5 dowodów, że na ból gardła i kaszel miód pomoże!

Miód jest jedną z najbardziej popularnych substancji leczniczych i odżywczych, jaką dała nam natura. Ludzie wykorzystują go od tysięcy lat, nigdy się nie psuje, a liczne badania naukowe potwierdziły jego korzystne działanie w przebiegu chorób o charakterze zapalnym, sercowo-naczyniowym, oddechowym, przeciwcukrzycowym i nerwowym. Warto szczególnie podkreślić pozytywne działanie miodu w łagodzeniu objawów chorób  przebiegających z bólem gardła i kaszlu. W czasach, kiedy uodparniamy się na działanie antybiotyków, obecność substancji naturalnej o potwierdzonych naukowo antybiotycznych właściwościach jest wyjątkowo cenna.

W zależności od pochodzenia pyłku (nektar kwiatowy, spadź), w naszym klimacie możemy wybierać między kilkoma podstawowymi odmianami miodu (lipowy, akacjowy, rzepakowy, wielokwiatowy, gryczany, spadziowy, wrzosowy) a miodami smakowymi, pochodzącymi z użytków leśnych, ziołowych czy owocowych. Miody różnią się właściwościami biologicznymi oraz zastosowaniem leczniczym, mają też różne kolory, smaki i przebieg krystalizacji.

Choć ich skład jest dość podobny – ponad 70 proc. stanowią różne cukry proste i złożone, a także woda, enzymy, kwasy organiczne, związki polifenolowe (flawonoidy i kwasy fenolowe), substancje lotne, witaminy i biopierwiastki, to od proporcji tych składników zależy, jakie właściwości ma konkretna odmiana miodu.

Miód na ból gardła i kaszel

Liczne badania naukowe przeprowadzane na przestrzeni ostatnich lat potwierdziły zdrowotne właściwości miodu i jego szczególne działanie w łagodzeniu infekcji, którym towarzyszy kaszel suchy lub mokry i stan zapalny gardła.

Oto najważniejsze argumenty wskazujące na skuteczność miodu jako substancji stosowanej pomocniczo w przebiegu infekcji.

1. Miód jak naturalny antybiotyk

Jedną z najlepiej znanych wartości miodu są jego właściwości antybakteryjne. Ma na to wpływ m.in. obecność inhibiny – nadtlenku wodoru powstałego pod wpływem utleniania glukozy. Razem z innymi związkami z tej grupy: tymolem, α-bisfenolem czy związkami flawonoidowymi wykazuje ona silne działanie przeciwdrobnoustrojowe.¹

Badania potwierdzają też szczególną skuteczność miodu w zwalczaniu działania szczepów E.coli i salmonelli.  Za występowanie antybiotycznego działania w miodzie odpowiedzialne są także kwasy fenolowe i związki flawonidowe oraz peptydy takie jak: lizozym i defenzyna-1.²

2. Miód na infekcję

Zaleca się, by stosować miód w pierwszej fazie przeziębienia, pomoże wówczas złagodzić objawy nadchodzącej infekcji. Może się także sprawdzić w ostrych stanach zapalnych gardła, nosogardzieli i migdałków.

– Działanie antybiotyczne naturalnego miodu pszczelego wiąże się w dużym stopniu z jego właściwościami fizyko-chemicznymi. Ze względu na wysoką zawartość cukrów (warunkującą wysokie ciśnienie osmotyczne) oraz obecność kwasów organicznych (obniżających pH miodu) stanowi on bardzo niekorzystne środowisko do rozwoju i przeżycia bakterii. Dodatkowo w miodzie obecne są, przedostające się z pszczelich gruczołów gardzielowych, peptydy o właściwościach bakteriobójczych – tłumaczy Katarzyna Kimel, doktorantka w Katedrze i Zakładzie Farmakognozji Uniwersytetu Medycznego w Gdańsku, zajmująca się badaniami składu chemicznego i właściwości biologicznych naturalnych surowców leczniczych.

Wiele ostatnich badań potwierdza także skuteczność występującego w Australii miodu manuka w zmniejszaniu aktywności bakterii w organizmie.³

3. Miód na kaszel

Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) a także American Academy of Pediatrics oficjalnie uznały miód za naturalny lek na kaszel, który można stosować u dzieci powyżej 1. roku życia. Wcześniej lepiej tego nie robić ze względu na ryzyko botulizmu. Jest sporo badań, które wskazują, że miód pomógł zmniejszyć kaszel nocą i poprawić jakość snu u dzieci z infekcją górnych dróg oddechowych. Co więcej, syropy czy żele na bazie miodu w takim samym stopniu mogą wpływać na kaszel suchy i mokry, łagodząc przebieg infekcji. Dzieje się tak z powodu wykrztuśnych właściwości miodu, dzięki którym rozrzedza się wydzielina w oskrzelach. Składniki miodu intensyfikują jej produkcję i mogą pomóc w odksztuszaniu.⁴

4. Miód ochronnie i nawilżająco

– Dzięki swojej wysokiej lepkości miód działa także powlekająco i łagodzi podrażnienia śluzówki w stanach zapalnych gardła i suchym kaszlu – wyjaśnia ten mechanizm Katarzyna Kimel.

Dzięki nawilżającym właściwościom miód pomaga w sukcesywnym zmniejszaniu się suchości w gardle, objawie towarzyszącym większości infekcji górnych dróg oddechowych. Pobudzając błony śluzowe oskrzeli do wydzielania śluzu oraz upłynniając zalegającą wydzielinę, miód sprzyja odkrztuszaniu. Dzięki temu nadwerężona uporczywym kaszlem błona śluzowa tchawicy i gardła ma szansę na szybszą regenerację i odbudowę. Wpływ mają na to przede wszystkim kwasy fenolowe, które – dzięki właściwościom przeciwutleniającym – zapobiegają degradacji kolagenu.

5. Miód + zioła = połączenie doskonałe

Miód świetnie łączy swoje siły z substancjami ziołowymi stosowanymi wspomagająco podczas infekcji z katarem i kaszlem. Babka lancetowata, czarna malwa czy prawoślaz – ekstrakty roślinne bogate w polifenole o udokumentowanej skuteczności – w połączeniu z miodem wykazują większą skuteczność działania, wpływając na łagodzenie objawów infekcji. Takie mieszanki stosowane w syropach działają zarówno na kaszel suchy, jak i mokry.

Jakie miody przy infekcji?

Miód wykazuje także właściwości przeciwbólowe, przeciwzapalne i przeciwgorączkowe. W połączeniu z ciepłą herbatą, cytryną i sokiem malinowym jest świetnym środkiem rozgrzewającym. Dodatkowo może działać uspokajająco i nasennie. Sprzyja to regeneracji organizmu. Jakie miody warto stosować?

– W chorobach z przeziębienia zalecany jest miód lipowy, który – podobnie jak kwiatostan lipy – wykazuje także działanie napotne i przeciwgorączkowe, a także działający przeciwzapalnie i odbudowujący błonę śluzową miód akacjowy oraz miód gryczany o silnym działaniu antybiotycznym. W łagodzeniu stanów zapalnych górnych dróg oddechowych dobrze sprawdza się także miód rzepakowy, a dolegliwości ze strony układu oddechowego związane z chorobami alergicznymi może skutecznie łagodzić miód wielokwiatowy – wylicza Katarzyna Kimel.

Inne właściwości miodu

Miody polecane są szczególnie dzieciom i osobom starszym, ponieważ te dwie grupy o wiele częściej niż inni zapadają na choroby układu oddechowego przebiegające z bólem gardła i kaszlem. Dzieci, szczególnie te w wieku przedszkolnym czy szkolnym, mają jeszcze nie do końca ukształtowany układ odpornościowy, seniorzy z kolei – wraz z postępem lat – tracą odporność.

Miody mogą także pomóc w leczeniu nadciśnienia i chorób układu krążenia, a także w problemach żołądkowo-jelitowych. Mogą je stosować osoby z chorobą wrzodową, miód może być także zdrowszym zamiennikiem cukru dla osób z cukrzycą⁵.

Źródła:

¹Kędzia B., Hołderna-Kędzia E., Współczesne poglądy na mechanizm przeciwdrobnoustrojowego działania miodu, Postępy Fitoterapii 4/2017, s. 290-297 [dostęp 28.02.2023 r.]

²http://www.postepyfitoterapii.pl/wp-content/uploads/2018/03/pf_2017_290-297.pdf [dostęp 28.02.2023 r.]

³Czajkowski M., Czajkowska K., Sokołowska-Wojdyło M. i in., Miód Manuka i jego zastosowanie w medycynie, Farmacja Współczesna 2017; 36-41 [dostęp 28.02.2023 r.]

⁴Toorani, M. Q. (2019). The therapeutic role of honey for treating acute cough in the pediatric population. A systematic review. Journal of Pediatric and Neonatal Individualized Medicine (JPNIM), 8(2), e080205. https://doi.org/10.7363/080205 [dostęp 28.02.2023 r.]

⁵Rosiak E., Jaworska D., Właściwości probiotyczne i prebiotyczne miodów mpszczelich w aspekcie ich jakości i bezpieczeństwa zdrowotnego, Żywność. Nauka. Technologia. Jakość, 2019, 26, 3 (120), 36 – 48 [dostęp 28.02.2023 r.]