaja – jak sama pisze o sobie – jest psychoedukatorką.  Na co dzień pokazuje, jak zdrowo myśleć i dbać o zdrowie psychiczne. W mediach społecznościowych jest autorką profilu @psychologiczne_ciekawosci, który obserwuje prawie 26 tysięcy internautów.