Złamanie kości śródstopia – objawy, rodzaje, leczenie

Złamanie kości śródstopia to dość bolesna dolegliwość. Urazy tego typu mogą pojawiać się w różnych sytuacjach. Zazwyczaj stosowane jest w ich przypadku leczenie zachowawcze, choć niekiedy konieczna jest operacja. Jakie są objawy złamania kości śródstopia? I które kości najczęściej ulegają urazom? Odpowiadamy. 

Anatomia stopy

Można wyróżnić 3 główne części stopy: 

• przodostopie – obejmuje palce stopy, 
• śródstopie – składa się z pięciu równolegle ułożonych do siebie kości, 
• tyłostopie – składa się z siedmiu kości. 

Jeśli chodzi o same kości śródstopia, zbudowane są z trzech części:  

• głowy,  
• długiego trzonu,  
• podstawy – za pośrednictwem stawów łączy się ona z kośćmi stępu.  

Końce kości śródstopia przechodzą w palce, również dzięki odpowiednim stawom. 

Kości śródstopia są numerowane (od I do V), licząc od przyśrodkowej strony stopy. Dwie zewnętrzne kości, a więc te znajdujące się w paluchu oraz w najmniejszym palcu są najbardziej obciążone. Najczęściej urazom ulega kość V, która jest cieńsza i mniej wytrzymała od kości V. 

Złamanie kości śródstopia  

Złamanie kości śródstopia to przerwanie ciągłości kości środkowej stopy wskutek przekroczenia jej granicy wytrzymałości. Często bywa ono następstwem: 

• nieszczęśliwego upadku (np. z dużej wysokości), 
• intensywnego wysiłku i przeciążenia treningowego, 
• uprawiania sportów, które obciążają stawy (bieganie, tenis), 
• braku rozgrzewki przed ćwiczeniami, 
• nieodpowiednio dobranego obuwia, które nie amortyzuje wstrząsów,
• problemów hormonalnych, 
• nieprawidłowej diety, 
• palenia tytoniu i picia alkoholu w zbyt dużych ilościach, 
• otyłości. 

Czynnikami zwiększającymi ryzyko wystąpienia złamania kości śródstopia są przebyte operacje (np. osteotomie korekcyjne) oraz reumatoidalne zapalenie stawów. 

Rodzaje złamań kości sródstopia

Można wyróżnić różne rodzaje złamań kości śródstopia. 

• Złamanie tenisisty (złamanie awulsyjne) – to stosunkowo często występujący typ złamania kości śródstopia, pojawia się on w wyniku oderwania małej części końca kości (np. na skutek nagłej zmiany kierunku biegu lub raptownego zatrzymania w miejscu), doprowadza do niego niewielkie napięcie mięśnia, a jeżeli kość śródstopia jest słabsza niż mięsień czy ścięgno, jej fragment może oderwać się razem z przyczepem. Złamanie tenisisty obejmuje zawsze V kość śródstopia. 
• Złamanie Jonesa – jest to również złamanie V kości śródstopia, dochodzi do niego na obszarze przejścia z przynasady do nasady kości śródstopia, może się ono goić wolniej niż inne rodzaje złamań. Powstaje w wyniku przeciążenia kości na skutek krzywego ustawienia stopy. 
• Złamanie zmęczeniowe kości śródstopia (określane też jako złamanie marszowe, przeciążeniowe oraz stresowe) – jest to typ złamania, które pojawia się stopniowo (cały proces może trwać nawet kilka tygodni), przyczyniają się do niego mikrouszkodzenia tkanki kostnej, zwykle obejmuje ono II i III kość śródstopia, choć może również i V kość. 

Złamanie kości śródstopia – objawy

Objawy złamania kości śródstopia to: 

• uciążliwe bóle z bocznej strony stopy, 
• ból pojawiający się podczas poruszania palcami stopy, 
• ból stopy nasilający się podczas prób chodzenia oraz uciskania kończyny, 
• ustępowanie bólu w momencie odciążania stopy, 
• zaczerwienienie, a nawet krwiak na stopie na obszarze złamania, któremu towarzyszy obrzęk i siniak (zwłaszcza na grzbiecie stopy i palcach). 

Metody postępowania przy złamaniu kości śródstopia i zwolnienie lekarskie

Zależnie od skomplikowania złamania oraz miejsca urazu, podejmuje się różne metody postępowania. Ważne jest to, że coraz częściej leczy się złamanie kości śródstopia bez gipsu. Jak się okazuje, zastępują go obecnie umiejętne dobranie ortezy. W przypadku złamań z przemieszczeniem konieczna jest jednak operacja mająca na celu zespolenie kości oraz pozbycie się ułamków. 

• Leczenie złamania tenisisty – w tym przypadku wykorzystuje się głównie ortezę stopowo-goleniową (tzw. but marszowy) oraz obuwie z odpowiednio utwardzoną podeszwą. 
• Leczenie złamania Jonesa – tutaj należy koniecznie unieruchomić kończynę na 6-8 tygodni, a pacjenci muszą poruszać się o kulach pachowych. 
• Leczenie zmęczeniowego złamania kości śródstopia – jeśli chodzi o tego rodzaju złamanie, trzeba unieruchomić stopę przy pomocy gipsu, stabilizatora lub szyny. 

Zastanawiasz się, ile zwolnienia wymaga złamanie kości śródstopia? Zazwyczaj wygląda to tak: 

• złamanie Jonesa – od 6 do 8 tygodni, 
• złamanie tenisisty – 8 tygodni,  
• złamanie zmęczeniowe – nawet 16 tygodni.   

Jeśli chodzi o szczególnie problematyczne złamania, gojenie może trwać kilkanaście, a nawet 20 tygodni. 

Rehabilitacja i ćwiczenia kości śródstopia

Jeśli Twoim problemem jest złamane śródstopie i chcesz, aby wszystko dobrze się zagoiło, a Twój staw odzyskał odpowiednią sprawność, pomoże Ci rehabilitacja. Rozpoczyna się ona często jeszcze wtedy, gdy kości są unieruchomione. Już na tym etapie można stosować zabiegi fizykalne, a także różne ćwiczenia. Nierzadko wykorzystuje się również masaże oraz terapię manualną. 

Aby zmniejszyć obrzęki, bóle oraz stany zapalne, a przy okazji pobudzać tkanki do regeneracji, warto skorzystać z: 

• laseroterapii, 
• magnetoterapii, 
• sonoterapii, 
• krioterapii, 
• elektroterapii, 
• kąpieli wirowych. 

Jakie ćwiczenia po złamaniu kości śródstopia sprawdzą się najlepiej? Z pewnością te rozciągające, wzmacniające oraz rozluźniające. Jeśli stopa była operowana, wykonuje się również ćwiczenia przeciwzakrzepowe, przeciwobrzękowe oraz przeciwbólowe. Jeszcze wtedy, gdy stopa jest unieruchomiona, należy wykonywać ćwiczenia ogólnousprawniające (pobudzające krążenie i dostarczające odpowiednie składniki odżywcze, a także wpływające na szybsza regenerację) oraz pobudzające zdrową kończynę. 

W ramach kinezyterapii wskazane są także ćwiczenia ogólnorozwojowe, izometryczne, jak również te oporowe, wzmacniające, stabilizacyjne oraz proprioceptywne (pobudzają one czucie ciała w przestrzeni). Aby efekty uzyskane podczas rehabilitacji utrzymywały się dłużej, warto dodatkowo zastosować kinesiotaping. 

Źródło: 

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK544369/ (dostęp: 27.09.22)