O czym świadczą brązowe suche plamy na skórze?

Brązowe suche plamy na skórze są powszechnym problemem, który narasta z wiekiem. Wśród najczęściej pojawiających się przebarwień wymienia się te związane właśnie ze starzeniem się skóry, nadmierną ekspozycją na słońce, ale także z zaburzeniami hormonalnymi. Brązowe plamy na skórze mogą być także efektem rogowacenia ciemnego, czyli jednostki chorobowej o bardzo zróżnicowanym podłożu. 

Czym są brązowe plamy na skórze? 

Zaburzenia pigmentacyjne, w tym hiperpigmentacja, to powszechny problem, który dotyka około 35 proc. kobiet po 30. roku życia i 90 proc. kobiet po 50. roku życia. Czym jest hiperpigmentacja? To zaburzenia procesów pigmentacyjnych, które związane są z ogniskowym lub ogólnym zwiększeniem ilości melaniny. Objawiają się one przebarwieniami skóry przyjmującymi postać różnej wielkości plam na skórze, od jasnobrązowej do ciemnobrązowej barwy. 

Brązowe plamy na skórze – zwłaszcza wtedy, gdy towarzyszy im nadmierne wysuszenie naskórka w miejscu zmienionym kolorystycznie – są często powodem kompleksów. Jak pokazują badania, widoczne dla otoczenia zmiany skórne są dla wielu osób powodem do obniżenia jakości ich życia i poczucia własnej wartości.  

Rodzaje brązowych plam na skórze 

Niektóre zmiany barwnikowe mają charakter genetyczny. Przykładem są piegi, które powstają jako wynik miejscowego wzrostu ilości wytwarzanej melaniny. Inne z kolei mogą być wynikiem upływu czasu. Takim rodzajem przebarwień są plamy starcze, czyli jasnobrązowe plamy na skórze, które mogą przybierać kolor ciemnoczarny, a powstają jako naturalny efekt starzenia się skóry. Dodatkowym czynnikiem zwiększającym ich powstawanie jest ekspozycja na promienie słoneczne, przy jednoczesnym braku odpowiedniego zabezpieczenia skóry filtrami SPF. 

Liczną grupę przebarwień stanowią także tzw. przebarwienia pozapalne PIH. Wynikają one z reakcji melanocytów na bodźce zapalne, którą stanowi m.in. ich nadpobudliwość. Jedną z często diagnozowanych przyczyn wewnątrzpochodnych przebarwień pozapalnych jest atopowe zapalenie skóry, któremu towarzyszą suche brązowe plamy na skórze i uciążliwy świąd. 

Warto także wspomnieć o melasmie, nazywanej inaczej ostudą, czyli zaburzeniu barwnikowym, które przybiera postać żółtobrunatnych lub ciemnobrunatnych plam o wyraźnie oddzielonych liniach. Przebarwienia te wynikają z zaburzeń hormonalnych i nasilają się podczas ekspozycji na słońce. Są charakterystyczne dla okresu ciąży oraz stosowania antykoncepcji hormonalnej i hormonalnej terapii zastępczej. 

Rogowacenie ciemne 

Ciemne suche plamy na skórze mogą być także objawem Acanthosis nigricans, czyli rogowacenia ciemnego. Zmiany pojawiają się na ogół pod pachami, na szyi, w pachwinach, a także wokół sutków, zgięciach stawowych, w pępku, na karku. Rogowacenie ciemne jest nadal stosunkowo rzadko diagnozowaną jednostką chorobową, która częściej występuje u kobiet. Jako ciekawostkę warto wspomnieć, że zmiany o charakterze rogowacenia ciemnego zostały po raz pierwszy opisane w 1889 roku właśnie u kobiety.  

Rogowacenie ciemne może mieć postać kilku typów, które różnią się zarówno etiologią, jak i przebiegiem. Łagodne odmiany rogowacenie ciemnego powiązane są z otyłością i – co warte podkreślenia – są ściśle od niej zależne. Wraz ze spadkiem masy ciała plamy wyraźnie się zmniejszają, a nawet ustępują. Wśród pozostałych łagodnych typów rogowacenia ciemnego wymienia się zmiany związane z cukrzycą, a także z zespołem policystycznych jajników, zaburzeniami endokrynologicznymi lub chorobami układowymi. Niekiedy towarzyszy ono chorobom genetycznym. Brązowe suche plamy na skórze w przebiegu rogowacenia ciemnego można także zaobserwować jako reakcję na niektóre leki.  

Brązowe plamy na skórze stosunkowo rzadko świadczą o rozwoju choroby nowotworowej.  W takim wypadku ich powstanie ma jednak na ogół charakter nagły i cechuje się szybkim przebiegiem. Rogowacenie ciemne najczęściej towarzyszy guzom jamy brzusznej. 

Suche plamy na skórze – jak sobie z nimi poradzić? 

Skutecznych sposobów na pozbycie się lub choćby zmniejszenie brązowych i suchych plam na skórze jest mnóstwo. Najistotniejsze wydaje się znalezienie ich przyczyny. Jeśli zmiany na skórze są wynikiem chorób, tak jak w przypadku rogowacenia ciemnego, konieczne jest wdrożenie ukierunkowanego leczenia. W przypadku suchych łuszczących się plam na skórze towarzyszących atopowemu zapaleniu skóry możesz jedynie łagodzić objawy, czyli świąd i wysuszenie.  

Jeśli przebarwienia mają charakter plam starczych, z pomocą przychodzi medycyna estetyczna oferująca laseroterapię, krioterapię, peelingi chemiczne czy mechaniczne. W razie zaobserwowania u siebie melasmy możesz sięgnąć także po kosmetyki, które pomogą rozjaśnić przebarwienia. Do pielęgnacji warto włączyć wówczas produkty z witaminą C, witaminą A, czy kwasy. 

Warto także zapobiegać powstawaniu brązowych plam na skórze. Pamiętaj zatem o stosowaniu kremów z filtrami przeciwsłonecznymi – co ważne, nie tylko wiosną i latem, ale przez cały rok. 

Bibliografia: 

1. Engler-Jastrzębska M., Kamm A., Molekularne postawy pigmentacji skóry. Etiologia i profilaktyka hiperpigmentacji, Kosmetologia Estetyczna 2019, 3, vol. 8. 
2. Hauzer A., Gnus J., Hauzer W., Leczenie zaburzeń barwnikowych skóry związanych z wiekiem. Przegląd metod, Kosmetologia Estetyczna 2017, 5, vol. 6. 
3. Schwartz R.A., Janniger E.J., Acanthosis nigricans – a common significant disorder usually unassociated with malignancy, Przegląd Dermatologiczny 2011. 
4. Wojas-Pelc A., Wielowieyska-Szybińska D., Lipko-Godlewska S., Typy kliniczne rogowacenia ciemnego, Przegląd Lekarski 2002, 59, 7.