Jak zaszczepić się na COVID-19? Poradnik

Jak zaszczepić się na COVID-19? To pytanie zadaje sobie wiele osób, bo rejestracja na szczepienia obejmuje kolejne roczniki Polaków. To ważne, by zgłosić się na szczepienie w odpowiednim czasie i w specjalnie wyznaczonym do tego miejscu. Co jeszcze warto wiedzieć na ten temat? 

Szczepienie na SARS-CoV-2 jest dobrowolne oraz darmowe. Warto się na nie zdecydować, ponieważ wirus ten może wywołać poważne powikłania. W jaki sposób zarejestrować się na szczepienie? Jak ono wygląda i jak się do niego przygotować? Odpowiedzi znajdziesz poniżej.

Jak się zaszczepić na COVID-19?

Procedura szczepień wygląda następująco.

• Rejestracja

Szczepienia opierają się na e-zaproszeniach (e-skierowaniach), które będą generowane automatycznie w systemie P1, czyli państwowych systemach informatycznych.

Aby się zapisać na szczepienie, należy zrobić to poprzez:

• Internetowe Konto Pacjenta (na stronie pacjent.gov.pl),
• bezpłatną infolinię (989),
• lekarza Państwowej Opieki Zdrowotnej,
• SMS (w przypadku osób, które mają co najmniej 70 lat),
• punkt szczepień.

Osobom, które nie mają np. numeru PESEL i które nie zdążyły zaszczepić się przez 60 dni od wydania e-zaproszenia, lekarze mogą wydać osobne e-skierowanie.

• Otrzymanie SMS-a przypominającego o wizycie

Po rezerwacji wizyty, pacjent otrzyma SMS, w którym znajdzie się informacja o miejscu i dacie szczepienia. Co więcej, otrzyma SMS także na dzień przed wizytą. Umawiany on będzie od razu na dwie wizyty – przed drugą również otrzyma wiadomość.

• Zgłoszenie się do punktu szczepień

W wyznaczonym terminie należy zgłosić się do punktu szczepień, gdzie nie będzie jednak potrzebny numer e-skierowania – do zweryfikowania ważności dokumentu wystarczą dane osobowe pacjenta. W punkcie szczepień nastąpi z kolei kwalifikacja do szczepienia przez lekarza lub pielęgniarkę.

• Wykonanie szczepienia

Jeśli pacjent zostanie zakwalifikowany do szczepienia, wykonuje się mu zastrzyk. Po przeprowadzeniu całej operacji nie idzie on od razu do domu – zostaje w punkcie szczepień przez 15-30 minut w celu obserwowania reakcji jego organizmu. Pacjent otrzymuje wtedy również zaświadczenie o szczepieniu, które daje mu możliwość korzystania z wielu ułatwień. Warto zaznaczyć, że dokument ten będzie wydawane po pełnym cyklu zaszczepienia, a więc – jeśli będzie ono dwudawkowe – pacjent otrzyma je po drugiej dawce. Informację o przyjęciu szczepionki wprowadza się także do specjalnego systemu. Będzie je można później zweryfikować przy pomocy specjalnego kodu QR.

• Powtórzenie szczepionki

Jeśli konieczne będzie podanie drugiej dawki szczepionki, pacjent ponownie powinien się zgłosić do punktu szczepień.

Kiedy się zaszczepić na COVID-19?

Rejestracja na szczepienia rozpoczęła się 27 grudnia. Od tego czasu zaszczepieni zostali głównie pracownicy służby medycznej oraz inne osoby, szczególnie narażone na zakażenie. Od 15 stycznia mogły się rejestrować na nie kolejne osoby. Cały proces podzielony był początkowo na kilka etapów, podczas których mogły się szczepić różne grupy pacjentów.

• Etap 0 – pracownicy placówek medycznych, studenci i wykładowcy uczelni medycznych, pracownicy domów opieki społecznej, rodzice wcześniaków przebywających w szpitalach.
• Etap 1 – mieszkańcy DPS-ów i zakładów opiekuńczo-leczniczych, osoby po 70. roku życia, osoby poniżej 60. roku życia z chorobami przewlekłymi, przedstawiciele służb mundurowych (żołnierze, policjanci, strażacy), nauczyciele.
• Etap 2 –  osoby bezpośrednio zapewniające funkcjonowanie podstawowej działalności państwa i narażone na zakażenie ze względu na częste kontakty społeczne, m.in. pracownicy dostaw wody, gazu i prądu oraz poczty, urzędnicy odpowiedzialni za zwalczanie pandemii, a także pracownicy wymiaru sprawiedliwości.
• Etap 3 – przedsiębiorcy i pracownicy sektorów zamkniętych na mocy rozporządzeń ws. ograniczeń ich działalności z powodu COVID-19 oraz pozostałe osoby dorosłe, które nie należą do żadnej z powyższych grup.

30 marca 2021 r. rząd ogłosił uproszczenie zasad dotyczących szczepień. Zniesiono etap 2 i 3, przyspieszając tym samym szczepienia populacyjne. Modyfikacja ta była możliwa dzięki zwiększonej dostawie szczepionek do Polski.

Aktualnie harmonogram szczepień wygląda tak:

• 12 kwietnia – początek zapisów dla rocznika 1962,
• 13 kwietnia – początek zapisów dla rocznika 1963,
• 14 kwietnia – początek zapisów dla rocznika 1964,
• 15 kwietnia – początek zapisów dla rocznika 1965,
• 16 kwietnia – początek zapisów dla rocznika 1966,
• 17 kwietnia – początek zapisów dla rocznika 1967,
• 19 kwietnia – początek zapisów dla rocznika 1968,
• 20 kwietnia – początek zapisów dla rocznika 1969,
• 21 kwietnia – początek zapisów dla rocznika 1970,
• 22 kwietnia – początek zapisów dla rocznika 1971,
• 23 kwietnia – początek zapisów dla rocznika 1972,
• 24 kwietnia – początek zapisów dla rocznika 1973.

Osoby, które uzyskały prawo do rejestracji na szczepienia, mogą się zapisać na nie danego dnia, ale i w każdym kolejnym.

Jak twierdzą reprezentanci resortu zdrowia, szczepienia czterdziestolatków odbędą się w maju.

Co zrobić, jeśli nie zdąży się zaszczepić w terminie?

Jeżeli nie zdążysz zaszczepić się w odpowiednim terminie, nie oznacza to, że już szczepionki nie otrzymasz. Wiąże się to jednak z tym, że trafia się wówczas zwykle na koniec kolejki. Nie wiadomo więc, kiedy dokładnie będzie się można w takiej sytuacji zaszczepić. Warto jednak po przegapieniu swojego terminu wybrać się do wybranego punktu szczepień, aby uzyskać więcej szczegółów – sytuacja może się bowiem dynamicznie zmieniać.

Co zrobić, jeśli e-skierowanie straci ważność?

E-skierowanie ważne jest przez 90 dni. Na wielu stronach internetowych znajdziesz informacje o tym, że jego ważność wynosi 60 dni, jednak niedawno się to zmieniło. Co jednak zrobić, kiedy przestanie ono być ważne? W takich sytuacjach najlepiej poprosić lekarza o ponowne skierowanie.

Gdzie się zaszczepić na COVID-19?

Zaszczepić się można w jednym z punktów szczepień. Mapa Punktów Szczepień, wraz z ich lokalizacjami znajduje się na tej stronie. Jest ona na bieżąco aktualizowana. Punkty znajdują się:

• w przychodniach Państwowej Opieki Zdrowotnej,
• u lekarzy samodzielnie prowadzących praktykę,
• w prywatnych placówkach medycznych,
• w szpitalach,
• w centrach szczepiennych w szpitalach tymczasowych,
• w domach (w przypadku pacjentów obłożnie chorych).

W kwietniu rozpoczęto tworzenie Punktów Szczepień Powszechnych, które będą znajdowały się również poza placówkami medycznymi, a więc w:

• halach sportowych,
• domach kultury,
• aptekach,
• punktach drive-thru (czyli punktach mobilnych),
• namiotach (np. przy miejscowym supermarkecie),
• zakładach pracy,
• szkołach,
• innych miejscach, które zostały wskazane przez samorząd.

Listę Punktów Szczepień Powszechnych znajdziesz tutaj. Osoby, które nie są w stanie dotrzeć do punktu szczepień, będą mogły skorzystać z pomocy mobilnego zespołu szczepiącego. Punkty szczepień powinny znajdować się w każdej gminie.

Kto szczególnie powinien się zaszczepić?

Szczepienia przeciwko COVID-19 zalecane są głównie tym osobom, u których przebieg choroby może być szczególnie ciężki. Są to:

• osoby starsze, zwłaszcza po 65. roku życia,
• osoby z nowotworami,
• osoby z cukrzycą,
• osoby z otyłością,
• osoby ze schorzeniami układu oddechowego (astmą, mukowiscydozą, przewlekłą obturacyjną choroba płuc oraz innymi schorzeniami przewlekłymi),
• osoby ze schorzeniami układu krążenia (z chorobą wieńcową serca, niewydolnością serca, nadciśnieniem tętniczym, po zawałach oraz udarach oraz z innymi chorobami serca),
• osoby palące papierosy.

Jak wygląda szczepienie na koronawirusa?

Po zgłoszeniu się do odpowiedniego punktu szczepień pacjent badany jest przez lekarza. Ten przeprowadza z nim wywiad na temat aktualnego stanu zdrowia, a pacjent wypełnia odpowiednią ankietę. Informację o badaniu lekarz wpisuje do dokumentacji medycznej pacjenta. Jeżeli okaże się, że nie ma żadnych przeciwwskazań, pacjent zostaje zaszczepiony. Szczepionka polega na podaniu zastrzyku w mięsień naramienny. Następnie, po wykonaniu zastrzyku, musi on odczekać 15-30 minut, aby upewnić się, że organizm nie zareaguje w nieodpowiedni sposób.

Niektóre szczepionki podaje się pacjentom w dwóch dawkach:

• szczepionka Moderny – drugą dawkę aplikuje się po około 6 tygodniach, ale nie dłużej niż 42 dni od podania pierwszej dawki,
• szczepionka Pfizera – w tym przypadku drugą dawkę również podaje się po około 6 tygodniach, coraz częściej mówi się także o trzeciej dawce (tzw. dawce przypominającej), którą pacjent powinien przyjąć najpewniej w okresie od 6 do 12 miesięcy po drugiej dawce,
• szczepionka firmy AstraZeneca – drugą dawkę pacjent powinien przyjąć po około 12 tygodniach od pierwszej (maksimum do 84 dni po niej).

Szczepionka Janssen, wyprodukowana przez koncern Johnson & Johnson, podawana jest wyłącznie w jednej dawce. Obecnie nie rekomenduje się też mieszania ze sobą dwóch różnych szczepionek, choć nie jest wykluczone, że – ze względu na ich podobieństwo – będzie to możliwe w przyszłości.

Warto też zaznaczyć, że nie ma obecnie możliwości wyboru rodzaju szczepionki.

Jak się przygotować do szczepienia na COVID-19?

Szczepienie na COVID-19 nie wymaga żadnych specjalnych przygotowań. Można zaszczepić się o każdej porze dnia, jednak najlepiej zrobić to wtedy, gdy organizm jest wypoczęty. Nie trzeba przed szczepionką ani po jej wykonaniu unikać aktywności fizycznej.

Jakie ułatwienia czekają na osoby po zaszczepieniu na COVID-19?

Osoby, które się zaszczepią, mogą liczy na wiele udogodnień. Przede wszystkim będzie się je traktowało jak ozdrowieńców, dzięki czemu nie będą musiały iść na kwarantannę po ewentualnym powrocie do Polski. Podobnie będzie to wyglądało w sytuacji, gdy współmieszkaniec osoby zaszczepionej zachoruje – również wtedy nie będzie musiała ona przechodzić kwarantanny. W czasie różnego rodzaju spotkań nie będzie ona wliczana także do limitu osób.

Czy ozdrowieńcy powinni się szczepić?

Osoby, które przeszły COVID-19 również powinny się szczepić. Odporność po tej chorobie jest krótkotrwała i utrzymuje się jedynie przez kilka miesięcy. Szczepionka zapewnia z kolei dłuższą odporność niż tę, którą uzyskujemy po chorobie – zwłaszcza u tych osób, u których przebieg COVID-19 był lekki lub zupełnie bezobjawowy.

Ozdrowieńcy są szczepieni nie wcześniej niż trzy miesiące od daty uzyskania pozytywnego wyniku testu na obecność wirusa SARS-CoV-2.

Jak długo szczepionka działa?

Nie istnieją jeszcze dokładne badania na ten temat długości działania szczepionki. W tym momencie dopiero obserwuje się osoby, którym niedawno podano zastrzyk. Zdaniem producentów szczepionek, powinny one wystarczyć przynajmniej na rok. Spekuluje się też, że szczepionki na COVID-19 będzie trzeba powtarzać średnio co 2-3 lata.

Czym jest Narodowy Program Szczepień?

Narodowy Program Szczepień pomaga zaplanować działania, których celem jest zapewnienie obywatelom naszego kraju bezpiecznych i efektywnych szczepień. Chodzi tu nie tylko o zakup odpowiednich szczepionek, ale też ich dystrybucję oraz monitoring przebiegu szczepień wśród Polaków.

Czy szczepionka na COVID-19 jest skuteczna?

Skuteczność szczepionki różni się w zależności od jej producenta:

• szczepionka Pfizera ma 91,3 proc. skuteczności,
• szczepionka Moderny ma 94,1 proc. skuteczności,
• szczepionka AstraZeneca ma 76-82 proc. skuteczności,
• szczepionka Johnson & Johnson ma 66 proc. skuteczności.

Przydatne dane kontaktowe

Aby zapisać się na szczepienie, można dzwonić na wcześniej już podany numer (989). Osoby dzwoniące zza granicy oraz abonenci operatorów, którzy nie obsługują numerów specjalnych, mogą zadzwonić na numer: (22) 62 62 989. Infolinia Narodowego Programu Szczepień działa przez całą dobę – obsługują ją około 500 konsultantów, posługujących się czterema językami: polskim, angielskim, rosyjskim i ukraińskim. Pełni ona również funkcję informacyjną.

Pytania można zadawać także e-mailowo, na adres: szczepionki@nfz.gov.pl. Codziennie, od godz. 8.00 do 16.00 można korzystać również z wideoczatu na stronie gov.pl/szczepimysie lub zadać pytania na adres: szczepionki@nfz.gov.pl.

Masz więcej pytań na temat koronawirusa? Wejdź na stronę www.gov.pl/web/koronawirus.

Źródła:

1. gov.pl/web/koronawirus.
2. https://www.gov.pl/web/szczepimysie/pytania-i-odpowiedzi
3. https://szczepienia.pzh.gov.pl/faq/w-jakim-czasie-po-przechorowaniu-covid-19-mozna-przeprowadzic-szczepienie/