WZW D – źródła zakażenia, objawy, leczenie i szczepionka

WZW typu D to jeden z rodzajów wirusowego zapalenia wątroby. Choroba ta pojawia się jedynie u osób, które zostały zakażone wirusem zapalenia wątroby typu B. Do zarażenia dochodzi po kontakcie z krwią w wyniku używania zainfekowanych igieł, strzykawek czy narzędzi stomatologicznych; wirus WZW D znajduje się także w ślinie, kale i łzach osoby chorej. Jakie objawy występują w wirusowym zapaleniu wątroby i na czym polega leczenie WZW? 

Przyczyny wirusowego zapalenia wątroby typu D

Wirusowe zapalenie wątroby typu D wywołuje wirus HDV. Choroba ta jest powikłaniem wirusowego zapalenia typu B (HBV) i pojawia się u osób, u których obecny jest antygen HBS (HBsAg).  Szacuje się, że nawet 15 mln osób będących nosicielami wirusa WZW typu B jest zakażonych wirusem zapalenia wątroby typu D. WZW typu D występuje najpowszechniej w regionie Morza Śródziemnego, w części Europy Wschodniej, na Bliskim Wschodzie, w Afryce i Ameryce Południowej. Jeśli dojdzie do jednoczesnego zakażenia wirusem HDV i wirusem HBV, zjawisko to nazywane jest koinfekcją, natomiast w przypadku nadkażenia wirusem HDV osoby z przewlekłym zapaleniem WZW typu B mówi sie o superinfekcji.

Wirus WZW typu D został po raz pierwszy zidentyfikowany w 1977 roku przez Mario Rizetto i współpracowników, którzy wykryli antygen delta w jądrze hepatocytów pobranych od osób zakażonych WZW typu B. Obecnie wiedza na temat patogenezy infekcji wirusem WZW typu D jest ograniczona. Zgodnie z obserwacjami klinicznymi wirusowe zapalenie wątroby jest chorobą o podłożu immunologicznym.

Czynniki ryzyka zarażenia WZW typu D

Do zakażenia WZW D dochodzi na skutek kontaktu z krwią lub płynami ustrojowymi osoby chorej. Zarazić można się po ukłuciu igłą zanieczyszczoną krwią, po kontakcie seksualnym oraz drogą okołoporodową. Do grupy ryzyka należą osoby:

• poddawane operacjom i badaniom wymagającym przerwania ciągłości naskórka; leczone za pomocą transfuzji krwi,
• korzystające z zabiegów stomatologicznych i kosmetycznych,
• zawodowo eksponowane na kontakt z materiałem zakaźnym, w tym: lekarze, pielęgniarki, ratownicy medyczni, pracownicy laboratorium,
• posiadające wielu partnerów seksualnych,
• homoseksualni mężczyźni,
• zażywające narkotyki,
• korzystające ze wspólnych akcesoriów takich, jak: maszynki do golenia czy szczoteczki do mycia zębów.

Objawy WZW typu D

Objawy zakażenia wirusem zapalenia wątroby typu D są nie do odróżnienia od wirusowego zapalenia wątroby typu B i A. W przypadku nadkażenia wirusem HDV symptomy pojawiają się po 2-8 tygodniach od zakażenia. U osób jednocześnie zakażonych wirusem zapalenia wątroby typu B i D  okres inkubacji wynosi 45-160 dni. Do objawów WZW D zalicza się:

• gorączkę,
• zmęczenie,
• utratę apetytu,
• nudności i wymioty,
• ból brzucha,
• ciemne zabarwienie moczu,
• ból stawów,
• żółtaczkę objawiającą się żółtym zabarwieniem skóry i oczu.

Powikłaniem zapalenia wątroby może być marskość wątroby,  niewydolność wątroby i rak wątrobowokomórkowy.

Diagnostyka i leczenie WZW D

Rozpoznanie zakażenia HDV stawia się na podstawie wykonanych testów serologicznych. Lekarz zleca badanie przeciwciał anty-HDV IgM, które u osób z nadkażeniem WZW D utrzymują się w surowicy przez 6-12 tygodni. U pacjentów z koinfekcją przeciwciała IgM współistnieją z anty-HBc IgM. W diagnostyce WZW D w przebiegu przewlekłego WZW typu B oznacza się anty-HDV IgG i HDV RNA. Ponadto u pacjentów wykonuje się morfologię krwi i próby wątrobowe oraz sprawdza poziom bilirubiny.

W leczeniu WZW typu D stosuje się interferon (Peg-IFN-α2a lub  Peg-IFN-α2b) przez okres sześciu miesięcy lub dłużej. Pacjenci, u których dojdzie do eliminacji HDV powinni być poddawani okresowym obserwacjom, ponieważ może u nich dojść do nawrotu choroby. Wirusowe zapalenie wątroby typu D zwiększa ryzyko ciężkiego zapalenia wątroby, a wskaźnik śmiertelności u osób z WZW typu B nadkażonych WZW typu D wynosi od 2 do 20 proc.

Profilaktyka WZW typu D

Działania profilaktyczne w przypadku WZW typu D są takie same jak w wirusowym zapaleniu wątroby typu B. Przed zakażeniem chroni szczepienie, które wykonywane jest w pierwszych miesiącach życia dziecka. Niestety jedyną ochroną dla osób już zarażonych wirusem HBV jest unikanie ekspozycji na zakażenie wirusem HDV oraz wykonywanie regularnych badań morfologii krwi.

Bibliografia:

1. Janusz Klamann, Tomasz Smiatacz, „Diagnostyka wirusowych zapaleń wątroby w praktyce lekarza pierwszego kontaktu”, Forum Medycyny Rodzinnej 2016, vol 10, no 2, 66–72.
2. Heiner Wedemeyer, Michael P. Manns, „Epidemiology, pathogenesis and management of hepatitis D: update and challenges ahead”, Nature reviews | gastroenterology & hepatology, Volume 7 | January 2010.