Obrzezanie – wskazania, przeciwwskazania, przebieg zabiegu usunięcia napletka

Obrzezanie jest zabiegiem polegającym na częściowym lub całkowitym usunięciu napletka. Od tysięcy lat zabieg wykonywany jest ze względów religijnych. Obecnie obrzezanie wykonywane jest także ze względów estetycznych, higienicznych czy zdrowotnych. Usunięcie napletka możliwe jest z wykorzystaniem lasera lub skalpela.

Obrzezanie – co to jest? 

Obrzezanie to jeden z najstarszych zabiegów chirurgicznych, przeprowadzany od tysięcy lat na całym świecie. Kiedyś zabieg wykonywany był wyłącznie ze względów religijnych u wyznawców judaizmu oraz islamu. Obrzezanie rytualne może być podyktowane także względami kulturowymi – traktowane jest wówczas jako element rytuałów inicjacji seksualnej lub dojrzałości płciowej.  

Obecnie obrzezanie jest także zabiegiem wykonywanym ze wskazań medycznych. Najczęściej obrzezanie medyczne wykonywane jest w przebiegu stulejki, załupka oraz nowotworów prącia. Wówczas obrzezanie może być wykonane zarówno u małych chłopców, jak i dorosłych mężczyzn. Zabieg polega na usunięciu napletka, czyli fałdu skórnego pokrywającego żołądź prącia.  

W niektórych kulturach (głównie w Afryce) wykonywane jest także obrzezanie dziewcząt i kobiet, polegające na częściowym lub całkowitym usunięciu zewnętrznych narządów płciowych z przyczyn niemedycznych. W latach 70-tych XX wieku Światowa Organizacja Zdrowia określiła tę procedurę jako okaleczenie.

Wskazania do wykonania zabiegu obrzezania 

Jednym z najczęstszych powodów wykonywania zabiegu obrzezania są względy religijne. W judaizmie zabieg ten jest nakazem od Abrahama, symbolizuje zawarcie przymierza między Abrahamem i Bogiem i powinno być przeprowadzone ósmego dnia po urodzeniu, podczas ceremonii nadania imienia. Obrzezaniu poddawani są także wyznawcy islamu, jednak w Koranie brak jest nakazu dotyczącego konieczności wykonania tego zabiegu. W tej religii obrzezanie wykonywane jest najczęściej w 14. roku życia.  

Niektórzy mężczyźni decydują się na zabieg usunięcia napletka ze względów estetycznych i higienicznych. Zabieg może ułatwić utrzymanie penisa w czystości, a u mężczyzn z nadmiarem skóry może poprawić wygląd okolic intymnych. 

Obrzezanie ze wskazań medycznych może być wykonane przede wszystkim w przypadku stulejki. Zaburzenie to polega na częściowym lub całkowitym problemie z odprowadzeniem napletka z żołędzi. Stulejka częściowa lub całkowita może utrudniać oddawanie moczu i uniemożliwić osiągnięcie erekcji. Obrzezanie może wówczas zapobiec powstaniu poważnego powikłania – załupka. Gdy ściągnięty na siłę napletek zaciśnie się na rowku zażołędnym, może dojść do martwicy prącia. Kolejne wskazanie do obrzezania to zbyt krótkie wędzidełko, prowadzące do jego zrywania i bliznowacenia. 

Obrzezanie ze wskazań medycznych może być wykonane także w następujących sytuacjach: 

• nawracające urazy napletka, 
• nawracające infekcje układu moczowo-płciowego, 
• podejrzenie zmian nowotworowych zlokalizowanych na napletku, 
• zwężenie napletka prowadzące do bolesności podczas stosunku (dyspareunia), 
• stan zapalny napletka lub żołędzi. 

Obrzezanie a HIV 

Co ciekawe, na zabieg obrzezania mogą zdecydować się mężczyźni, którzy chcą zredukować ryzyko rozwoju niektórych chorób. Wykazano m.in., że obrzezanie minimalizuje ryzyko zakażenia wirusem HIV. Wynika to z faktu, że obecność napletka wydłuża czas kontaktu z wirusem. Usunięcie napletka redukuje także ryzyko infekcji wirusem HPV, co może chronić mężczyznę przed rakiem prącia, a jego partnerkę przed rakiem szyjki macicy. 

Metody obrzezania 

Obrzezanie może być całkowite lub częściowe. Na czym polega obrzezanie? W przypadku zabiegu całkowitego usunięty zostaje cały napletek, zaś obrzezanie częściowe to usunięcie tylko fragmentu napletka. Uwzględniając ilość usuwanego napletka oraz miejsce cięcia podczas zabiegu, wyróżnić można cztery podstawowe techniki wykorzystywane podczas zabiegu obrzezania: 

• technika loose, czyli usunięcie takiej ilości napletka, aby w stanie spoczynku napletek zasłaniał żołądź; 
• technika tight, czyli bardziej rozległy zabieg, podczas którego usuwa się taką ilość napletka, aby w stanie spoczynku żołądź była tylko częściowo zasłonięta lub całkowicie odkryta; 
• technika low, czyli nacięcie wykonywane z niewielkiej odległości od żołędzi; 
• technika high, czyli nacięcie w większym oddaleniu od żołędzi. 

Z połączenia wymienionych technik mogą powstać procedury high & loose, high & tight, low & loose oraz low & tight. Ile kosztuje obrzezanie? Zabieg ze wskazań medycznych jest refundowany przez NFZ, a jego koszt w prywatnych placówkach waha się od 2000 do 4000 zł.

Jak wygląda obrzezanie? Zabieg krok po kroku 

Obrzezanie jest zabiegiem wymagającym odpowiedniego przygotowania. Przed zabiegiem wskazane jest wykonanie podstawowych badań krwi – morfologii oraz parametrów układu krzepnięcia. Najważniejsze zalecenia przedzabiegowe to unikanie alkoholu, leków wpływających na krzepliwość krwi (np. kwasu acetylosalicylowego), a także usunięcie owłosienia łonowego. 

Obrzezanie to zabieg wykonywany w znieczuleniu miejscowym, a czas trwania procedury to około kilkudziesięciu minut. Znieczulenie podawane jest na drodze iniekcji środka przeciwbólowego w okolice podstawy prącia. Po kilkunastu minutach, gdy znieczulenie zacznie działać, lekarz usuwa napletek i zakłada rozpuszczalne szwy oraz aplikuje maść z antybiotykiem. Do wycięcia napletka można użyć skalpela lub lasera. W tym drugim przypadku zredukowane zostaje krwawienie oraz czas gojenia się rany. 

Po zabiegu występuje obrzęk i niewielka bolesność, które zanikają w ciągu kilku-kilkunastu dni. Rana pooperacyjna zazwyczaj goi się przez dwa tygodnie. W tym czasie zalecane jest unikanie gorących kąpieli i intensywnej aktywności fizycznej. Ponadto przez 4-6 tygodni po zabiegu zabroniona jest także jakakolwiek aktywność seksualna.  

Przeciwwskazania do obrzezania 

Zabieg obrzezania nie powinien być wykonywany w przypadku obecności miejscowej infekcji czy stanu zapalnego. Przeciwwskazaniem jest także stwierdzenie zaburzeń krzepliwości krwi lub konieczność stałego zażywania leków przeciwkrzepliwych. 

Źródła: 

1. Morris BJ, Mindel A, Tobian AA, Hankins CA, Gray RH, Bailey RC, Bosch X, Wodak AD. Should male circumcision be advocated for genital cancer prevention? Asian Pac J Cancer Prev. 2012;13(9):4839-42. doi: 10.7314/apjcp.2012.13.9.4839. PMID: 23167429; PMCID: PMC3668781. 
2. Krankowska D. i in., Obrzezanie mężczyzn i kobiet; Forum Medycyny Rodzinnej, tom 9, nr 4, 2015.