Język mosznowy, czyli popękany język – co to jest i co oznacza?

Język mosznowy może być sygnałem różnych chorób, choć wcale nie musi. Bywa oznaką zespołu Melkerssona-Rosenthala, zespołu Sjögrena oraz cukrzycy. Charakterystyczne w jego wyglądzie szczeliny i bruzdy mogą sprawiać wrażenie pęknięć. Jakie rodzaje języka mosznowego można wyróżnić i czy można zmienić jego wygląd? Odpowiadamy. 

Co to jest język mosznowy?

Język mosznowy (bruzdowaty, mosznowaty, pofałdowany) to przypadłość, która charakteryzuje się występowaniem licznych szczelin i bruzd na powierzchni języka. Jest to cecha wrodzona, uznawana za jeden z wariantów anatomicznych. Jeżeli więc zastanawiasz się, jak wygląda zdrowy język, może prezentować się on właśnie w taki sposób. Warto jednak wiedzieć, że u osób, u których występuje, łatwiej gromadzą się w bruzdach resztki pokarmu. Jeżeli zaniedbają one higienę jamy ustnej, szybko może pojawić się u nich stan zapalny. 

Szacuje się, że pęknięcia na języku, będące znakiem rozpoznawczym omawianej przez nas przypadłości, występują u około 0,6-15,7 proc. populacji. Pojawiają się one zwykle około 4. roku życia, natomiast ostateczny ich wygląd kształtuje się aż do osiągnięcia dojrzałości płciowej.

Język mosznowy – rodzaje

Ze względu na budowę można wyróżnić następujące typy języka mosznowego: 

• liściasty – z głęboką, środkową bruzdą, z którą łączą się bruzdy boczne, jakie dochodzą aż do brzegów języka, 
• mózgowy – w tym przypadku bruzdy są mniej głębokie i kierują się w różne strony, przypominając zwoje mózgowe a łączy je ze sobą bruzda środkowa, 
• nieregularny – tutaj bruzdy kierują się w różnych kierunkach i mogą mieć odmienną głębokość. 

Popękany język – co oznacza?

Warto zwrócić uwagę, że bruzdy mogą się pogłębiać w wyniku takich czynników, jak palenie czy picie mocnej herbaty. Popękany język często pojawia się również wraz z takimi chorobami, stanami i dolegliwościami, jak: 

• łuszczyca – szczególnie w przypadku łuszczycy o późnym początku, 
• zespół Sjögrena – choroba ta związana jest z upośledzonym wydzielaniem śliny lub łez, 
• zespół Melkerssona-Rosenthala – język mosznowy pojawia się tutaj razem z porażeniem nerwu twarzowego oraz nawracającym przewlekłym obrzękiem warg,  
• zespół Downa – „pękający” język pojawia się u większości pacjentów z tą chorobą, 
• język geograficzny – nazywany jest też rumieniem wędrującym języka, charakteryzuje się nieregularnymi, jasnymi i ciemnymi plamami na jego części grzbietowej, 
• cukrzyca – jeśli zauważysz u siebie piekący język, który jest suchy i posiada liczne bruzdy, może to właśnie świadczyć o tej chorobie, 
• kserotomia – chodzi tu o suchość jamy ustnej, stan ten rozwija się głównie u dorosłych i może być sprawić, że wygląd języka się zmieni, 
• alergia jamy ustnej – w tym przypadku bordowym i nieregularnym pęknięciom na języku w intensywnie czerwonym kolorze mogą towarzyszyć takie objawy, jak: szczypanie, pieczenie oraz swędzenie, 
• drożdżyca – w podobny sposób jak przy alergii wygląda język po zakażeniu drożdżakami, przy czym najczęściej są to grzyby Candida albicans, z problemem tym zmagają się często osoby chore na AIDS, a także pacjenci przyjmujący antybiotyki przez długi czas oraz ludzie starsi (noszący protezy), 
• obrzęki i ziarniaki warg – problem ten związany jest z nagromadzeniem komórek układu immunologicznego w komórki nabłonkowe, mogą one obejmować nie tylko wargi, ale i inne części twarzy, i powodować pęknięcia wzdłuż języka. 

Czasem język mosznowy wskazuje też na sarkoidozę oraz chorobę Leśniowskiego-Crohna. Bruzdy na języku bywają również sygnałem niedoboru różnych składników: kwasu foliowego, witamin B6 i B12 oraz żelaza. W wielu przypadkach język mosznowy jest jednak kwestią dziedziczną. Często można zauważyć, że występuje on u wielu członków tej samej rodziny.

Popękany język – leczenie

Jak leczyć popękany język? Jeżeli nie towarzyszą mu żadne objawy chorobowe, nie jest on powodem do niepokoju. Inaczej wygląda sprawa u osób, które wcześniej nie miały popękanego języka – wówczas rekomendowana jest konsultacja z lekarzem. Niezależnie jednak od przyczyny, należy bezwzględnie pamiętać o higienie jamy ustnej i szczotkowaniu zębów oraz grzbietowej części języka. W przypadku zaniedbania tego aspektu łatwo mogą pojawić się różne choroby stomatologiczne, np. paradontoza. Wówczas należy skupić się na wyleczeniu schorzenia. 

Jeżeli język mosznowy pojawił się u Ciebie nagle, zgłoś się w pierwszej kolejności do lekarza rodzinnego. Jeżeli zauważy on coś niepokojącego, skieruje Cię bezpośrednio do specjalisty zajmującego się konkretną chorobą, a więc np. do diabetologa (w przypadku podejrzenia cukrzycy) czy dermatologa (w przypadku podejrzenia łuszczycy). I mimo że niektóre osoby uważają „pęknięty język” (bo tak go niektórzy potocznie określają) za defekt estetyczny, nie ma obecnie żadnych profesjonalnych ani domowych metod na to, aby zmienić jego wygląd.  

Źródła:

1. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4592719/ (dostęp: 13.10.22) 
2. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5531982/ (dostęp: 13.10.22)