Łysienie telogenowe można odwrócić, ale trzeba się postarać

Łysienie telogenowe to tymczasowe, nadmierne wypadanie włosów, gdzie dochodzi do zaburzenia cyklu „życia” włosa. Jest to powszechny problem, dotyka zarówno mężczyzn, jak i kobiety. Jak wygląda łysienie telogenowe? Co leży u podstaw tego schorzenia? W jaki sposób przebiega leczenie? 

 Co to jest łysienie telogenowe? 

Łysienie telogenowe to schorzenie, w którego przebiegu dochodzi do zaburzenia cyklu rozwojowego włosa. Każdego dnia człowiek gubi ok. 30-150 włosów i jest to zupełnie naturalne, dlatego, jeżeli każdego poranka widzisz na swojej szczotce poplątane kosmyki, to jeszcze nie oznacza, że łysiejesz. 

Fizjologicznie w miejscu utraconych włosów wyrastają nowe, a więc liczba włosów pozostaje niezmienna. Jeżeli jednak chorujesz na łysienie telogenowe, cykl wzrostu włosa opóźnia się, przez co na głowie zaczynają pojawiać się przerzedzenia.

Fazy wzrostu włosa

Aby lepiej zrozumieć, czym jest łysienie telogenowe, warto poznać cykl wzrostu włosów. Dzieli się on na 3 fazy: 

• anagen (faza wzrostu), 
• katagen (faza przejściowa), 
• telogen (faza spoczynku). 

W warunkach fizjologicznych, u zdrowego człowieka w fazie spoczynku znajduje się ok. 5-10% mieszków włosowych w jednym momencie. Kiedy jednak dochodzi do rozwoju łysienia telogenowego, telogen obejmuje aż 30% mieszków włosowych naraz, a więc jednorazowo wypada o wiele więcej włosów niż w normalnych warunkach.

Jak wygląda łysienie telogenowe? 

Cechą charakterystyczną łysienia telogenowego jest to, że w jego przebiegu nie dochodzi do utraty mieszków włosowych, a do ich przewlekłego uśpienia. Niemniej dochodzi tutaj do sytuacji, kiedy włosy nie rosną, a więc na głowie zaczynają pojawiać się łyse plamy. Jak zatem odróżnić łysienie telogenowe? Objawy są tutaj szczególnie widoczne na czubku głowy, mniej po bokach i z tyłu. Nie dochodzi też raczej do cofania się linii włosów. 

W przebiegu choroby nie dochodzi do całkowitej utraty włosów, ale w najcięższych przypadkach może mieć miejsce silne przerzedzenie owłosienia, spod którego wystają plamy gołej skóry nie tylko na głowie, ale także w okolicach twarzy czy łona. Proces jest możliwy do odwrócenia, ale podczas leczenia pacjent potrzebuje dużo cierpliwości, ponieważ terapia może zająć kilka miesięcy.

Łysienie telogenowe a androgrnowe 

Łysienie androgenowe (łysienie typu żeńskiego) jest niekiedy mylone z łysieniem telogenowym ze względu na podobne objawy. Czasami też obie choroby nakładają się na siebie. Podstawowa różnica polega jednak na tym, że łysienie androgenowe to stopniowe osłabienie włosów i mieszków, które z czasem kurczą się i przestają wytwarzać włosy, a sama choroba może być dziedziczna.

Łysienie telogenowe – przyczyny 

Łysienie telogenowe może wystąpić z różnych powodów. Przyczyną może być: 

• silny stres, 
• zaburzenia hormonalne, 
• przyjmowanie niektórych leków, 
• stosowanie nieodpowiedniej diety, 
• inna choroba (np. schorzenia autoimmunologiczne), 
• zatrucie toksycznymi metalami, 
• reakcja alergiczna na kosmetyki stosowane na skórę głowy.

Łysienie telogenowe – czynnik stresowy 

Za najczęstszą przyczynę łysienia telogenowego uważa się wystąpienie silnego czynnika stresowego lub urazu psychicznego, który szczególnie wpłynął na umysł pacjenta. Można tutaj wymienić m.in.: 

• wykrycie śmiertelnej choroby, 
• ciężki poród i utrata dziecka, 
• poważny wypadek, 
• śmierć kogoś bliskiego. 

Każdy taki szok może sprawić, że mieszki włosowe nagle przejdą w stan spoczynku, czyli we wspomnianą fazę telogenową. Na szczęście problem nie utrzymuje się zwykle dłużej niż 6 miesięcy i ustępuje, kiedy stan psychiczny pacjenta się ustabilizuje.

Łysienie telogenowe – zaburzenia hormonalne 

Zaburzenia na tle hormonalnym mogą dawać rozmaite objawy – wśród nich znajduje się łysienie telogenowe. Przyczyny to głównie nadczynność oraz niedoczynność tarczycy. Do uśpienia mieszków włosowych może dojść także w czasie, kiedy organizm kobiety przygotowuje się do porodu.

Łysienie telogenowe a leki 

Do łysienia telogenowego często dochodzi u pacjentów, którzy zażywają leki antydepresyjne, preparaty na nadciśnienie, a także doustną antykoncepcję. Jeżeli więc zaobserwujesz u siebie nadmierne wypadanie włosów, a niedawno zaczęłaś zażywać nowy farmaceutyk, koniecznie skontaktuj się ze swoim lekarzem.

Uboga dieta wywołuje łysienie telogenowe 

Do uśpienia mieszków włosowych w przebiegu łysienia telogenowego dochodzi, kiedy pacjenci stosują restrykcyjną dietę eliminacyjną. W takie sytuacji często nie dostarcza się do organizmu niezbędnych składników, przez co pojawiają się rozmaite symptomy, np. omawiane łysienie. Telogenowe wypadanie włosów obserwuje się przy niedoborach: 

• żelaza, 
• cynku, 
• witamin B6 oraz B12. 

Również nagła, zbyt szybka utrata masy ciała charakterystyczna dla niskokalorycznych diet lub zaburzeń odżywiania, takich jak jadłowstręt lub anoreksja, może doprowadzić do wystąpienia łysienia telogenowego.

Diagnoza łysienia telogenowego

Diagnostyka łysienia telogenowego zaczyna się od dokładnego wywiadu medycznego. Lekarz przede wszystkim wypyta cię o wszelkie zmiany w życiu lub obciążające psychikę czy ciało wydarzenia, jakie mogły mieć miejsce w przeciągu 3-6 ostatnich miesięcy. To ważne, ponieważ pierwsze objawy schorzenia występują z kilkumiesięcznym opóźnieniem, co jest związane z omówionym wcześniej cyklem życia włosa.

Na podstawie wywiadu lekarz zleca dalszą diagnostykę, np. w celu ustalenia niedoborów (badania krwi). W celu oceny prawidłowości fazy wzrostu włosa przeprowadza się trichogram. Próbki do badań pobiera się poprzez wyrwanie owłosienia z kilku miejsc, po kilkadziesiąt kosmyków w jednej.

Łysienie telogenowe – leczenie 

Leczenie łysienia telogenowego zależy od przyczyny jego wystąpienia, a więc zaczyna się od postawienia trafnej diagnozy przez specjalistę. Kiedy czynnik sprawczy zostanie ustalony, lekarz może zaproponować m.in. następujące możliwości leczenia: 

• uzupełnienie niedoborów witamin oraz minerałów, 
• terapię hormonalną, 
• psychoterapię lub wizytę u psychiatry czy psychologa, 
• diagnoza i wdrożenie leczenia w przypadku innych chorób. 

Co jeszcze pomaga na łysienie telogenowe? Preparaty lub leki mogą teoretycznie wzmocnić włosy, w praktyce jednak nie usuną przyczyny wystąpienia łysienia, a więc ich skuteczność będzie raczej ograniczona. Zastanawiasz się, ile trwa łysienie telogenowe? Najczęściej włosy odrastają 3-6 miesięcy po usunięciu czynnika, który zaburzył ich wzrost – tyle czasu może trwać faza spoczynku mieszka.

Łysienie telogenowe – czy włosy odrosną? 

Jak już wspomniano, w przypadku łysienia telogenowego nie dochodzi do całkowitej utraty włosów, a w przebiegu choroby mieszki włosowe nie zostają uszkodzone, a jedynie przechodzą do fazy spoczynku. Proces jest w odwracalny, ale ważna jest tutaj trafna diagnoza i wyeliminowanie czynnika sprawczego. 

Bibliografia:  

1. Asghar F., Shamim N., Farooque U., Sheikh H., Aqeel R., Telogen Effluvium: A Review of the Literature, Cureus 2020, 12(5): e8320. 
2. Grover C., Khurana A., Telogen effluvium, Indian Journal of Dermatology, Venerology and Leprology 2013, 79(5):591-603.
3. https://www.medicalnewstoday.com/articles/321590 [dostęp 09.04.2023].