Czy istnieje test na menopauzę, który potwierdzi klimakterium? 

Jeśli jesteś przed 50. rokiem życia, twoje miesiączki stają się mniej regularne, a do tego odczuwasz uderzenia gorąca, zaburzenia koncentracji oraz zwiększoną nerwowość, może to być znak, że wchodzisz w okres menopauzy. Wstępne potwierdzenie zyskasz dzięki domowemu testowi na menopauzę. Jak go wykonać i w jaki sposób interpretować jego wynik? Czy test na menopauzę jest skuteczny? 

Kiedy zrobić test na menopauzę? 

Kobiety przechodzą menopauzę przeciętnie w wieku 48-52. lat. Według definicji zaproponowanej przez WHO (Światową Organizację zdrowia, ang. World Health Organization) menopauza to ostatnia miesiączka w życiu kobiety. Do tego momentu prowadzi jesdak dość długotrwały proces, bowiem od wystąpienia pierwszych symptomów do wygaszenia aktywności jajników może upłynąć od 6. do nawet 13. lat. 

Wszystko dlatego, że przemiany hormonalne następują stopniowo. Spada poziom 17beta-etradiolu (E2), progesteronu i androgenów, a wzrasta stężenie hormonu folikulotropowego (FSH) i hormonu luteinizującego (LH). Za dokuczliwe objawy zgłaszane przez kobiety w okresie okołomenopauzalnym odpowiada przede wszystkim spadek E2. Test na menopauzę warto wykonać, gdy zaobserwujesz symptomy takie jak: 

• nieregularne miesiączki o różnej intensywności, 
• uderzenia gorąca opisywane jako rozlewanie się ciepła w obrębie klatki piersiowej, szyi i twarzy, 
• nocne poty (tak obfite, że wiele kobiet budzi się w mokrej piżamie), 
• pojawienie delikatnego owłosienia typowo męskiego (hirsutyzm), 
• stany lękowe i depresyjne, 
• zwiększona nerwowość, 
• zaburzenia koncentracji, 
• kołatanie serca, 
• zawroty głowy, 
• problemy z zasypianiem i utrzymaniem snu, 
• zwiększona tendencja do tycia, 
• wyraźne pogorszenie jędrności skóry, 
• spadek libido, 
• ból podczas stosunku seksualnego (najczęściej na skutek suchości pochwy i ścieńczenia błon śluzowych), 
• nietrzymanie moczu, 
• częste infekcje układu moczowo-płciowego.

Jak prawidłowo wykonać test na menopauzę? 

Test na menopauzę kupisz w każdej aptece, kosztuje ok. 15-20 zł. Na rynku dostępne są dwa rodzaje: płytkowy i strumieniowy. Wykonuje się je w nieco inny sposób. W tabeli poniżej przedstawione zostały instrukcje posługiwania się tymi domowymi narzędziami diagnostycznymi: 

Próbkę moczu do wykonania testu na menopauzę najlepiej pobrać o poranku, stężenie hormonów jest wówczas najwyższe. To pozwala uzyskać wiarygodny wynik. Łatwo zapamiętać tę zasadę, ponieważ analogiczna obowiązuje przy wykonywaniu testów ciążowych.  

Jeśli miesiączkujesz regularnie, ale obserwujesz inne symptomy mogące mieć związek z menopauzą, wykonaj test do 7. dnia cyklu miesiączkowego. Jeśli natomiast krwawienia pojawiają się nieregularnie, dzień wykonania testu nie ma znaczenia. Po odczytaniu wyniku wyrzuć płytkę. Nie sprawdzaj wyniku w późniejszym czasie, ponieważ nie będzie on wiarygodny. Wynika to z zachodzących reakcji immunochemicznych między FSH z moczu a naniesionymi na membranę płytki przeciwciałami anty-FSH.

Jak interpretować wyniki testu na menopauzę? 

Bez względu na to, czy sięgniesz po test strumieniowy, czy płytkowy, na każdym widoczne są dwa obszary kontrole oznaczone literami C i T. Informacje, jakie się w nich pojawią, są kluczowe dla prawidłowego odczytania wyniku: 

• pojawienie się linii w polu C – oznacza, że test działa prawidłowo, 
• pojawienie się linii w polu C i jej brak w polu T – oznacza, że najpewniej nie przechodzisz jeszcze menopauzy, 
• pojawienie się linii w polu C i w polu T – oznacza, że najpewniej przechodzisz menopauzę, 
• pojawienie się linii tylko w polu T – oznacza, że test jest wadliwy i musisz wykonać nowy. 

Czułość testu ustawiona jest na poziomie 25 mlU/ml FSH. To wartość graniczna dla okresu menopauzy. Wówczas zakres referencyjny hormonu folikulotropowego wynosi 25,8-134,8 mlU/ml. Dla porównania, u kobiet prawidłowo miesiączkujących poziom FSH jest najwyższy w czasie owulacji i wynosi 4,7-21,5 mlU/ml, a więc wciąż mniej niż przy menopauzie. Dlatego test na menopauzę jest tak przydatnym domowym narzędziem diagnostycznym. 

Wynik testu informuje tylko o tym, że w twoim moczu wykryty został hormon folikulotropowy (FSH) na poziomie powyżej 25 mlU/ml. Nie pozwala natomiast stwierdzić, jak wysoki jest to poziom i jak zaawansowana jest menopauza. Aby się tego dowiedzieć, wykonaj badanie laboratoryjne próbki krwi i skonsultuj wyniki z ginekologiem lub endokrynologiem.

Czy pozytywny wynik testu zawsze oznacza menopauzę? 

Wysoki poziom FSH, który wykrywa domowy test na menopauzę, jest charakterystyczny dla klimakterium. Nie oznacza to jednak, że stężenie hormonu nie zwiększa się w innych sytuacjach. Jest to typowe dla: 

• schorzeń tarczycy, 
• schorzeń nadnerczy, 
• guzów na jajnikach. 

Dlatego zawsze po uzyskaniu wyniku pozytywnego umów wizytę do ginekologa lub endokrynologa. Specjalista zaleci dalszą diagnostykę w celu zweryfikowania, czy zachodzące zmiany hormonalne mają związek z menopauzą, która jest naturalnym procesem, czy z poważanym schorzeniem wymagającym leczenia.

Bibliografia: 

1. Bielawska-Batorowicz E., Cieślik I., Cwalina E., Rola płci i wieku w tworzeniu obrazu kobiety w okresie menopauzy, Przegląd Menopauzalny 2003, nr 6, s. 68-73. 
2. Rzewuska N., Okres przekwitania u kobiet. Hormonalna terapia wieku menopauzalnego, Warszawski Uniwersytet Medyczny. 
3. Steiner A., Przewidywanie wieku wystąpienia menopauzy: hormonalne, rodzinne i miesiączkowe czynniki determinujące, Ginekologia po Dyplomie 2011, nr 6, s. 63-66.