Krwawienie po menopauzie nie zawsze jest groźne, ale każde wymaga wizyty u lekarza

Menopauza to moment wygaszenia aktywności hormonalnej jajników i ustania cyklu menstruacyjnego. Dlatego wszelkie krwawienia z dróg rodnych w tym czasie powinny ustać, a jeżeli pojawiają się po upływie roku od ostatniej miesiączki, muszą zostać zdiagnozowane w celu podjęcia leczenia. O czym mogą świadczyć krwawienia pomenopauzalne? Jakie są ich przyczyny?

Przyczyny krwawienia z dróg rodnych po menopauzie

Choć zgodnie z definicją Światowej Organizacji Zdrowia, o menopauzie możemy mówić, kiedy przez 12 miesięcy od ostatniej miesiączki nie wystąpi kolejne krwawienie, tak naprawdę u mało której kobiety proces ten przebiega „książkowo” i po kilkumiesięcznej przerwie krwawienie może wrócić, co niekiedy świadczy o problemach, ale bywa także jeszcze jedną odsłoną zmian okołomenopauzalnych. Przekonasz się o tym, jak jesteśmy różne, zaglądając do Krótkiej Instrukcji. O Menopauzie.

Kiedy taka sytuacja wymaga konsultacji lekarskiej? Zawsze, ponieważ krwawienie z dróg rodnych po menopauzie zawsze należy do objawów nieprawidłowych. Nie w każdym jednak przypadku oznacza to poważne choroby. Do najpowszechniejszych przyczyn należą:

• zmiany zanikowe błony śluzowej macicy i pochwy;
• przerost endometrium o charakterze typowym i atypowym (tu w grę wchodzi rak endometrium);
• polipy endometrialne;
• stany zapalne endometrium;
• rak szyjki macicy;
• stany zapalne narządów płciowych.

Nawet połowa przypadków krwawień związana jest z występowaniem zmian zanikowych błony śluzowej. Dosyć często powodują je polipy (12 proc. przypadków) i zmiany przerostowe endometrium (ok. 10 proc.). Prawdopodobieństwo wystąpienia raka endometrium ocenia się na 5-10 proc. Bardzo groźny jest także rak szyjki macicy, który w większości przypadków diagnozowany jest właśnie u kobiet w wieku postmenopauzalnym.

Jak wygląda i ile trwa krwawienie pomenopauzalne?

Jak się ocenia, z powodu krwawienia pomenopauzalnego do ginekologa zgłasza się zaledwie co 10. kobieta. Co ciekawe, więcej epizodów krwawień zgłaszają kobiety stosujące hormonalną terapię menopauzalną. Może mieć ono różną postać. Niekiedy będzie to krwawienie jednorazowe i krótkie, w innych przypadkach obfite, przypominające regularną miesiączkę, a jeszcze inny przebieg będą miały dolegliwości objawiające się plamieniami.

Niewielkie krwawienie z dróg rodnych występujące razem ze zwiększoną suchością może być objawem atrofii. Plamienie, krwawienie i upławy o nieprzyjemnym zapachu mogą z kolei wskazywać na objawy nowotworowe lub infekcję pochwy. Bardziej obfite krwawienia miewają związek np. z zażywaniem leków regulujących krzepliwość krwi. Co warto podkreślić jeszcze raz, nie każde plamienie będzie objawem poważnej choroby, wszystkie jednak wymagają wizyty u lekarza. Tymczasem większość kobiet decyduje się na to dopiero wtedy, kiedy do incydentów dochodzi częściej lub gdy krwawienie jest bardzo obfite.

Jakie badania w diagnostyce krwawień po menopauzie warto wykonać?

Największą wartość diagnostyczną krwawień po menopauzie ma badanie histopatologiczne endometrium, do którego wykorzystuje się materiał pobrany podczas łyżeczkowania jamy macicy. To precyzyjna i dokładna droga do postawienia diagnozy. W tym celu wykorzystuje się także metody mniej inwazyjne, czyli badanie ginekologiczne, ultrasonograficzne, sonohisterograficzne, histeroskopowe.

Punktem wyjścia do dalszej diagnostyki jest wizyta u ginekologa. Oprócz szczegółowego wywiadu na temat przebiegu klimakterium, lekarz zbiera informacje na temat objawów, innych dolegliwości i przyjmowanych leków czy chorób występujących w rodzinie. Następnie przeprowadza:

• badanie z wziernikiem, by ocenić zewnętrzne narządy płciowe;
• pobieranie materiału do badania cytologicznego;
• badanie narządów wewnętrznych – ocenia ich wielkości, bolesności, położenie;
• badanie ultrasonograficzne przez pochwę, by ocenić grubość i wygląd endometrium.

Jeśli grubość endometrium przekracza dopuszczalne do wieku wymiary, kolejnym etapem może być biopsja endometrium, łyżeczkowanie macicy lub histeroskopia, czyli endoskopowy zabieg usunięcia nieprawidłowej tkanki i zmian w macicy. Od wyniku badań zależy dalsza diagnostyka i leczenie.

Sposoby leczenia krwawień postmenopauzalnych

Leczenie krwawienia z dróg rodnych po menopauzie w każdym przypadku zależy od przyczyny. Przerost endometrium bez objawów atypowych leczy się, stosując terapię hormonalną. Obecność nieprawidłowych komórek może być wskazaniem do usunięcia macicy, by zminimalizować ryzyko wystąpienia nowotworu.

Diagnoza raka endometrium to już wskazanie do operacji usunięcia macicy wraz z przydatkami oraz węzłami chłonnymi miednicy mniejszej. Kolejnym etapem może być radioterapia, hormonoterapia lub immunoterapia. Warto pamiętać, że już sama diagnoza atrofii endometrium bez zmian nowotworowych jest wskazaniem do wykonywania systematycznych badań kontrolnych.

Czy krwawienia postmenopauzalne mogą się powtarzać?

Ustalenie przyczyny i wyleczenie krwawienia z pochwy po menopauzie nie daje gwarancji, że dolegliwości już nie wrócą. Warto pozostać pod dalszą opieką lekarza i stosować się do ustalanych przez niego terminów badań kontrolnych. Choć w większości przypadków przyczyna wystąpienia krwawień okaże się niegroźna i łatwa do wyleczenia, warto pamiętać, że np. w chorobach nowotworowych fundamentalne znaczenie w diagnozie i powodzeniu leczenia ma czas. W Polsce wiele kobiet lekceważy występujące u siebie objawy i niestety ponosi bardzo poważne konsekwencje tego opóźnienia.

Bibliografia:

1. Grzechocińska B., Skórka B., Krwawienia u kobiet po menopauzie, Przegląd menopauzalny 2006, 4.
2. Sobstyl M., Tkaczuk-Włach J., Jakiel G., Krwawienia z dróg rodnych w okresie pomenopauzalnym, Przegląd Menopauzalny 2010, 5.
3. Shwayder J. M., Ultrasonograficzne monitorowanie krwawień po menopauzie, Ginekologia po Dyplomie 2014, 6.