RDW-SD czyli jak interpretować niektóre parametry morfologii krwi

Krew człowieka to bardzo złożona tkanka. Morfologia krwi jest jednym z najszerzej dostępnych i bardzo często wykonywanym badań krwi pacjentów, ponieważ po pobraniu jedynie 5 ml krwi można uzyskać wiele cennych informacji na temat swojego zdrowia. Bardzo trudno jest jednak interpretować odpowiednio wyniki morfologii krwi, ponieważ szereg parametrów koreluje ze sobą. Dotyczy to także parametru RDW-SD, który sam w sobie może jedynie sugerować jakiś problem zdrowotny, natomiast dopiero w korelacji z innymi parametrami morfologii krwi, jego wartość może być odpowiednio zinterpretowana.

Czym jest RDW-SD?

Krew jest tkanką łączną zawierającą między innymi krwinki czerwone (tzw. erytrocyty), krwinki białe (tzw. leukocyty) i płytki krwi. Morfologia krwi pozwala na określenie ilościowe i jakościowe wszystkich tych linii komórkowych krwi. RDW-SD jest parametrem należącym do składowych parametrów linii czerwonokrwinkowej. Patrząc na morfologię krwi i chcąc scharakteryzować czerwone krwinki u danego chorego, powinno się spojrzeć na kilka elementów tego badania – poziom hemoglobiny, ilość czerwonych krwinek, objętość krwinek czerwonych (MCV) i współczynnik zmienności rozkładu erytrocytów, czyli RDW-SD. RDW mówi nam jak bardzo zróżnicowana jest objętość poszczególnych krwinek czerwonych. 

RDW a inne parametry morfologii krwi

Zakres referencyjny dla RDW to 11,5-14,5 %. Jest to prawidłowy rozkład objętości czerwonych krwinek. Interpretacja wyniku RDW nie jest prosta, ponieważ aby prawidłowo zinterpretować poziom RDW należy brać pod uwagę kilka dodatkowych składowych morfologii krwi: 

• RBC – ilość krwinek czerwonych. To ilość erytrocytów w 1 ul krwi. Aby krwinka czerwona mogła zostać wyprodukowana w szpiku kostnym konieczna jest odpowiednia ilość żelaza, witaminy B12 i kwasu foliowego. Prawidłowa krwinka czerwona żyje ok. 120 dni i ulega następnie zniszczeniu w śledzionie i wątrobie; 
• MCV – średnia objętość krwinki czerwonej; 
• odsetek retikulocytów – odsetek niedojrzałych form krwinek czerwonych. Jeśli poziom erytrocytów spada, szpik produkuje więcej komórek czerwonych, tym samym poziom retykulocytów powinien rosnąć; 
• hemoglobina – białko zawarte w erytrocytach. Jego funkcją jest przenoszenie tlenu z płuc do komórek organizmu. Niedobór hemoglobiny jest podstawowym parametrem w diagnostyce niedokrwistości.

Interpretacja poziomu RDW

Najczęściej na wyniki RDW czy MCV zwraca się uwagę dopiero w momencie wystąpienia u pacjenta anemii, czyli zbyt niskiego poziomu hemoglobiny. W zależności od pozostałych parametrów czerwonokrwinkowych można ukierunkować dalszą diagnostykę chorego. W przypadku niedokrwistości niedoborowych (np. z niedoboru żelaza) istotna jest kolejność obniżania się poziomu poszczególnych parametrów. Najpierw spada poziom RDW, następnie w morfologii widać odchylenie w zakresie MCV, a dopiero na końcu, ostatecznie spada poziom hemoglobiny.

Wysoki poziom RDW

W przypadku wysokiego poziomu RDW należy brać pod uwagę 6 sytuacji: 

• wysoki RDW, niski poziom MCV przy wysokim odsetku retykulocytów może świadczyć o talasemii beta (genetycznie uwarunkowana niedokrwistość); 
• wysoki RDW, mała MCV i mały poziom retykulocytów najczęściej świadczy o niedokrwistości z niedoboru żelaza; 
• wysoki RDW, prawidłowy poziom MCV przy wysokim odsetku retykulocytów może występować w niedokrwistościach pokrwotocznych i hemolitycznych; 
• wysoki poziom RDW, prawidłowy poziom MCV przy niskim odsetku retykulocytów może świadczyć o wczesnej fazie niedokrwistości niedoborowych czy zespole mielodysplastycznym; 
• wysoki poziom RDW, wysoki poziom MCV i wysoki poziom retykulocytów najczęściej współistnieje z chorobami wątroby, po przeszczepie szpiku, czy w czasie chemioterapii; 
• wysoki poziom RDW, wysoki MCV i niski poziom odsetku retykulocytów związany jest głownie z niedoborem witaminy B12 i kwasu foliowego. 

Jak widać, wysoki poziom RDW można interpretować w bardzo różny sposób w zależności od pozostałych parametrów morfologii krwi. Jeśli one są prawidłowe, a poziom RDW podwyższony, najczęściej nie jest to istotne klinicznie i nie wymaga poszerzania diagnostyki 

Źródła: 

1. Choroby wewnętrzne, Szczeklik A.(red), Medycyna Praktyczna, Kraków 2020. 
2. Wiesław S. Nowak, Aleksander B. Skotnicki, Podstawy hematologii, Medycyna Praktyczna, 2022