Zły odczyt wyników badań

Za wysoki poziom glukozy, zły cholesterol, nieprawidłowe wartości hormonów? Stop. Zanim się zdenerwujesz i zapiszesz do trzech specjalistów w poszukiwaniu choroby, sprawdź, czy nie popełniłaś jednego z częstych błędów przed badaniami.

Myślisz, że wystarczy przyjść do przychodni na czczo i po sprawie? Większość badań krwi wymaga stawienia się na nie na czczo, lecz dokładniej, jak zaleca Światowa Organizacja Zdrowia, co najmniej osiem godzin od ostatniego posiłku. To niejedyna rzecz, o jakiej warto pamiętać przed pobraniem krwi.

Dlaczego w ogóle badania krwi trzeba robić na czczo?

Bezpośrednio po posiłku wzrasta stężenie różnych parametrów, między innymi triglicerydów, glukozy, bilirubiny, fosforanów, leukocytów. Jeśli lekarz inaczej nie zaleci, krew najlepiej pobierać rano, między godziną 7 a 9.30. Normy dla parametrów krwi są wyznaczane właśnie dla tych warunków. A że różne stężenia zmieniają się w ciągu doby (na przykład stężenie jonów potasu czy magnezu jest najniższe w nocy, a najwyższe o poranku), warto trzymać się godzin porannych.

Rano po obudzeniu przed badaniami warto wypić szklankę wody. Dzięki temu krew nie będzie gęsta i łatwiej będzie ją pobrać. Wiadomo już, co robić. A czego unikać, przygotowując się do badań krwi, żeby nie zniekształcić wyników?

Odpuść sobie treningi

Sport to zdrowie, ale lepiej unikać go, gdy w planach masz zrobienie morfologii. Nie chodzi o kilkanaście długości na basenie czy półgodzinne lekkie zajęcia jogi. Do dwóch dni przed badaniami powinno się unikać intensywnego wysiłku fizycznego. Crossfit, boks tajski, siedmiokilometrowy bieg – zdecydowanie nie. Taki wysiłek może wpłynąć na liczbę leukocytów, zwiększyć poziom erytrocytów, zachwiać poziom kreatyniny, mioglobiny i enzymów obecnych w wątrobie i mięśniach.

Nie są to oczywiście sztywne zasady, bo to, jak wysiłek wpłynie na poszczególne parametry krwi, jest indywidualne i zależy też od innych czynników – diety, nawodnienia organizmu i jego wytrenowania. W dniu badania staraj się unikać również stresu, a tuż przed pobraniem krwi odpocznij w pozycji siedzącej 10‒15 minut.

Zrezygnuj z kieliszka wina

Lekarz zlecił ci próby wątrobowe, czyli badania krwi, w których określa się poziom enzymów ALT i AST? Powstrzymaj się od picia alkoholu w dniu poprzedzającym badanie. Nawet jedno piwo wieczorem może sfałszować wyniki. Alkohol wpłynie też na stężenie cholesterolu całkowitego i jego frakcji LDL i HDL. Mocne trunki mogą spowodować wzrost poziomu erytrocytów oraz wpłynąć na wynik testu na obecność wirusa HPV lub HIV.

Zmienione wyniki nie tylko mogą cię przestraszyć, ale też wprowadzić w błąd lekarza i utrudnić rozpoznanie prawdziwej choroby. Chcesz mieć pewność, że badanie wyjdzie wiarygodnie? Co najmniej 48 godzin nie pij żadnego alkoholu.

Unikaj papierosów i kawy

Na temat zdrowotnych skutków palenia pisaliśmy już wiele. Jeśli nadal nie rzuciłaś, to chociaż pamiętaj, żeby odpuścić sobie palenie przed badaniami krwi. Wypalenie papierosa godzinę przed pobraniem próbki spowoduje podwyższenie adrenaliny, kortyzolu i kwasów tłuszczowych. Dym papierosowy wpływa też na stężenie hemoglobiny i liczbę czerwonych krwinek. Sporo zamieszania jak na jednego papierosa.

A co z kawą? Nawet czarnej bez cukru nie można? No nie… Wystarczy, że masz do zbadania magnez albo glukozę, mała czarna odpada. Kofeina potrafi zwiększyć też poziom kwasów tłuszczowych nawet trzykrotnie. I może się okazać, że wcale nie masz stanu przedcukrzycowego, jak by to mogło wynikać z badań, a winowajcą może być właśnie kofeina.

Uwaga na leki

Kto przyjmuje na stałe albo tymczasowo jakiekolwiek leki, powinien powiedzieć o tym lekarzowi, który zleca badania. Tabletki przeciwbólowe i leki moczopędne wpłyną na wyniki badań związanych z wątrobą. Kwas acetylosalicylowy może sfałszować parametry krzepnięcia krwi, obniżyć poziom glukozy i zmienić stężenie hormonów tarczycy. A przyjmowanie dużej dawki witaminy C odbije się w wynikach bilirubiny i glukozy. Tetracyklina (antybiotyk) zmienia stężenie cholesterolu i triglicerydów (bada się je między innymi u cukrzyków i w celu oceny ryzyka wystąpienia choroby niedokrwiennej serca).

Co na kolację?

Jeśli idziesz rano do laboratorium ze skierowaniem na badania krwi, zapomnij o tłustej i ciężkostrawnej kolacji. Jedząc ją wieczorem przed badaniami, wpłyniesz negatywnie na lipidogram, czyli poziom cholesterolu całkowitego, LDL, HDL i triglicerydów. Jeśli nie chcesz powtarzać badań, kolacja poprzedniego dnia powinna składać się z warzyw, zdrowych węglowodanów i małej ilości tłuszczu. Również jeśli na skierowaniu widnieje glukoza lub morfologia, powstrzymaj się poprzedniego dnia od jedzenia tłustych, ale też słodkich potraw.

Co z innymi badaniami?

Jeśli masz do wykonania USG jamy brzusznej, kilka dni przed wyznaczonym badaniem nie jedz ciężkostrawnych dań i produktów, które powodują nadmierne wytwarzanie gazów (mogą zamazać obraz). Na USG brzucha najlepiej iść na czczo. Dzień-dwa przed badaniem moczu niewskazany jest intensywny wysiłek fizyczny, gdyż może spowodować pojawienie się w wynikach niewielkich ilości białka (u zdrowej osoby nie powinno go być w moczu). W przypadku gdy masz skierowanie na badanie kału, trzy dni przed nie jedz czerwonego mięsa, zielonych jarzyn, rzepy i chrzanu, nie pij też alkoholu.

Tylko nie dr Google

Odebrałeś swoje wyniki badań i widzisz, że nie wszystkie parametry są w normach? Nie szukaj w internecie diagnozy. To najgorsze, co możesz zrobić. Po pierwsze – niewielkie odchylenia od normy mogą zdarzyć się każdemu i zwykle nie oznaczają poważnej choroby. Po drugie – właściwie zinterpretować wyniki badań krwi może tylko lekarz.