Limfoscyntygrafia – wskazania, przebieg i wyniki badania

Limfoscyntygrafia to jedno z badań obrazowych, które wykorzystuje się w diagnostyce chorób układu limfatycznego. Najczęściej wykonuje się je w celu oceny obrzęku limfatycznego. Podany w trakcie procedury izotop pozwala na obrazowanie poszczególnych struktur, mierzenie przepływu chłonki i ocenę jej krążenia w obiegu. Jak przebiega limfoscyntygrafia i u kogo może zostać przeprowadzona?

Co to jest limfoscyntygrafia?

Limfoscyntygrafia to badanie wykonywane w celu oceny naczyń limfatycznych i węzłów chłonnych. Umożliwia ono wykrycie różnych nieprawidłowości w obrębie struktur układu limfatycznego oraz ocenę przepływu limfy. Wskazaniem do przeprowadzenia limfoscyntygrafii jest diagnostyka pierwotnego i wtórnego obrzęku limfatycznego kończyn. Badanie zleca się w sytuacjach, w których występuje upośledzona drożność układu limfatycznego np. w wyniku powikłania po operacji, złamania kości lub w stanach zapalnych i pozapalnych naczyń. Ponadto limfoscyntygrafię stosuje się w diagnostyce przerzutów nowotworowych zlokalizowanych w węzłach chłonnych.

Limfoscyntygrafia została wykonana po raz pierwszy w 1950 roku, a do jej przeprowadzenia wykorzystano koloid złota. Przez kolejne dziesięciolecia udoskonalano ten typ badania, dzięki czemu dziś limfoscytygrafia uznawana jest za metodę nieinwazyjną, charakteryzującą się wysoką czułością.

Przebieg badania limfoscyntygrafii

Badanie wykonywane jest na podstawie skierowania i należy się na nie zgłosić z aktualnymi wynikami badań laboratoryjnych i obrazowych. Limfoscyntygrafię przeprowadza się w Zakładach Medycyny Nuklearnej. Na czas badania pacjent proszony jest o położenie się na wznak. Limfoscyntygrafia polega na podaniu radiofarmaceutyku – koloidu zawierającego izotop technetu-99mTc.  Wielkość dawki ustalana jest na podstawie masy ciała osoby badanej. Preparat podaje się podskórnie lub śródskórnie, a miejscem podania jest skóra grzbietu stóp lub skóra między palcami dłoni (I i II przestrzeń międzypalcowa).

Przy użyciu urządzenia z gamma kamerą lekarz analizuje wyświetlany na komputerze obraz. Badanie przeprowadzane jest etapowo. Pierwszy obraz analizowany jest tuż po podaniu radiofarmaceutyku, a następnie po jednej, dwóch i czterech godzinach. Pomiędzy kolejnymi rejestracjami pacjent proszony jest o spacerowanie lub używanie specjalnej pompy umieszczonej na kończynach.

Wyniki badania limfoscyntygrafii

Prawidłowo funkcjonujące drogi limfatyczne i węzły chłonne (podkolanowe, pachwinowe, biodrowe, pachowe, pod- i nadobojczykowe) widoczne są już wkrótce po podaniu radiofarmaceutyku. Taki obraz obserwuje się w czasie od kilku minut do godziny od podania radiofarmaceutyku. Na nieprawidłowości wskazuje:

• brak uwidocznienia dróg spływu chłonki,
• asymetria lub wydłużenie czasu odpływu chłonki,
• blok spływu chłonki,
• obecność patologicznych dróg odpływu chłonki.

Obserwuje się również poszerzone naczynia, krążenie oboczne lub wsteczny odpływ skórny. W czasie badania mierzony jest czas przepływu limfy.

Przeciwskazania i powikłania limfoscyntygrafii

Przeciwwskazaniem do wykonania limfoscyntygrafii jest uczulenie na ludzką albuminę, ciąża oraz laktacja. W przypadku kobiet w drugiej połowie cyklu, u których mogło dojść do zapłodnienia, sugeruje się wykonanie testu ciążowego przed badaniem. Limfoscyntygrafię można przeprowadzać u osób w każdym wieku, a dawki izotopu są tak niewielkie, że nie stanowią żadnego zagrożenia dla zdrowia (radioznacznik zostaje wydalony z organizmu po upływie doby). Dotychczas nie zaobserwowano żadnych powikłań po badaniu, dlatego można je wykonywać wielokrotnie, m.in. w celu wstępnej diagnostyki oraz do oceny przeprowadzonego leczenia i stopnia remisji choroby.

Zalecenia po zabiegu limfoscyntygrafii

Ze względu na podanie w trakcie badania preparatu promieniotwórczego, po zakończeniu procedury chory powinien przestrzegać następujących zaleceń. Do 24 godzin po badaniu należy unikać bliskiego kontaktu z kobietami w ciąży i małymi dziećmi oraz zaniechać przebywania w zatłoczonych miejscach. Zaleca się, aby po badaniu spożywać duże ilości wody, która przyspiesza wydalenie z organizmu podanego środka.

Bibliografia:

1. Instytut „Pomnik-centrum zdrowia dziecka”, „Informacja o badaniu limfoscyntygrafii”, 2017.
2. Hanna Tomczak, Wiesława Nyka, „Przydatność limfoscyntygrafii w ocenie rehabilitacji chorych z obrzękiem limfatycznym”, Rehabilitacja Medyczna 2006, Tom 10, Nr 4.