Trądzik posterydowy – co to jest, objawy, leczenie

Trądzik posterydowy ma prawie takie same objawy, jak typowy trądzik. Ale w przypadku trądziku posterydowego ogólnoustrojowe stosowanie sterydów powoduje, że gruczoły łojowe są podatne na stan zapalny i infekcję.

Co to jest trądzik posterydowy?

Trądzik posterydowy jest chorobą skóry, która występuje bezpośrednio po użyciu sterydów. Zwykle trądzik – właściwa nazwa to trądzik pospolity – to zapalenie gruczołów łojowych skóry i cebulek włosów. Bakterie (Propionibacterium acnes) w połączeniu z innymi czynnikami powodują zapalenie gruczołów łojowych. Zarówno trądzik pospolity, jak i posterydowy, najczęściej występują w okresie dojrzewania, ale mogą zdarzyć się w dowolnym momencie życia.

Najczęstsze przyczyny trądziku posterydowego

Trądzik posterydowy jest spowodowany stosowaniem ogólnoustrojowych (doustnych, wstrzykiwanych lub wziewnych) leków steroidowych.

1. Sterydy anaboliczne stosowane w kulturystyce

Trądzik posterydowy pojawia się u około 50 procent osób, które stosują w kulturystyce sterydy anaboliczne w dużych dawkach. Również wysokie dawki testosteronu mogą przyczyniać się do trądziku.

2. Kortykosteroidy na receptę

Coraz częstsze stosowanie kortykosteroidów po operacji przeszczepu narządów i chemioterapii spowodowało, że trądzik posterydowy tego typu stał się częstszy.

Trądzik po kortykosteroidach pojawia się zwykle po kilku tygodniach leczenia przepisanymi sterydami. Jego wystąpienie jest bardziej prawdopodobne u osób poniżej 30. roku życia. Nasilenie zależy od wielkości dawki steroidu, długości leczenia i podatności na trądzik. Chociaż trądzik posterydowy zwykle pojawia się na klatce piersiowej, stosowanie maski w terapii wziewnej kortykosteroidów może zwiększyć prawdopodobieństwo pojawienia się go na twarzy.

Co powoduje trądzik posterydowy?

Nie wiadomo dokładnie, w jaki sposób sterydy zwiększają prawdopodobieństwo wystąpienia trądziku. Kilka badań sugeruje, że sterydy mogą przyczyniać się do wytwarzania przez organizm receptorów układu odpornościowego znanych jako TLR2. Wraz z obecnością bakterii Propionibacterium acnes, receptory TLR2 mogą odgrywać rolę w wywoływaniu ogniska trądziku.

Trądzik posterydowy – objawy

Trądzik posterydowy najczęściej pojawia się na klatce piersiowej. Może również usytuować się na twarzy, szyi, plecach i ramionach.

Objawy obejmują:

• otwarte i zamknięte zaskórniki;
• małe czerwone guzki;
• białe lub żółte plamki;
• duże, bolesne czerwone grudki;
• obrzęki przypominające cysty (torbiele rzekome).

Chory może również mieć wtórne skutki drapania trądziku. Są to:

• czerwone ślady po niedawno zagojonych miejscach;
• ciemne ślady starych plam;
• blizny.

Plamy mogą być bardziej jednolite niż w przypadku zwykłego trądziku niesteroidowego. Jeśli trądzik posterydowy jest typu grzybiczego (zapalenie mieszków włosowych malassezia), większość plamek trądzikowych będzie tej samej wielkości. Zaskórniki zwykle nie występują.

Trądzik posterydowy – leczenie

Jak leczyć trądzik posterydowy? Kuracja, podobnie jak w przypadku trądziku zwykłego, polega na stosowaniu różnych preparatów do skóry i doustnych antybiotyków. Trądzik grzybiczy wywołany steroidami (zapalenie mieszków włosowych malassezia) leczy się miejscowymi środkami przeciwgrzybiczymi, takimi jak szampon ketokonazolowy lub doustnymi lekami przeciwgrzybiczymi.

• Antybiotyki doustne

Doustne antybiotyki z grupy tetracyklin są przepisywane w ciężkich i niektórych umiarkowanych przypadkach trądziku posterydowego. Antybiotyki zabijają bakterie, które pogarszają trądzik, a także mogą mieć właściwości przeciwzapalne. Efekty mogą pojawić się od czterech do ośmiu tygodni regularnego stosowania antybiotyków. Pełna kuracja może zająć od trzech do sześciu miesięcy. Ze względu na zwiększone ryzyko oporności na antybiotyki i powolny początek działania, specjaliści odradzają obecnie stosowanie miejscowych antybiotyków na trądzik.

• Nadtlenek benzoilu

Nadtlenek benzoilu jest bardzo skutecznym środkiem antyseptycznym, który pomaga zabić bakterie trądziku i zmniejszyć stan zapalny. Zalecane do stosowania razem z antybiotykami doustnymi, a także w łagodnych przypadkach, które nie wymagają antybiotyków. Nadtlenek benzoilu jest dostępny w wielu lekach na trądzik dostępnych bez recepty. Czasami jest łączony z kwasem salicylowym. Stosując preparat miejscowo na twarzy ważne jest, aby nałożyć go na całą twarz, a nie tylko na widoczne miejsca.

• Fototerapia

Istnieją dowody na skuteczność fototerapii światłem niebieskim i niebiesko-czerwonym w leczeniu trądziku.

Jak zapobiegać trądzikowi posterydowemu?

Trądzik steroidowy jest z definicji spowodowany stosowaniem sterydów. Zaprzestanie lub ograniczenie ich używania pomoże wyeliminować trądzik. Tłuste potrawy, niektóre produkty mleczne oraz cukier mogą przyczyniać się do wysypu trądziku. Na trądzik mogą również wpływać kosmetyki zawierające lanolinę, wazelinę, oleje roślinne, stearynian butylu, alkohol laurylowy i kwas oleinowy.

Źródła:

1. James, William; Berger, Timothy; Elston, Dirk (2005). Andrews’ Diseases of the Skin: Clinical Dermatology. (10th ed.). Saunders.
2. Plewig, Gerd; Kligman, Albert M. (6 December 2012). Acne and Rosacea. Springer Science & Business Media. p. 416.