Zatkany nos bez kataru – co może oznaczać i jak go leczyć?

Nos zazwyczaj jest zatkany z powodu wydzieliny, a to najczęściej jest oznaką, że organizm zmaga się z przeziębieniem, które zapewne minie po kilku dniach. Większym problemem jest zatkany nos bez kataru. To nie tylko niekomfortowe uczucie, ale też zdecydowanie poważniejsza dolegliwość. Jakie mogą być przyczyny zatkanego nosa bez kataru? Jak wygląda leczenie i diagnostyka?

Polekowy nieżyt nosa, czyli uzależnienie od kropli 

Wiele osób, gdy ma zatkany nos, sięga po krople. W aptekach jest ich całe mnóstwo. Szybko obkurczają naczynia krwionośne i odtykają drogi oddechowe, tym samym ułatwiając wymianę gazową. Nie wszyscy stosują się jednak do zaleceń lekarzy i ulotki, która jest dołączona do produktu. 

Takich preparatów nie wolno stosować dłużej niż 7 dni i nie częściej niż kilka razy dziennie. W innym przypadku może dojść do polekowego nieżytu nosa. Wówczas uszkodzony zostaje nabłonek rzęskowy, dochodzi także do rozkurczu naczyń krwionośnych, przez co ma się wrażenie, że nos jest cały czas zatkany, mimo iż katar już minął. Dolegliwość mija samoistnie po odstawieniu kropel, leczenie można wspomóc inhalacją z dodatkiem soli morskiej lub korzystając z aromaterapii.

Przewlekłe zapalenie zatok 

Niedrożność nosa często jest spowodowana przewlekłym zapaleniem zatok. Wówczas, oprócz zatkanego nosa bardzo często występuje: 

• utrata lub zaburzenia węchu, 
• nasilające się przy pochylaniu bóle głowy,  
• stany podgorączkowe, rzadziej gorączka, 
• ogólne osłabienie organizmu. 

Przy zapaleniu zatok konieczna jest wizyta u lekarza, który wdroży odpowiednie leczenie farmakologiczne. W domu możesz robić inhalacje, które nawilżą nabłonek nosa i zmniejszą obrzęk śluzówki. Dodatkowo często zaleca się też stosowanie leków przeciwbólowych oraz przeciwzapalnych.

Polipy w nosie 

Nos może być zatkany z powodu polipów, wówczas, oprócz problemów z oddychaniem pojawia się też tzw. mowa nosowa oraz chrapanie. Polipy najczęściej pojawiają się u osób, które zmagają się z: 

• przewlekłym nieżytem nosa,  
• mukowiscydozą,  
• astmą oskrzelową,  
• innymi dolegliwościami związanymi z dysfunkcją rzęsek.  

W przypadku polipów konieczne jest przeprowadzenie zabiegu, podczas którego zmiany patologiczne zostaną usunięte. Najczęściej wykonuje się go przy użyciu endoskopu. Należy być też pod opieką lekarską, ponieważ po jakimś czasie mogą się pojawić ponownie. 

Przerost migdałka gardłowego 

Zdarza się, że przyczyną niedrożnego nosa bez kataru jest przerost migdałka gardłowego. Najczęściej problem diagnozuje się u dzieci w wieku 6-7 lat. Zbyt duży migdałek może blokować drożność tylnych nozdrzy, wówczas dziecku ciężko jest oddychać, pojawia się też zazwyczaj chrapanie. Leczenie w tym wypadku polega na podawaniu donosowym leków sterydowych, a jeżeli objawy nie ustępują, lekarz może zlecić zabieg wycięcia migdałka.

Uraz jako przyczyna zatkanego nosa 

Nos może być niedrożny z powodu urazów, do których najczęściej dochodzi na skutek wypadków komunikacyjnych, pobić czy kontuzji sportowych. Objawami są wtedy przede wszystkim obrzęk i zasinienie. Bardzo często nos jest też zdeformowany, krwawi. W takich przypadkach może dojść do powikłań w postaci: 

• skrzywienia przegrody nosa,  
• deformacji przegrody nosa,  
• krwiaka przegrody nosa, 
• ropienia przegrody nosa. 

Wszystkie te powikłania mogą powodować zatkanie nosa. W takich przypadkach zaleca się stosowanie zimnych okładów, specjalnych maści na opuchliznę, a także leków przeciwobrzękowych. Warto też udać się do lekarza, który sprawdzi, czy nie doszło do złamania nosa. 

Zatkany nos bez wydzieliny – to może być alergia 

Zatkany nos bez kataru często jest spowodowany alergią (zazwyczaj na pyłki roślin, roztocza, żywność, sierść zwierząt oraz substancje chemiczne). W takim wypadku leczenie przebiega przy użyciu leków przeciwhistaminowych, ważne jest też (o ile to możliwe) wyeliminowanie alergenów z otoczenia. Możesz mieć też zatkany nos z powodu zbyt suchego powietrza, wówczas wystarczy najczęściej zakupić nawilżacz lub rozwieszać mokre ręczniki na gorących kaloryferach.

Ciało obce w nosie 

Małe dzieci wkładają różne przedmioty do buzi i do nosa. Dlatego, jeśli u niemowlaka lub kilkulatka zaobserwujesz zatkany nos bez kataru i innych objawów, to powodem może być włożenie tam cała obcego. Najczęściej jest to fragment jedzenia (np. groszek, makaron), klocek, czy mała zabawka lub jej element. Niestety, często rodzic nie jest w stanie sam usunąć przedmiotu z nosa dziecka i konieczna jest natychmiastowa wizyta u lekarza.

Domowe sposoby na zatkany nos bez kataru 

W przypadku infekcji, podrażnienia czy wysuszenia śluzówki można skorzystać z domowych sposobów, by odetkać nos. Pomóc mogą przede wszystkim te zabiegi, które mają na celu nawilżenie błon śluzowych, czyli wszelkiego rodzaju inhalacje. Kluczowe jest też to, by wypijać dużą ilość płynów, co pozwoli nawilżyć tkanki od wewnątrz. Możesz również włączyć nawilżacz powietrza lub powiesić na grzejniku mokre ręczniki czy ścierki. 

W przypadku zatkanego nosa warto sięgać po ziołowe napary. Najlepsze będą herbatki z tymianku, rumianku, anyżu lub kwiatu lipy. Gotowe mieszanki można dostać w aptekach lub sklepach zielarskich. Gorąca herbata ziołowa poprawi stan śluzówki nosa i sprawi, że będzie łatwiej oddychać.

Jeśli problem z zatkanym nosem mają małe dzieci, to bardzo pomocne będzie układanie maleństwa na brzuchu oraz robienie mu inhalacji z soli fizjologicznej.  Przydatne mogą się też okazać plastry z olejkami eterycznymi, które przykleja się na ubranie. Ich zapach sprawia, że nos się odtyka i łatwiej jest oddychać. 

Bibliografia:

1. https://www.mayoclinic.org/symptoms/nasal-congestion/basics/causes/sym-20050644 [dostęp 18.04.2023].
2. Theissing J., Rettinger G., Werner A., Otolaryngologia. Chirurgia głowy i szyi, Medipage, Warszawa 2014.
3. Zapała J., Wyszyńska-Pawelec G., Wybrane zagadnienia z onkologii głowy i szyi, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2021.