Polucja – co to jest? Zmazy nocne u chłopców i dorosłych

Polucja, inaczej nazywana zmazą nocną, to niekontrolowany, mimowolny wytrysk nasienia podczas snu. Z reguły pojawia się najczęściej u chłopców w okresie dojrzewania, choć występowanie polucji nocnych u dorosłych mężczyzn również uznaje się za normalne, fizjologiczne zjawisko. Ocenia się, że doświadcza ich przynajmniej raz w życiu ponad 80 proc. panów. Czy da się wywołać polucje nocne lub im zapobiegać?

Co to polucja nocna?

Polucja (zmaza nocna) to samoistny, mimowolny wytrysk nasienia podczas snu. Polucje nocne mogą występować u chłopców i mężczyzn na każdym etapie życia, choć częściej doświadczają ich osoby w okresie dojrzewania i adolescencji. Czasami zmazom nocnym towarzyszą sny o charakterze erotycznym, jednak nie jest to niezbędne do ich pojawienia się. Polucje uznaje się za reakcje organizmu na wzrost napięcia seksualnego i sposób na jego rozładowanie.

Występowanie polucji

Zjawisko polucji najczęściej kojarzone jest z okresem dojrzewania – w wieku nastoletnim doświadcza ich najwyższy odsetek osób. Po 20. roku życia częstość pojawiania się zmaz nocnych z reguły ulega zmniejszeniu.

Kilka badań przeprowadzonych m.in. na populacji amerykańskiej pokazuje, że przed 40. rokiem życia polucji nocnej przynajmniej raz doświadczyło ponad 80 proc. mężczyzn. Częstość występowania zmaz nocnych znacząco różni się między poszczególnymi osobami. Za nieodbiegające od normy uważa się:

• zarówno częste, jak i sporadyczne pojawianie się polucji w młodości,
• pojawianie się polucji na późniejszym etapie życia,
• całkowity brak polucji nocnych.

Przyczyny polucji

Polucje nocne u chłopców wywoływane są przez zmiany hormonalne związane z dojrzewaniem. W tym okresie rozpoczyna się wydzielanie podczas snu gonadoliberyny, która stymuluje przysadkę mózgu do produkcji lutropiny i folikulotropiny.

Folikulotropina pobudza proces spermatogenezy i wytwarzanie plemników. Lutropina stymuluje natomiast jądra do produkcji testosteronu. Od czasu wzrostu stężenia hormonów płciowych i uzyskania zdolności do produkcji nasienia może dochodzić do mimowolnej ejakulacji podczas snu.

Jednoznaczna przyczyna pojawiania się polucji nocnych u chłopców i mężczyzn nie została zidentyfikowana. Wyniki badań sugerują jednak, że istnieje związek między ich występowaniem i poziomem testosteronu (większą częstość zmaz nocnych odnotowano u osób z wyższym stężeniu testosteronu) oraz aktywnością seksualną (brak kontaktów seksualnych lub masturbacji wiązał się z częstszymi polucjami).

Mity na temat polucji nocnych

W ogólnodostępnych źródłach wiedzy możemy się spotkać z wieloma nieprawdziwymi informacjami odnośnie polucji. Co w temacie zmaz nocnych możemy uznać za prawdę, a co jest tylko mitem?

Polucje nocne występują tylko w okresie dojrzewania

Polucja jest zjawiskiem, które najczęściej dotyczy chłopców w okresie dojrzewania i wczesnej młodości, co wynika przede wszystkim z intensywnych zmian hormonalnych zachodzących u osób w tym wieku.

Nie oznacza to jednak, że dorośli mężczyźni w ogóle nie doświadczają zmaz nocnych, choć na ogół z wiekiem do polucji dochodzi rzadziej, pojawiają się także u mniejszego odsetka osób.

Brak polucji nocnych świadczy o nieprawidłowościach

Zjawisko polucji nocnych w okresie dojrzewania występuje u większości chłopców, ale nie u każdego. Zarówno występowanie zmaz nocnych, jak i ich brak uznaje się za normalne – nie świadczą o chorobie ani dysfunkcji.

Do polucji zawsze dochodzi w czasie snu erotycznego

Wyniki jednego z badań wskazują na to, że obrazy tworzone w czasie snu mogą wpływać na wystąpienie polucji – ankietowani najczęściej doświadczali zmaz nocnych w następstwie snu o charakterze erotycznym. Jednocześnie wykazano, że ponad 40 proc. uczestników badania miało polucję bez świadomości występowania marzeń sennych. Nocne polucje pojawiały się u mężczyzn również w czasie snów o innej tematyce.

Polucjom mogą więc towarzyszyć erotyczne marzenia senne, jednak nie jest to czynnik konieczny, by do nich doszło.

Polucjom nocnym da się zapobiegać

Dotychczas nie wykazano istnienia metody, za pomocą której można kontrolować polucje i zapobiegać ich występowaniu. Uważa się, że aktywność seksualna zmniejsza częstość pojawiania się zmaz nocnych, jednak nie zawsze prowadzi do całkowitego wyeliminowania tego zjawiska u danej osoby.

Polucje nocne wraz z wiekiem z dużym prawdopodobieństwem będą samoistnie występować coraz rzadziej. Nie ma jednak udowodnionych sposobów na to, by im zapobiegać.

Istnieją sposoby na to, żeby wywołać polucje nocne

Polucje nocne z założenia pojawiają się w sposób niekontrolowany. Ze względu na to, że ich częstsze występowanie związane jest z obecnością marzeń sennych o charakterze erotycznym, uważa się, że wywołując takie sny, można zwiększyć prawdopodobieństwo doświadczenia zmaz nocnych.

Naukowcy wykazali związek między pozycją ciała w nocy i występowaniem marzeń sennych o treści erotycznej – pojawiały się one częściej u osób śpiących na brzuchu. Przeprowadzone badania mają jednak swoje ograniczenia (wynikające chociażby z tego, że dane opierają się na informacjach raportowanych przez samych uczestników, którzy mogli fałszywie ocenić, w jakiej pozycji spali), nie należy więc z nich wyciągać zbyt daleko idących wniosków.

Bibliografia:

1. Lew-Starowicz M., Lew-Starowicz Z., Skrzypulec-Plinta V. (red.) (2017) Seksuologia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa.
2. Yu C. K. C., Fu W. (2011) Sex dreams, wet dreams, and nocturnal emissions, Dreaming, 21(3): 197-212.
3. Finkelstein J. W. Susman E. J., Chinchilli V. M. i wsp. (1998) Effects of Estrogen or Testosterone on Self-Reported Sexual Responses and Behaviors in Hypogonadal Adolescents, The Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism, 83(7): 2281-2285.
4. Yu C. K. C. (2012) The effect of sleep position on dream experiences, Dreaming, 22(3): 212-221.
5. Kinsey A. C., Pomeroy W. B., Martin C. E. (1948) Sexual Behavior in the Human Male, Indiana University Press.