Plamy na skórze – skąd się biorą i jak się ich pozbyć?

Plamy na skórze to częsty problem natury estetycznej, a nierzadko – także zdrowotnej. Przyczyną powstania takich zmian skórnych może być nadmierna ekspozycja na słońce, grzybice skóry, łupież pstry, łojotokowe zapalenie skóry czy bielactwo. U sporego odsetka osób występują plamy wątrobowe. Aby pozbyć się takich zmian skórnych, konieczne jest przede wszystkim zdiagnozowanie i wyleczenie choroby podstawowej. W wielu przypadkach pomocne są ponadto zabiegi medycyny estetycznej.

Skąd się biorą plamy na skórze? 

Miejscowe zmiany zabarwienia skóry o trwałym lub przejściowym charakterze mogą pojawić się w dowolnej lokalizacji ciała, u osób w każdym wieku. Przyczyną powstawania plam mogą być rozmaite stany zapalne skóry i choroby wywołane przez bakterie czy grzyby. Przykładem są zmiany skórne w przebiegu łupieżu pstrego, mające postać różowych, a potem brunatnych plam występujących na karku, tułowiu oraz ramionach. Z kolei grzybica skóry przebiega z wykwitami i pęcherzykami na skórze. Przykładem choroby skóry, która może powodować powstanie plam na skórze, jest alergia. Wysypka alergiczna może przybierać postać drobnych krostek lub pęcherzyków. Niekiedy pojawia się rumień alergiczny, będący efektem nadmiernego poszerzenia skórnych naczyń krwionośnych.  

Jedną z najczęstszych przyczyn powstawania plam na skórze jest nadmierna ekspozycja na słońce. Dochodzi wówczas do pobudzenia aktywności melanocytów – komórek skóry syntetyzujących barwnik skóry melaninę. Inną przyczyną nadmiernej aktywności melanocytów mogą być zmiany hormonalne, np. w przebiegu ciąży. Częstą postacią przebarwień są także plamy wątrobowe, które wcale nie wskazują na problemy z wątrobą. Najczęściej występują u osób starszych.  

Czy można usunąć plamy na skórze? 

Wiele plam skórnych ma charakter przejściowy i ustępuje po wyleczeniu infekcji czy stanu zapalnego skóry. Niekiedy jednak dochodzi do utrwalenia przebarwień. Wówczas w celu pozbycia się skumulowanego pigmentu skóry konieczne jest zastosowanie profesjonalnych zabiegów. Stosowanie kremów czy domowych sposobów na przebarwienia ma bardzo umiarkowane znaczenie i może pomóc rozjaśnić jedynie powierzchniowe przebarwienia. A te zlokalizowane w głębszych warstwach skóry najlepiej poddają się leczeniu w gabinecie medycyny estetycznej. Najwyższą skutecznością wyróżniają się zabiegi laserowe, peelingi medyczne oraz mezoterapia mikroigłowa. Najlepiej jest je wykonywać w okresie jesienno-zimowym lub wiosną, gdy skóra nie jest narażona na ekspozycję na słońce.  

Laserowe usuwanie plam na skórze 

Jedną z najskuteczniejszych metod walki z hiperpigmentacją skóry, jest laserowe usuwanie przebarwień. Wykorzystywane są następujące typy laserów:  

• laser rubinowy, wykazujący skuteczność w usuwaniu przebarwień naskórkowych i działający na głębokości do 1 mm; 
• laser Nd: Yag  pozwalający usunąć zarówno zmiany naskórkowe, jak i skórne; jego zasięg działania w głąb skóry to nawet 4-6 mm; 
• laser aleksandrytowy, podobny skutecznością do lasera rubinowego. 

Działanie lasera na przebarwienia sprowadza się do pochłaniania wiązki lasera przez barwnik skóry, melaninę. Wówczas dochodzi do rozpadu cząsteczek melaniny, po czym barwnik jest usuwany ze skóry. To dlatego skóra bezpośrednio po zabiegu jest nieco ciemniejsza, a dopiero potem koloryt się wyrównuje. Po zabiegu skóra łuszczy się i stopniowo przebarwienia stają się jaśniejsze, a ostateczne efekty można ocenić około 3 miesięcy po zakończeniu terapii. 

Zazwyczaj jednorazowe wykonanie zabiegu laserem okazuje się być niewystarczające i konieczne jest kilkukrotne powtórzenie zabiegu co 3-4 tygodnie. Aby zapobiec powstawaniu kolejnych przebarwień, należy zadbać o ochronę skóry przed słońcem. 

Peelingi medyczne na plamy skórne 

Skuteczną metodą na rozjaśnienie plam skórnych jest zabieg z wykorzystaniem peelingu medycznego. Tego typu preparat przeznaczony jest do użytku wyłącznie przez profesjonalistę i od produktów drogeryjnych różni się wysoką koncentracją związków aktywnych. Najczęściej do rozjaśniania skóry wykorzystywane są peelingi zawierające: 

• kwas azelainowy, 
• kwas pirogronowy, 
• kwas mlekowy, 
• kwas glikolowy, 
• kwas migdałowy. 

Zabieg polega na zaaplikowaniu warstwy preparatu na skórę i zmyciu go po określonym czasie. Użyty podczas zabiegu kwas nie tylko mechanicznie złuszcza kolejne warstwy skóry, ale także zapobiega syntezie melaniny. Efektem jest rozjaśnienie przebarwień i ujednolicenie kolorytu skóry. Najczęściej konieczne jest powtórzenie zabiegu 6 do 8 razy, z częstotliwością raz na 2-3 tygodnie.

Dermamelan i Cosmelan na przebarwienia 

Terapię depigmentacyjną z wykorzystaniem kwasów można wykonać także w warunkach domowych. Takie możliwości dają kuracje Dermamelan i Cosmelan, polegające na zaaplikowaniu maski rozjaśniającej w gabinecie, a następnie – aplikowaniu specjalnego kremu przez okres 4 miesięcy. Stosowane preparaty zawierają m.in. takie związki rozjaśniające przebarwienia jak kwas azelainowy, kojowy, arbutyna, a także ekstrakty roślinne.

Cosmelan ma słabsze działanie i sprawdza się w przypadku powierzchniowych przebarwień. Natomiast głębsze i bardziej rozległe zmiany hiperpigmentacyjne lepiej poddadzą się działaniu kuracji Dermamelan. 

Mezoterapia mikroigłowa na plamy skórne 

Rozjaśnienie zmian skórnych umożliwia zabieg mezoterapii mikroigłowej. Polega on na wprowadzeniu odpowiednich związków aktywnych w głąb skóry przy pomocy specjalnego urządzenia wyposażonego w mikro igiełki. Pozwala to na lepszą penetrację preparatu, który zawierać może takie związki aktywne jak witamina C o działaniu rozjaśniającym, kwas kojowy czy retinol. Podobnie jak w przypadku pozostałych zabiegów na przebarwienia, najlepsze efekty pozwala uzyskać wykonanie serii kilku zabiegów w odstępie 2-4 tygodni. 

Źródła:

1. Podstawy medycyny estetycznej pod red. Andrzeja Przylipiaka; Białystok 2014 
2. Skrypt do ćwiczeń z kosmetologii pielęgnacyjnej; Wydział Farmaceutyczny z Oddziałem Analityki Medycznej, Białystok 2019/2020