Objaw Trousseau – przyczyny, objawy, leczenie. Dlaczego nazywa się go ręką położnika?

Objaw Trousseau, nazywany też zespołem Trousseau bądź ręką położnika, to objaw który najczęściej informuje o tężyczce, która została wywołana niedoborem wapnia. Powodem żylnego objawu Trousseau może być wiele poważnych chorób, jak np. rak trzustki.

Czym jest objaw Trousseau? 

Objaw Trousseau nazywa się często ręką położnika, ponieważ jest to ułożenie palców u rąk (przymusowe) tak samo, jak położnik bada kobietę w ciąży. Taki objaw najczęściej występuje, gdy rękawem ciśnieniomierza uciśnie się ramię. Przy czym ciśnieniomierz jest wówczas napompowany o 20 mm Hg więcej niż wynosi ciśnienie i osoby badanej. Gdy ramie jest ściśnięte dochodzi do czasowego niedokrwienia. Wówczas mówi się o klasycznym objawie Trousseau. 

Trzeba mieć na uwadze, że są przypadki, kiedy dolegliwość występuje bez użycia mankietu/rękawa ciśnieniomierza. Wtedy palce (czwarty i piąty) bezwiednie zginają się do wewnątrz. Czasem mimowolne ustawienie ręki właśnie w takiej pozycji wywołuje nie tylko dyskomfort pacjenta, ale i ból (chociaż dzieje się to dość rzadko).

Objaw Trousseau a tężyczka 

Uznaje się, że objaw Trousseau jest sygnałem o występującej w układzie nerwowo-mięśniowym patologii. To też jeden z najbardziej charakterystycznych objawów tężyczki, czyli choroby, która powstaje na skutek niedoboru wapnia. Tężyczka może przebiegać w sposób jawny lub utajony. W przypadku tego tego drugiego objaw Trousseau lub objaw Chvostka są dużą szansą na rozpoznanie choroby. 

Objaw Chvostka związany jest z nerwem twarzowym. Mówimy o nim, kiedy dochodzi do niespodziewanego skurczu mięśni twarzy w momencie, gdy stuknie się młoteczkiem w pień nerwu twarzowego.  

W przypadku tężyczki mogą występować różne dolegliwości, jak np. światłowstręt, skurcz oskrzeli oraz tętnic wieńcowych, bóle brzucha, zasinienie palców czy migreny. Mogą one być dowodem wystąpienia wielu różnych chorób dlatego wywołanie objawu Trousseau może być kluczowe przy postawieniu właściwej diagnozy.

Przyczyny objawu Trousseau 

Oprócz niedoboru wapnia, wyróżnia się też inne przyczyny objawu Trousseau: 

• niedobór witaminy D3 (sprawia, że wapń gorzej się wchłania), 
• problemy z prawidłowym wchłanianiem się wapnia z przewodu pokarmowego, 
• za duże wydalanie wapnia z moczem,  
• zbyt małe dostarczanie wapnia wraz z pożywieniem (niewłaściwa dieta).  

Niski poziom wapnia może być związany z chorobami przytarczyc. 

Żylny objaw Trousseau 

Często objaw Trousseau, który pojawia się przy tężyczce, jest mylony z żylnym objawem Trousseau. Ten dugi ma jednak związek z nowotworami. Dolegliwość objawia się  zakrzepowym zapaleniem żył (wędrującym). Przyczyną tego jest  nadkrzepliwość krwi. Bardzo często żylny objaw Trousseau pojawia się przy nowotworach gruczołów, najczęściej – raku trzustki, żołądka, czy płuc. Wielokrotnie objaw pojawia się dużo wcześniej, zanim zdiagnozowana choroba nowotworowa.

Objaw Trousseau – leczenie 

Aby określić patologię kliniczną, która wiąże się z wystąpieniem objawu Trousseau, trzeba przeprowadzić wiele badań. Kluczowe jest określenie w surowicy krwi. Właściwy poziom wapnia powinien wynosić od 2,25 do 2,75 mmol/l. Warto jednak pamiętać, że wartości różnią się w zależności od laboratorium (placówki mogą robić badania używając różnych odczynników). 

Przy stwierdzonym niskim poziomie wapnia, konieczne jest zażywanie suplementów. W przypadku tężyczki często konieczne są wlewy dożylne, które zawierają odpowiednie stężenie chlorku wapnia lub glukonolaktobionianu oraz przyjmowanie zalecanych leków doustnych.  

Istotne jest również to, by ustalić przyczynę niskiego poziomu wapnia, by zapobiegać problemowi w przyszłości. Być może konieczna jest zmiana nawyków żywieniowych, ponieważ spożywane dotychczas produkty nie dostarczają odpowiedniej ilości pierwiastka do organizmu.  

Źródła: 

1. https://fizjoterapeuty.pl/diagnostyka/objaw-trousseau.html – dostęp: 6.01.2023. 

1. https://chirurgia-onkologia.com.pl/nazwiska-w-chirurgii/objaw-trousseau/ – dostęp: 6.01.2023 r. 

1. Kołłątaj W., Kołłątaj B., Klatka M., Kapczuk I., Tężyczka utajona i pobudliwość nerwowo-mięśniowa, Endokrynologia Pediatryczna, 2/2018. 

1. https://nursing.com.pl/artykul/rozpoznanie-tezyczki-objaw-chwostka-objaw-trousseau-63105d645b204348e2408f71 – dostęp: 6.01.2023 r.