Książeczka sanepidowska – co to? Jak i gdzie wyrobić dokument potrzebny w wielu zawodach

Chcesz pracować w gastronomii? A może będziesz opiekować się małymi dziećmi? Jeśli tak, najpewniej przyda Ci się książeczka sanepidowska. Oficjalnie jest to tzw. oświadczenie do celów sanitarno-epidemiologicznych, które jest potrzebne do rozpoczęcia wykonywania wielu zawodów. Jak wyrobić książeczkę sanepidowską? Gdzie to zrobić i w jaki sposób? Odpowiadamy. 

Co to jest książeczka sanepidowska?

Książeczka sanepidowska potwierdza lub wyklucza obecność określonych typów bakterii w organizmie – dzięki temu można zapobiegać rozwojowi epidemii. W niektórych sektorach pracownicy muszą być zdrowi, aby wykonywać zadania na określonych stanowiskach. Mimo że książeczka sanepidu formalnie została zniesiona w 2008 r., zastąpiło ją orzeczenie lekarskie, wydawane na podstawie badań do celów sanitarno-epidemiologicznych. W praktyce oznacza to  samo. Lekarz może w tym dokumencie napisać: 

• o braku przeciwwskazań do wykonywania pracy, 
• o czasowych lub trwałych przeciwwskazaniach do wykonywania pracy. 

Badania sanitarno-epidemiologiczne – co wykrywają?

Badania sanitarno-epidemiologiczne wykrywają, czy osoba, która ma pracować na danym stanowisku, nie jest zakażona pałeczkami: 

• z rodzaju Salmonella i Shigella, 
• durów rzekomych A, B i C, 
• duru brzusznego. 

Oprócz tego sprawdzają one, czy dana osoba: 

• nie jest nosicielem prątków gruźlicy, 
• nie jest nosicielem innych czynników chorobotwórczych.

Jak wyrobić książeczkę sanepidowską? 

Wyrabianie książeczki sanepidowskiej wiąże się z podjęciem następujących kroków. 

1. Twój (potencjalny) pracodawca wręcza Ci skierowanie na badania. Nierzadko robi on to jeszcze na etapie rekrutacji i płaci za jego wykonanie. I mimo że powinno to tak wyglądać zawsze, w rzeczywistości, w wielu przypadkach, za badanie kału trzeba zapłacić z własnej kieszeni. 
2. Następnie należy udać się do apteki, Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej lub Wojewódzkiej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej po specjalne pojemniczki lub wymazówki. 
3. Następnie należy zebrać materiał, na podstawie którego będzie wykonywane badanie kału.  
4. Później przekazuje się próbki do badania sanepidowi, który wykonuje badania kału. W kolejnym kroku trzeba czekać na wyniki. 
5. Następnie należy udać się do lekarza medycyny pracy, który wyda orzeczenie do celów sanitarno-epidemiologicznych na podstawie uzyskach wyników oraz wywiadu lekarskiego.

Książeczka sanepidowska – gdzie jest wymagana?

Książeczka sanepidowska wymagana jest najczęściej wtedy, gdy rozpoczyna się pracę w gastronomii – wynika to ze stałego kontaktu z wodą oraz żywnością, które spożywane są następnie przez ludzi. Czasem potrzebna jest również w tych zawodach, w których niezbędny jest kontakt z dużą liczbą osób, czy podczas pracy dziećmi, które nie ukończyły 6. roku życia. Potrzebna jest także osobom, które pracują z lekami doustnymi. 

Oto lista zawodów, w których wymagane jest orzeczenie do celów sanitarno-epidemiologicznych: 

• kucharz, 
• kelner, 
• barman, 
• barista, 
• cukiernik, 
• piekarz, 
• pomoc kuchenna, 
• pracownik firmy cateringowej, 
• pracownik sklepu spożywczego, 
• pracownik zakładu produkcyjnego, 
• pielęgniarka, 
• sanitariusz, 
• lekarz, 
• kosmetyczka, 
• fryzjer, 
• opiekun dzieci, 
• masażysta, 
• hostessa, 
• ratownik na basenie, 
• opiekun w hospicjum lub domu opieki, 
• sanitariusz. 

Oprócz tego książeczkę sanepidu muszą mieć studenci kierunków medycznych. Na tym jednak powyższa lista się nie kończy. Jak można dowiedzieć się, czy na danym stanowisku orzeczenie do celów sanitarno-epidemiologicznych jest potrzebne? Najczęściej jest to uwzględnione w ogłoszeniu o pracę. 

Ile jest ważna książeczka sanepidowska?

Książeczka sanitarno-epidemiologiczna może mieć różny termin ważności. Niektóre są wydawane bezterminowo, inne na 2 lub 3 lata. Zależy to w dużej mierze od charakteru pracy, miejsca wykonywanych zadań oraz stanu zdrowia. Decyzję o terminie ważności podejmuje lekarz medycyny pracy, który podpisuje ów dokument. 

To, że książeczka sanepidu ma ograniczony termin ważności, nie oznacza, że musisz wykonywać badania ponownie – zwykle wystarczy udać się do lekarza medycyny pracy po odpowiedni podpis. Inaczej to wygląda w sytuacji, gdy zgubiłeś książeczkę sanitarno-epidemiologiczną – wówczas konieczne może być powtórzenie badania. 

Ile trwa wyrobienie książeczki sanepidowskiej? Gdzie można to zrobić?

Wyrobienie książeczki sanepidowskiej trwa zwykle około tygodnia, choć podczas ferii oraz w okresie wakacyjnym może się ono nieco wydłużyć – wówczas całość może potrwać do około 3, a nawet 4 tygodni. Warto o tym pamiętać, jeżeli zamierzasz podjąć pracę sezonową. Stosowane orzeczenie otrzymuje się dopiero po ukończeniu całego procesu. Gdzie wyrobić książeczkę sanepidowską? Jest to możliwe w każdej stacji sanitarno-epidemiologicznej w Polsce. Warto dodać, że dokumenty te obowiązują tylko i wyłącznie w naszym kraju. 

Jak pobrać kał do badań?

Zastanawiasz się, jak pobrać kał do badania sanepidowskiego? Można to zrobić na dwa sposoby. 

Pierwszy z nich polega na skorzystaniu ze specjalnych pojemników oraz dołączonych do nich łopatek. W takim przypadku należy przez kolejne 3 dni pobierać do zbiorniczków próbki kału oraz codziennie dostarczać je do placówki sanepidu. 

Czy można oddać wczorajszy kał do badania? Okazuje się, że tak. Jeżeli nie masz czasu, aby codziennie jeździć do sanepidu, polecamy zdecydować się na sposób nr 2. W takiej sytuacji należy skorzystać z trzech sztuk wymazówek, po jednej każdego dnia Należy zanurzyć wacik wymazówki w świeżo oddanym kale, a następnie kilkakrotnie ją obrócić. Następnie należy ją umieścić w probówce z podłożem transportowym. Zanim wymazy zostaną dostarczone do laboratorium, powinny być przechowywane w lodówce, w temperaturze 4-8°C, jednak nie dłużej niż przez 72 godziny od momentu pobrania pierwszej próbki. Jedna wymazówka to w aptece koszt rzędu 2 zł. 

Książeczka sanepidu – cena

Wyrobienie książeczki sanepidowskiej nie jest kosztowne. Jej cena zwykle mieści się w przedziale 150-200 zł. W kwocie tej uwzględniona jest analiza próbek oraz badanie lekarskie, w ramach którego wydawane jest orzeczenie.