Plecy wklęsłe – przyczyny, objawy, leczenie i ćwiczenia

Plecy wklęsłe, inaczej lordoza pogłębiona, to nadmierne wygięcie kręgosłupa do przodu. Wada ta widoczna jest, gdy spojrzy się na sylwetkę osoby z boku – do charakterystycznych objawów hiperlordozy należą wypięty brzuch i uwypuklone pośladki. Aby zapobiec negatywnym skutkom wywołanym przez zmianę naturalnej krzywizny kręgosłupa należy wykonywać odpowiednie ćwiczenia na plecy wklęsłe, które wpłyną korzystnie na mięśnie oraz postawę ciała.

Czym są plecy wklęsłe?

Plecy wklęsłe to wada postawy, w której występuje zwiększone wygięcie odcinka lędźwiowego kręgosłupa. Fizjologicznie kręgosłup ma cztery krzywizny: krzywizny odcinka szyjnego i lędźwiowego skierowane są wypukłościami do przodu, natomiast krzywizny odcinka piersiowego i krzyżowego do tyłu. Lordoza kręgosłupa lędźwiowego utworzona jest z pięciu kręgów (L1-L5), które dźwigają znaczny ciężar ciała. Na to, czy lordoza zostanie prawidłowo ukształtowana ma wpływ wiele czynników oddziałujących na człowieka od momentu urodzenia. Podczas rozwoju płodowego występuje tylko jedna krzywizna kręgosłupa w odcinku piersiowym i krzyżowym. Pozostałe krzywizny powstają z chwilą, gdy niemowlę zaczyna siadać, stać i chodzić. Oprócz pleców wklęsłych, wyróżnia się także inne wady postawy, w tym plecy płaskie charakteryzujące się spłaszczeniem fizjologicznych krzywizn kręgosłupa, plecy okrągłe czyli hiperkifozę piersiową oraz plecy wklęsło-okrągłe łączące cechy typowe dla pleców okrągłych i wklęsłych.

Jakie są przyczyny pleców wklęsłych?

Nadmierna lordoza jest jedną z nieprawidłowości w rozwoju postawy ciała.  Na skutek zachodzących zmian dochodzi do patologicznego, zwiększonego wygięcia kręgosłupa w płaszczyźnie strzałkowej. Jest to tzw. hiperlordoza, określana też jako lordoza pogłębiona. Do jej powstawania przyczyniają się:

• czynniki genetyczne, w tym wrodzone wady kręgosłupa,
• wady w obrębie kości i mięśni,
• utrzymywanie nieprawidłowej postawy ciała,
• siedzący tryb życia,
• brak aktywności fizycznej,
• otyłość brzuszna,
• doznane urazy,
• schorzenia: krzywica, osteoporoza, choroby zwyrodnieniowe.

Objawy pogłębionej lordozy lędźwiowej

Podstawowym objawem pleców wklęsłych jest nasilona lordoza lędźwiowa. Jej obecność pociąga za sobą szereg niekorzystnych zmian, w tym nadmierne przodopochylenie miednicy, wypięcie do przodu brzucha (nazywane brzuchem przodującym), pochylenie tułowia do przodu i uwypuklenie pośladków. Dochodzi do rozciągnięcia i osłabienia mięśni pośladkowych wielkich, kulszowo-goleniowych i brzucha. Z kolei mięsień prosty uda, prostownik uda i grzbietu w odcinku lędźwiowym oraz mięsień czworoboczny lędźwi są nadmiernie napięte. 

Hiperlordoza może też powodować: 

• sztywność stawów biodrowych i biodrowo-krzyżowych, 
• zaburzenia perystaltyki jelit, 
• spłycenie krzywizn kręgosłupa znajdujących się powyżej odcinka lędźwiowego, 
• ból podczas zmiany pozycji i po aktywności fizycznej, 
• drętwienie nóg i pośladków, 
• mrowienie kończyn dolnych,
• zaburzenie pracy pęcherza moczowego.

Diagnostyka pleców wklęsłych

Jeśli podejrzewasz u dziecka plecy wklęsłe, udaj się z nim do ortopedy dziecięcego. Lekarz przeprowadzi badanie fizykalne oraz zleci wykonanie badań obrazowych, które pomogą w dokładnej ocenie kręgosłupa i określeniu występujących patologii. Najczęściej do celów diagnostycznych wykorzystuje się badanie RTG kręgosłupa, które pokazuje nie tylko ustawienie kręgosłupa, ale i zwyrodnienia w jego obrębie. Następnym krokiem jest udanie się do fizjoterapeuty. Specjalista oceni sylwetkę, sprawdzi napięcie mięśniowe i dobierze odpowiednią terapię.

Jak leczyć nadmierną lordozę lędźwiową?

Wklęsły kręgosłup wymaga podjęcia leczenia – im szybciej zostanie ono wprowadzone, tym mniejsze ryzyko niebezpiecznych następstw pogłębionej lordozy. Dobór leczenia hiperlordozy lędźwiowej jest zależny od wielu czynników, w tym wieku pacjenta, jego stanu zdrowia oraz stopnia zaawansowania zmian. Oprócz ćwiczeń wspomagająco stosuje się również fizykoterapię, w tym prądy TENS, ultradźwięki czy hydroterapię. Pomocne są także masaże i terapia manualna, a dolegliwości bólowe można łagodzić preparatami farmakologicznymi. Leczenie operacyjne hiperlordozy stosowane jest tylko w wybranych przypadkach.

Ćwiczenia na plecy wklęsłe

Fizjoterapia pleców wklęsłych polega na stosowaniu ćwiczeń korekcyjnych, które rozciągną mięśnie biodrowo-lędźwiowe, mięśnie proste uda i mięśnie czworoboczne lędźwi oraz zwiększą siłę i wytrzymałość mięśni pośladkowych, mięśni brzucha i mięśni oddechowych. Ponadto celem terapii jest utrzymanie prawidłowej ruchomości kręgosłupa i kształtowanie nawyków utrzymania właściwej postawy ciała podczas codziennie wykonywanych czynności.

Oto przykładowe ćwiczenia stosowane w hiperlordozie odcinka lędźwiowego kręgosłupa:

1. Połóż się na brzuchu i podłóż pod niego zwinięty koc lub ręcznik. Ręce umieść pod czołem. Naprzemiennie unoś prawą i lewą nogę do góry. Kończyna powinna być przez cały czas wyprostowana.
2. Połóż się na plecach, ułóż ręce wzdłuż ciała, zegnij kolana. Podnoś biodra w górę i utrzymuj tę pozycję przez kilka sekund.
3. Wykonaj siad prosty: wyprostuj plecy, ściągnij łopatki, nie zaokrąglaj pleców w odcinku lędźwiowym. Następnie maksymalnie przyciągnij ręce do stóp, nie zginając kolan.

Ze względu na wiele możliwych metod leczniczych, dobór odpowiednich ćwiczeń jest kwestią indywidualną i zawsze powinien być konsultowany z fizjoterapeutą.

Bibliografia:

1. R. Terlikowski i wsp., Wady postawy, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku, 2009.
2. Wilczyński J., Korekcja wad postawy człowieka, Wydawnictwo Anthropos, Starachowice 2005.