USG stawów – wskazania, przygotowanie i przebieg badania

USG stawów jest bezpiecznym i nieinwazyjnym badaniem wykorzystywanym do obrazowania tkanek tworzących stawy oraz ich okolic. Jakie są wskazania do przeprowadzenia USG stawu skokowego, kolanowego lub stawów biodrowych? Jak przebiega to badanie?

Co to jest badanie USG stawów?

USG stawów (ultrasonografia stawów) jest bezpiecznym testem diagnostycznym, który wykorzystuje fale dźwiękowe do wytwarzania obrazu tkanek znajdujących się wewnątrz ciała. Na czym polega metoda działania tego sposobu obrazowania?

Do przeprowadzenia badania USG stawów potrzebna jest specjalna sonda, która wysyła fale dźwiękowe o wysokiej częstotliwości. Jest ona przykładana do skóry pokrytej żelem. Sonda zbiera odbijające się od tkanek fale dźwiękowe, a podłączony do niej komputer wykorzystuje informacje o nich do tworzenia obrazu (poszczególne rodzaje tkanek w organizmie różnią się strukturą, przez co inaczej odbijają fale i są odzwierciedlane w innym odcieniu szarości – to umożliwia ich rozpoznawanie na monitorze).

Wskazania do wykonania USG stawów

Kiedy wskazane jest wykonanie USG stawów? Badanie przeprowadza się przede wszystkim przy podejrzeniu nieprawidłowości, takich jak:

• stan zapalny w stawie,
• płyn (wysięk) w stawie,
• naderwanie ścięgien,
• skręcenie lub zerwanie więzadła,
• reumatoidalne zapalenie stawów.

USG stawów – rodzaje

Do często wykonywanych rodzajów USG stawów zaliczamy m.in.:

• USG stawu skokowego,
• USG stawu kolanowego,
• USG stawu biodrowego,
• USG stawu ramiennego barku.

USG stawu skokowego wykonuje się w przypadku zmian zwyrodnieniowych, przeciążenia lub zapalenia. Lekarz ocenia kaletki stawowe, więzadła stawu skokowego, zarysy kości, jamy stawu oraz gangliony (torbiele). Wskazaniami do przeprowadzenia USG stawu kolanowego są urazy, obrzęki kolana, zapalenie, ból tej okolicy oraz ograniczenia wyprostu lub zgięcia w stawie.

W czasie USG stawów biodrowych oceniana jest obecność wysięków lub obrzęków błony maziowej, zarysy kostne głowy i szyi kości udowej, obrąbek chrzęstny panewki oraz przyczepy i ścięgna mięśni. Ten rodzaj badania wykorzystuje się często jako test pomocniczy do rentgena. Badanie ma dużą wartość diagnostyczną w grupie najmłodszych pacjentów. USG stawów biodrowych u niemowląt przeprowadza się przede wszystkim przy podejrzeniu dysplazji rozwojowej (wykonuje się je wtedy przed ukończeniem szóstego miesiąca życia). U najmłodszych „USG bioderek” jest zalecanym badaniem profilaktycznym.

USG stawu ramiennego barku przeprowadza się w przypadku odczuwania bólu lub sztywności, a także uczucia tarcia, przeskakiwania lub trzeszczenia w czasie poruszania. Wskazaniem do badania mogą być również urazy i zmiany zwyrodnieniowe barku.

Cena badania USG wykonywanego prywatnie to zazwyczaj 100-200 złotych.

Przeciwwskazania do badania USG stawów

USG stawów jest nieinwazyjnym i bezpiecznym badaniem, które generalnie można przeprowadzić u każdego pacjenta. Nie wykonuje się go jedynie na obszarze skóry z otwartymi ranami. Przeciwwskazaniem do USG stawów może być również odczuwanie silnego bólu przy przesuwaniu głowicy sondy po skórze.

Jak przygotować się do USG stawów?

USG stawów nie wymaga specjalnego przygotowania. Pomocne jest założenie luźnego, wygodnego ubrania, które łatwo zdjąć z badanego obszaru ciała.

Jak wygląda badanie USG stawów?

Po wejściu do gabinetu, lekarz przeprowadza krótki wywiad z osobą badaną, przede wszystkim w zakresie odczuwanych dolegliwości. Przed rozpoczęciem USG stawów pacjent jest proszony o przyjęcie pozycji siedzącej lub leżącej na stole do badania.

Na początku lekarz nakłada specjalny żel na skórę w poddawanej diagnostyce okolicy ciała. Następnie do skóry przykłada sondę ultrasonografu i przesuwa nią po badanym obszarze do momentu uzyskania odpowiednich obrazów. Lekarz może poprosić także o poruszanie badaną kończyną w celu oceny budowy i funkcji stawu oraz okolicznych tkanek. Po zakończeniu badania należy wytrzeć pozostały na skórze żel.

Badanie USG stawów trwa zwykle 15-30 minut. Zazwyczaj jest bezbolesne, jednak niektórzy pacjenci odczuwają dyskomfort związany z naciskiem sondy na uszkodzone tkanki. Po badaniu lekarz analizuje obrazy i sporządza opis wyników. Zazwyczaj pacjent otrzymuje go jeszcze przed wyjściem z gabinetu. Bezpośrednio po ultrasonografii stawów można powrócić do codziennych aktywności.

Bibliografia:

1. Radiological Society of North America (2019) Ultrasound – Musculoskeletal.