Badanie elektrofizjologiczne serca – wskazania, jak wygląda

Badanie elektrofizjologiczne serca pozwala znaleźć źródło zaburzeń rytmu tego narządu. Trwa przynajmniej godzinę i wymaga kilkudniowego pobytu w szpitalu. Pacjentów kwalifikuje do niego lekarz kardiolog. Warto zaznaczyć, że nie jest to zabieg leczniczy, dlatego po jego wykonaniu stan zdrowia nie ulegnie zmianie. Po przeprowadzeniu badania lekarz może jednak zlecić ablację, która pozwala z kolei wyleczyć wiele groźnych przypadków zaburzenia rytmu serca.

Co to jest badanie elektrofizjologiczne serca?

Badanie elektrofizjologiczne serca, określane też mianem „badania EPS”, to rodzaj małoinwazyjnego badania pomocniczego, które pozwala uzyskać zapis pracy serca, ocenić typ zaburzeń jego rytmu, a także wskazać ich przyczynę. Bazuje ono na wewnątrzsercowej rejestracji EKG oraz stymulacji serca w jego określonych obszarach. Przebieg badania rejestrowany jest na monitorze – aparatura umożliwia odczytywanie elektrycznej odpowiedzi poszczególnych fragmentów serca. Jest to możliwe dzięki wielokanałowemu systemowi elektrofizjologicznemu, który pozwala na zapis sygnałów EKG.

Inwazyjne badanie elektrofizjologiczne serca przeprowadzane jest w specjalnej sali diagnostyczno-zabiegowej. Aby poprawnie je wykonać, pacjent powinien być w pozycji leżącej. Lekarz musi wprowadzić przez tzw. koszulki cewnik do naczyń krwionośnych (najczęściej przez żyłę udową, choć czasem też przez szyjną lub obojczykową), a następnie – do serca. Przy pomocy cewnika umieszcza w ciele również elektrody (najczęściej 3-5), które wysyłają elektryczne impulsy do serca. Badanie wykonywane jest w sedacji, czyli swego rodzaju „płytkim znieczuleniu”.

W większości przypadków badanie EPS jest bezbolesne, jedynie niektóre osoby odczuwają stymulację serca w postaci kołatania, a więc szybkiego i nierównego bicia serca. Analiza uzyskanych wyników pozwala ocenić funkcjonowanie tzw. układu bodźcoprzewodzącego. Umożliwia też ocenę efektywności leczenia farmakologicznego oraz sprawdzenie, czy można wykonać zabieg leczniczy – tzw. ablację.

Badanie elektrofizjologiczne serca – wskazania

Główne wskazania do badania elektrofizjologicznego serca to:

• ocena źródła zaburzeń rytmu serca,
• diagnostyka omdleń o niewyjaśnionym podłożu,
• diagnostyka kołatań serca o niewyjaśnionym podłożu,
• przebyte zatrzymanie krążenia,
• Zespół Wolffa-Parkinsona-White’a,
• sprawdzanie skuteczności leczenia zaburzeń rytmu serca,
• ocena ryzyka utraty przytomności oraz nagłego zatrzymania krążenia,
• ocena wskazań do wszczepienia rozrusznika serca,
• ocena wskazań do terapii zaburzeń rytmu serca metodą ablacji,
• nabyty blok przedsionkowo-komorowy,
• badanie czynności węzła zatokowego,
• częstoskurcze z szerokimi zespołami,
• częstoskurcze z wąskimi zespołami,
• przewlekłe zaburzenia przewodnictwa śródkomorowego,
• dodatkowe pobudzenia komorowe, pary pobudzeń i nieutrwalone częstoskurcze komorowe.

Nie u wszystkich pacjentów z zaburzeniami rytmu serca konieczne jest wykonanie badania EPS. Kwalifikuje się do niego osoby na podstawie innych badań, takich jak:

• echo serca,
• EKG,
• badanie Holter EKG,
• test wysiłkowy.

Przed badaniem EPS lekarz sprawdza także ogólny stan zdrowia pacjenta.

Badanie EPS – jak się do niego przygotować?

Do elektrofizjologicznego badania serca należy się odpowiednio przygotować. Wcześniej warto wykonać szczepienie przeciwko WZW B (żółtaczce zakaźnej). Następnie należy oznaczyć grupę krwi. Istotne jest również wykonanie podstawowych badań: morfologii krwi oraz badania elektrolitów, a także RTG klatki piersiowej.

Od sześciu do ośmiu godzin przed zabiegiem można zjeść ostatni posiłek – później trzeba być na czczo. Zdarza się, że trzeba też ogolić skórę w okolicach miejsca, przez które wprowadzany będzie cewnik – chodzi tu głównie o pachwiny. Ważne, aby przed wykonaniem zabiegu poinformować lekarza o wszystkich stosowanych lekach, w tym również i tych przyjmowanych bez recepty. Konieczne może być odstawienie leków antyarytmicznych oraz hamujących krzepnięcie krwi. Jeżeli lekarz nie będzie zalecał zaprzestania brania określonych środków, można je spokojnie przyjąć przed badaniem.

Jak wygląda procedura po badaniu EPS?

Po wykonaniu badania elektrofizjologicznego serca, po kilku godzinach, personel medyczny usuwa koszulki. Po wykonaniu tej czynności należy leżeć na plecach przez kilka godzin, tak aby naczynie, do którego wprowadzony został cewnik, miało szansę się zagoić.

Przez dobę od wykonania badania EPS nie można kierować pojazdem – warto mieć to na uwadze i zapewnić sobie odpowiedni transport do domu po zabiegu. Przez tydzień należy również oszczędzać nakłutą kończynę (najczęściej nogę), a więc nie uprawiać intensywnej aktywności fizycznej, nie robić przysiadów i nie pochylać się – w przeciwnym razie może dojść do krwawienia. Należy też pamiętać, że w miejscu nakłucia może utrzymywać się ból po jego dotknięciu – trwa to zwykle do kilku dni. W miejscu tym można zauważyć też niewielki siniak.

Powikłania po badaniu elektrofizjologicznym serca

Powikłania po badaniu EPS występują bardzo rzadko. Sporadycznie pojawiają się:

• krwiaki,
• odma opłucnowa,
• przetoka tętniczo-żylna,
• nowe zaburzenia rytmu serca,
• zakrzepica żył głębokich,
• powikłania zakrzepowo-zatorowe (związane z ostrym niedokrwieniem narządów, a więc np. z udarem),
• uszkodzenie zastawki,
• skurcz lub zamknięcie tętnicy wieńcowej (zawał),
• przebicie ściany naczyń lub serca,
• zakażenie,
• przejściowy lub trwały blok przedsionkowo-komorowy (niekiedy wymaga wszczepienia rozrusznika serca).

Zdarza się też, że czasem trzeba powtórzyć badanie.

Badanie elektrofizjologiczne serca – cena

Cena badania elektrofizjologicznego  serca wynosi około 7 000 zł. Jeżeli później konieczna jest ablacja, wzrasta ona do 16 000 zł.

Źródła:

1. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK551499/
2. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK567719/
3. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/10874061/
4. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/12548097/
5. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31257683/