Zapalenie mięśnia sercowego – przyczyny, objawy, leczenie

Zapalenie mięśnia sercowego, określane też jako „ZMS”, to choroba, której przebieg może być bardzo różny, począwszy od braku wyraźnych symptomów aż po śmierć – rokowania są tutaj bardzo niepewne. Czym charakteryzuje się zapalenie mięśnia sercowego? Jakie są jego przyczyny i jak wygląda leczenie? Wyjaśniamy.

Co to jest zapalenie mięśnia sercowego?

Zapalenie mięśnia sercowego to schorzenie, które polega na tym, że stan zapalny obejmuje mięsień sercowy. W efekcie dochodzi czasem do zniszczenia części mięśnia, a co za tym idzie – zaburzenia jego funkcji. W najcięższych przypadkach konieczna jest hospitalizacja ze względu na niewydolność serca, a nawet jego transplantacja.

Przyczyny zapalenia mięśnia sercowego

Przyczyną choroby są: infekcje wirusowe (które najczęściej ją wywołują, są to np. Coxackie A, wirusy opryszczki, grypy, adenowirusy i echowirusy), bakteryjne (np. gronkowce, paciorkowce), jak również pasożytnicze (np. nicienie i obleńce). Zdarza się, że powodują ją pierwotniaki (np. Toxoplasma gondii, Trypanosoma cruzi), a także grzyby, mikoplazmy oraz riketsje. Czasem zapalenie mięśnia sercowego jest wynikiem chorób autoimmunologicznych (np. toczenia rumieniowatego układowego). Mogą je także wywołać niektóre leki (np. przeciwgrzybicze, przeciwdrgawkowe), narkotyki (np. kokaina) oraz inne środki chemiczne i trucizny.

Zapalenie mięśnia sercowego – objawy

Główne objawy zapalenia mięśnia sercowego to:

• ból w klatce piersiowej,
• kołatanie serca,
• zaburzenia rytmu serca,
• ból za mostkiem,
• arytmia,
• duszności (zwłaszcza po aktywności fizycznej),
• obrzęki kostek,
• obrzęki podudzi,
• zmęczenie,
• bóle mięśni,
• bóle stawów,
• bóle głowy,
• gorączka,

Czasem pojawia się też kardiomiopatia rozstrzeniowa, która objawia się powiększeniem obu komór serca oraz dysfunkcją czynności kurczowej (ta pojawia się w ciężkich przypadkach).

Zapalenie mięśnia sercowego – EKG

Aby dokonać rozpoznania choroby, należy wykonać kilka badań. Jednym z nich jest EKG, które wykrywa uszkodzenia mięśnia sercowego, przyspieszenia akcji serca, arytmie komorowe i nadkomorowe, zaburzenia przewodzenia impulsów w sercu oraz zmiany odcinka ST-T. Dzięki zapisowi krzywej można zarejestrować potencjały elektryczne, które wywołuje kurczące się serce.

Zapalenie mięśnia sercowego – leczenie

Podstawą leczenia zapalenia mięśnia sercowego jest leczenie objawowe. Polega ono na ograniczeniu aktywności fizycznej, niespożywaniu alkoholu oraz unikaniu niesteroidowych leków przeciwzapalnych (które mogą nasilać objawy choroby). Wskazany jest również odpoczynek. Dodatkowo podaje się pacjentowi leki rozrzedzające krew, dzięki którym nie powstają zakrzepy w naczyniach krwionośnych. Ważne jest również leczenie powikłań, a więc zaburzeń rytmu czy też niewydolności krążenia.

Często stosuje się również leczenie przyczynowe – choroba nie może być jednak wówczas wywołana przez wirusy. Wówczas pacjentom podaje się antybiotyki oraz leki przeciwpasożytnicze. Czasem stosuje się również leki przeciwdrobnoustrojowe, a nawet immunosupresyjne.

Niekiedy przy zapaleniu mięśnia sercowego konieczne jest leczenie szpitalne. Zdarza się, że leki podtrzymujące ciśnienie krwi trzeba podawać dożylnie, a czasem konieczne jest również pozaustrojowe natlenowanie krwi bądź też mechaniczne wspomaganie serca, z wykorzystaniem specjalnej pompy. W bardzo ciężkich przypadkach konieczny jest przeszczep serca – dzieje się tak jednak jedynie przy całkowitym zniszczeniu mięśnia sercowego.

Zapalenie mięśnia sercowego u dzieci

Zapalenie mięśnia sercowego u dzieci to najczęstsza przyczyna występującej u nich niewydolności serca. W większości przypadków występuje ono u niemowląt i nastolatków. Zazwyczaj stanowi powikłanie po różnych infekcjach, szczególnie tych wirusowych.

Jakie są objawy zapalenia mięśnia sercowego u noworodków i niemowląt? Jego głównymi symptomami są duszności, blada skóra, problemy z karmieniem. Często pojawiają się też wymioty i biegunka, a nawet brak przyrostu masy ciała. Odnotowuje się u nich również zaburzenia rytmu, które prowadzą niekiedy do niewydolności serca. U starszych dzieci objawy pojawiają się sukcesywnie, zdecydowanie wolniej niż u najmłodszych.

Główne objawy zapalenia mięśnia sercowego u dzieci to:

• zły nastrój,
• nadmierna potliwość,
• osłabienie,
• bóle w klatce piersiowej,
• przyspieszenie rytmu serca,
• szybkie męczenie się.

Zapalenie mięśnia sercowego po grypie

Pogrypowe zapalenie mięśnia sercowego (będące jednym z rodzajów wirusowego zapalenia mięśnia sercowego) można zauważyć zwykle tydzień lub dwa od pojawienia się symptomów grypy. Czasem jego objawy widoczne są jednak dopiero po kilku tygodniach. Oprócz zmęczenia i senności, rozbicia oraz niewysokiej gorączki (lub stanu podgorączkowego), pojawiają się duszności i płytki oddech. Najbardziej charakterystycznym symptomem jest niewspółmierne względem gorączki przyspieszenie bicia serca, które nie musi się pojawić wcale po wysiłku. Objawy te mogą iść w parze z omdleniami, a nawet utratą przytomności.

Ostre zapalenie mięśnia sercowego

Ostre zapalenie mięśnia sercowego najczęściej pojawia się u ludzi młodych. Charakteryzuje się tym, że na początku choroby pojawiają się wyraźne objawy, natomiast w trakcie choroby niejednokrotnie rozwija się kardiomiopatia rozstrzeniowa.

Źródła:

1. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK459259/
2. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5814110/
3. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5951175/