Nie tylko zawał serca czy udar. Badania pokazują, że otyłość może spowodować również utratę wzroku

Zwyrodnienie plamki żółtej to choroba oczu związana z uszkodzeniem siatkówki, co w efekcie prowadzi do pogorszenia się wzroku, a nawet ślepoty. Naukowcy z Kanady odkryli mechanizm molekularny, który wykazuje związek tej choroby z otyłością. „Ta obserwacja sugeruje, że musimy lepiej zrozumieć, w jaki sposób inne czynniki, takie jak środowisko i styl życia, przyczyniają się do rozwoju choroby” – mówi jeden z badaczy. 

Winna otyłość?

Zwyrodnienie plamki żółtej, określane także jako AMD (age-related macular degeneration) to przewlekła i postępująca choroba oczu związana z zanikiem fotoreceptorów w plamce żółtej. Pierwsze objawy pojawiają się zwykle po 50. roku życia, chociaż zdarzają się przypadki, że rozpoznaje się zwyrodnienie plamki żółtej już w okolicach czwartej dekady życia. AMD występuje najczęściej w obu oczach jednocześnie, ale stopień zaawansowania zmian może być różny. Istnieją dwa rodzaje schorzenia: wysiękowe zwyrodnienie plamki żółtej  oraz suche zwyrodnienie plamki żółtej. To właśnie AMD jest na całym świecie główną przyczyną nieodwracalnej ślepoty.

Co ma wspólnego choroba oczu z otyłością? Do zaskakujących wniosków doszli naukowcy z Hospital Maisonneuve-Rosement w Montrealu. Z ich badań wynika, że czynniki stresowe, takie jak otyłość, przeprogramowują komórki układu odpornościowego i sprawiają, że z wiekiem zaczynają one uszkadzać oko. Wyniki tych obserwacji zostały opublikowane na łamach prestiżowego pisma „Science”.

„Chcieliśmy wiedzieć, dlaczego u niektórych ludzi z genetyczną predyspozycją rozwija się AMD, podczas gdy innych choroba oszczędza” – powiedział w rozmowie z sciencex.com, profesor okulistyki Universite de Montreal Przemysław (Mike) Sapieha, który kierował badaniami doktora Masayuki Hata.

W dalszej części wypowiedzi zaznaczył, że „wariacje i mutacje w genach podatności tylko zwiększają ryzyko rozwoju choroby, ale jej nie powodują„. I dodał:

„Ta obserwacja sugeruje, że musimy lepiej zrozumieć, w jaki sposób inne czynniki, takie jak środowisko i styl życia, przyczyniają się do rozwoju choroby”.

Przyczyny zwyrodnienia plamki żółtej nie zostały dokładnie ustalone. Badacze uważają, że na jej pojawienie się mają wpływ czynniki genetyczne, ponieważ odkryto mutacje w genach, które powodują procesy patologiczne w obrębie siatkówki i plamki żółtej. Duże znaczenie przypisuje się również stylowi życia i środowisku. Wśród czynników niegenetycznych wymienia się palenie oraz nadwagę. A to dlatego, że nadmiar tłuszczu u osoby z otyłością jest stresogenny. Jak czytamy w sciencex.com, ,„układ odpornościowy w oku osoby z AMD staje się rozregulowany i zamiast utrzymywać narząd wzroku w dobrej kondycji, zaczyna go niszczyć”.

Wymienieni wyżej naukowcy wskazują, że nadwaga może zwiększać stres doświadczany przez organizm w ciągu całego życia. Nawet jeśli jest przejściowa. Otyłość „prowadzi do trwałych zmian w architekturze DNA w komórkach odpornościowych, czyniąc je bardziej podatnymi na wytwarzanie cząsteczek zapalnych” – wskazują naukowcy, cytowani przez sciencex.com. 

„Nasze odkrycia dostarczają ważnych informacji na temat biologii komórek odpornościowych powodujących AMD” – powiedział dla portalu Hata, obecnie profesor okulistyki na Uniwersytecie w Kioto w Japonii.

Autorzy badania mają nadzieję, że odkrycie to pozwoli na opracowanie bardziej dostosowanych metod leczenia w przyszłości.

Objawy zwyrodnienia plamki żółtej

Pierwsze objawy zwyrodnienia plamki żółtej w większości przypadków rozwijają się powoli i nie zawsze są dostrzegane przez pacjenta od razu – zwykle dolegliwości zauważa się, patrząc tylko jednym okiem. Na początku jest to:

• pogorszenie ostrości wzroku,
• pogorszenie widzenia z bliskiej odległości,
• trudności z czytaniem,
• zaburzenia związane z widzeniem barw,
• wrażliwość na światło,
• widzenie prostych linii jako zakrzywionych lub falujących,
• pojawienie się w centrum widzenia nieruchomej, szarej plamki

Wraz z postępem choroby objawy zwyrodnienia plamki żółtej nasilają się. Obraz może stać się przymglony, pacjent ma problemy z dostrzeganiem szczegółów. Charakterystyczna jest zmienność widzenia – w niektóre dni wzrok się polepsza. Znaczne pogorszenie widzenia utrudnia codzienne funkcjonowanie i aktywność. W niektórych przypadkach schorzenie prowadzi do całkowitej utraty wzroku.

Źródło: sciencex.com, PAP