6 chorób, które nie dają objawów. Sprawdź, czy któraś nie dotyczy właśnie ciebie

Poznaj sześć schorzeń, które mogą zagrażać twojemu zdrowiu, a trudno je rozpoznać. Nie chcemy nikogo straszyć! Chodzi o to, by wiedzieć, że są choroby, które potrafią nie dawać żadnych objawów albo symptomy ich są tak łagodne, że łatwo je przegapić.

Prawie połowa ludzi z nadciśnieniem nie wie, że je ma. Blisko pół miliona Polaków nie zdaje sobie sprawy z tego, że choruje na cukrzycę. U aż 20 proc. kobiet z zespołem policystycznych jajników nie występują żadne charakterystyczne objawy. A każda z tych chorób nieleczona może wyrządzić poważne straty w organizmie. Ale spokojnie. W większości sytuacji wystarczy regularnie się badać i reagować na sygnały swojego ciała, żeby wpaść na trop choroby. Poznaj sześć trudnych do zdiagnozowania schorzeń.

Nadciśnienie

Prawie połowa ludzi z nadciśnieniem tętniczym nie jest świadoma swojej dolegliwości. A co trzeci Polak je ma. – To niebezpieczne, bo można długi czas normalnie funkcjonować, nie zauważając sygnałów organizmu, i nagle skończyć z zawałem serca lub udarem – ostrzega dr Mary Bauman, kardiolog z Oklahomy. Ty żyjesz w nieświadomości, a choroba po cichu się rozwija i stopniowo uszkadza naczynia krwionośne i narządy wewnętrzne, prowadząc do nieodwracalnych zmian w układzie krążenia. Nadciśnienie długo nie daje sygnałów. Mało tego – wiele osób z wysokim ciśnieniem dobrze się czuje i nie widzi u siebie niepokojących objawów. Nadciśnieniem tętniczym zagrożone są głównie osoby dojrzałe i starsze (ryzyko zachorowania rośnie wraz z wiekiem), ale ryzyko dotyczy również młodych osób.

O czym w ogóle mowa? Ciśnienie to nic innego jak siła, z jaką krew tłoczona przez serce uderza w ścianki naczyń krwionośnych. Zależy od mocy, z jaką serce pompuje krew, i od elastyczności naczyń. Dwie podstawowe wartości ciśnienia to górna – ciśnienie skurczowe, i dolna – rozkurczowe. Im mniej elastyczne tętnice, z małą zdolnością do uginania się pod naporem krwi, tym gorzej. Wtedy ciśnienie krwi w nich rośnie. Tę elastyczność naczynia tracą z wiekiem. Stają się też węższe, bo odkłada się w nich blaszka miażdżycowa.

Jak wspomnieliśmy, nadciśnienie potrafi nie dawać żadnych objawów albo dawać nieoczywiste. Bóle głowy, które może wywołać, najczęściej przypisujemy czemuś innemu i bagatelizujemy. A poza zawałem czy udarem nadciśnienie może doprowadzić do pogorszenia wzroku, niewydolności nerek, u osób z nadciśnieniem wzrasta ryzyko tętniaka aorty.

Na co więc uważać, żeby nie przegapić momentu, kiedy powinniśmy udać się do kardiologa? Niepokojące powinny być bóle i zawroty głowy, nadmierna potliwość, problemy ze snem, uczucie kołatania serca, uderzenia gorąca. Polskie Towarzystwo Nadciśnienia Tętniczego ostrzega – im dłużej jest nieleczone, tym większe uszkodzenia narządów grożą choremu. Wczesne wykrycie choroby jest podstawą. Dlatego dobrze jest regularnie, co najmniej raz do roku, badać wartości ciśnienia. Nie musisz w tym celu nawet iść do lekarza. Teraz w większości aptek znajdziesz stanowisko z ciśnieniomierzem do samodzielnego badania.

Jak pomóc sobie dietą? Ograniczyć tłuszcze zwierzęce, obniżyć spożycie sodu (ideałem byłoby niedosalanie jedzenia). Na serce i ciśnienie dobrze robią węglowodany złożone (pełnoziarniste pieczywo i makaron, brązowy ryż). Poza tym dania najlepiej przygotowywać na parze, gotować albo piec w folii.

Jaskra

Cierpi na nią ponad 70 milionów ludzi na świecie, a ponad 6 milionów jest z tego powodu niewidomych. Nadal nie do końca wyjaśnione są przyczyny powstawania wszystkich postaci tej choroby. Jest podstępna, bo u większości pacjentów przez wiele lat potrafi przebiegać bezobjawowo. Chory z jaskrą będzie miał podwyższone ciśnienie śródgałkowe (prawidłowe wynosi 14-26 mm Hg). Najczęściej jest to spowodowane zaburzeniami odpływu cieczy, która wypełnia komory oka. Tego jednak nie zaobserwujemy sami, niewłaściwe ciśnienie w oku może odkryć jedynie okulista.

Symptomy, które sami możemy odczuć i zaobserwować, niestety zwykle pojawiają się, gdy choroba jest już na zaawansowanym etapie. Tymi objawami będzie rozmyte, nieostre widzenie, bóle głowy, silny ból oka wraz z zaczerwienieniem, ubytki w polu widzenia lub jego zawężenie. Jaskra jest niebezpieczna, może doprowadzić do całkowitego zniszczenia nerwu wzrokowego, a w konsekwencji do ślepoty. Objaw taki, jak zawężające się pole widzenia, pojawia się na tyle powoli i stopniowo, że wzrok się przystosowuje i chory może długo nie dostrzec, że coś jest nie tak.

Co zatem robić? Według specjalistów z Instytutu Oka w Warszawie jedyną skuteczną metodą jest regularne badanie wzroku. Najlepiej raz do roku, szczególnie jeśli należysz do grupy ryzyka – czyli ktoś w twojej rodzinie ma lub miał jaskrę, jesteś krótkowidzem, leczysz miażdżycę, masz skłonność do migren, jesteś długotrwale pod wpływem stresu – wtedy wskazane jest badanie dna oka.

Cukrzyca

To temat, o którym zdecydowanie warto mówić. Orientacyjnie prawie 3 miliony Polaków jest chorych na cukrzycę. A z tego blisko pół miliona nie wie, że ją ma! Liczba chorych będzie z roku na rok zdecydowanie rosła. Według WHO aktualnie liczba diabetyków na świecie to ponad 422 miliony. A diagnozować tę chorobę trzeba jak najszybciej, bo może doprowadzić do uszkodzenia nerek, serca czy wzroku, wśród komplikacji są też choroby układu nerwowego i wątroby.

Cukrzyca nie bez powodu znalazła się na tej liście. Daje subtelne znaki. Diabetyk przez pewien czas może mieć jedynie nieprawidłowy poziom cukru we krwi, a poza tym żadnych objawów. Suchość w ustach i wzmożone pragnienie to nie jest przecież coś, z czym od razu biegniemy do lekarza. Chory może też schudnąć. I właśnie w tym momencie powinna zapalić nam się ostrzegawcza lampka. Cukrzyca polega na zaburzeniu metabolizmu węglowodanów w organizmie. Dlatego jednym z pierwszych symptomów, który powinien zaniepokoić, jest właśnie utrata wagi mimo braku zmian w diecie i trybie życia. Co robić? Na początek wystarczy proste badanie poziomu stężenia glukozy we krwi na czczo.

Natomiast jeśli mamy do czynienia z cukrzycą typu 2, to z rozpoznaniem potrafi być jeszcze ciężej. Ten typ często rozwija się przez długi czas bezobjawowo, wywołując jedynie zmęczenie i senność. Zwłaszcza o tej porze roku mało kogo zaniepokoją takie objawy. Według danych Głównego Urzędu Statystycznego co piąty Polak jest zmęczony, a co dziesiąty czuje się wyczerpany. Dużo pracujemy, przyzwyczajamy się więc do uczucia wyczerpania i braku energii. Niesłusznie! Jeśli taki stan się przeciąga i trwa kilka miesięcy, powinno to skłonić do refleksji, że coś się jednak dzieje w organizmie.

Bezdech senny

Okazuje się, że ten punkt nie dotyczy tylko mężczyzn. Owszem, z bezdechem zmaga się ponad 25 proc. panów po czterdziestce, jednak cierpią na niego też kobiety. Obturacyjny bezdech senny (OBS) to wielokrotne epizody zatrzymania oddychania lub jego spłycenia w czasie snu. Wiesz, że bezdechy w czasie snu występują u większości zdrowych osób? Zwykle zdarzają się kilku-, kilkunastosekundowe bezdechy w czasie zasypiania. Jednak aby przerwa w oddychaniu w czasie snu została uznana za epizod bezdechu, musi trwać dłużej niż 10 sekund. Przyczyną jest zamykanie się światła dróg oddechowych na poziomie gardła, co zatrzymuje przepływ powietrza. Występowaniu obturacyjnego bezdechu sennego sprzyja między innymi otyłość. Tkanka tłuszczowa odkładająca się na szyi uciska gardło i tym samym ułatwia występowanie bezdechów.

Dlaczego u kobiet trudniej rozpoznać to schorzenie? Bo objawy są o wiele bardziej subtelne niż u panów. Zamiast głośnego chrapania i uczucia senności w ciągu dnia, panie dopada rano ból głowy, mają spadki nastroju i odczuwają zmęczenie. A to przecież łatwo zbagatelizować, ale zwalić na coś innego. Szczególnie łatwo jest przegapić, co nam dolega, jeśli nie śpimy z partnerem, który byłby w stanie zaobserwować przerwy w oddychaniu.

Bezdech ma różne zdrowotne konsekwencje – prowadzi do nadciśnienia, choroby niedokrwiennej serca, cukrzycy, problemów z potencją, może zwiększyć ryzyko udaru.

Tężyczka

Jej postać jawna daje wiele charakterystycznych symptomów – mrowienie ust i opuszek palców, drżenie i skurcze mięśni, niepokój, bezsenność. Jednak jeśli mamy do czynienia z tężyczką utajoną, o rozpoznanie jest o wiele trudniej, gdyż objawy są niespecyficzne i odkrywa się ją zwykle przez przypadek. Nawet gdy ktoś zaczyna obserwować u siebie jeden z symptomów tężyczki jawnej, to i tak pacjentowi zwykle trudno od razu połączyć je w całość. Więcej o objawach tej choroby pisaliśmy tu.

W tej podstępnej chorobie głównym winowajcą jest silny stres. Tężyczka zwykle dopada osoby młode, prowadzące bardzo intensywny tryb życia, będące pod wpływem silnego stresu, mocno zapracowane. Dlatego poza suplementacją ważna jest zmiana trybu życia i w wielu przypadkach psychoterapia.

Zespół policystycznych jajników

Masz kłopoty z cerą? Jest tłusta i z wypryskami? A do tego trochę ostatnio przytyłaś? Choć to nie są oczywiste sygnały, mogą świadczyć o chorobie – zespole policystycznych jajników (PCOS od angielskiego: polycystic ovary syndrome). Żeby postawić właściwą diagnozę, trzeba zrobić badania hormonalne i USG dróg rodnych.

Zespół policystycznych jajników zaliczany jest do najczęstszych chorób endokrynologicznych i według niektórych źródeł może dotyczyć 6–15 proc. kobiet w wieku reprodukcyjnym. Dotychczas nie ustalono jednoznacznej przyczyny jego rozwoju. Ma wpływ na wiele procesów w organizmie i często ma długoterminowe konsekwencje zdrowotne, jak zwiększone ryzyko chorób metabolicznych oraz układu sercowo-naczyniowego. PCOS to też najczęstsza przyczyna niepłodności.

Jakie są inne objawy, które mogą świadczyć o zespole policystycznych jajników? Teoretycznie będą to zaburzenia miesiączkowania, brak owulacji, nadmierne owłosienie. Tylko u 40 proc. kobiet występuje otyłość. Natomiast zaburzenia miesiączkowania zdarzają się u 66 proc. pacjentek. Co do statystyk, to jeszcze jedna ważna – aż 20 proc. kobiet z tym schorzeniem nie wykazuje charakterystycznych objawów. Dobrą wiadomością jest to, że gdy schorzenie to zostanie zdiagnozowane, może być pod kontrolą przez zmianę stylu życia (dieta o niskiej zawartości węglowodanów i aktywność fizyczna) oraz przyjmowanie leków.