Dziurawiec a antykoncepcja? Takiego połączenia lepiej unikać

Dziurawiec zwyczajny to zioło od wieków stosowane w leczeniu wielu dolegliwości. Jest jednym z najpopularniejszych surowców roślinnych wykorzystywanych w lekach i suplementach diety. Niestety nie zawsze można bezpiecznie stosować dziurawiec, a antykoncepcja doustna jest jednym z przeciwwskazań. Dlaczego lepiej nie łączyć tej rośliny z hormonami?

Na co pomaga dziurawiec zwyczajny?

Dziurawiec to bogate źródło substancji aktywnych, które wykazują różne kierunki działania. Dzięki temu surowiec ten jest wykorzystywany m.in. do: 

• łagodzenia objawów depresji, 
• wyciszania stanów lękowych i nerwicy, 
• wspomagania zasypiania, 
• leczenia niestrawności i bólu brzucha. 

Dziurawiec to popularny składnik złożonych preparatów na dolegliwości żołądkowe w postaci kropli, nalewek czy tabletek. Często możesz go też spotkać w lekach i suplementach na uspokojenie czy poprawę nastroju. Występuje także w postaci ziół do zaparzania. Substancje aktywne zawarte w zielu dziurawca to m.in. hyperycyna, hyperforyna, liczne flawonoidy, garbniki oraz olejek eteryczny.  

Początkowo właściwości przeciwdepresyjne przypisywano głównie hyperycynie. Obecnie wiadomo, że najlepsze efekty daje cała kompozycja składników. Działają one poprzez zwiększenie stężenia neuroprzekaźników odpowiadających za regulację nastroju, m.in. serotoniny i dopaminy.

Dziurawiec a antykoncepcja – mechanizm interakcji

Ziele dziurawca wywiera na organizm spory wpływ, niestety nie tylko pozytywny. Zawarte w nim składniki pobudzają aktywność enzymów wątrobowych, co wywołuje interakcje z innymi substancjami. Badania pokazują, że nawet 80% leków, w tym hormony antykoncepcyjne, może być metabolizowanych z ich wykorzystaniem. Dlatego wpływ dziurawca na te enzymy zaburza prawidłowe działanie wielu preparatów. 

W jaki sposób pobudzenie enzymów wątrobowych wpływa na doustną antykoncepcję? Nasilenie ich działania przyspiesza jej metabolizm do związków nieaktywnych. Stężenie hormonów we krwi spada szybciej, niż powinno, przez co działają krócej i słabiej. Antykoncepcja może być przez to mniej skuteczna, a krwawienia pomiędzy miesiączkami częstsze. 

Bezpieczna antykoncepcja a dziurawiec

Istnieją doniesienia, że dziurawiec może wpływać nie tylko na doustną antykoncepcję, ale także na hormony pochodzące z implantów podskórnych. Dlatego w ogóle nie zaleca się stosowania dziurawca podczas korzystania z antykoncepcji hormonalnej. Jeśli jednak musisz go przyjmować, w czasie terapii zastosuj dodatkową metodę zabezpieczenia, np. prezerwatywę. Substancje aktywne zawarte w zielu dziurawca mogą utrzymywać się we krwi nawet kilka tygodni po zakończeniu jego stosowania. Z tego względu warto korzystać z niehormonalnych metod antykoncepcyjnych także i w tym okresie. 

Często miewamy wrażenie, że preparaty ziołowe są bezpieczne i można je stosować bez ograniczeń. Tymczasem zioła nierzadko wywierają silne działanie na organizm, zarówno to korzystne, jak i niepożądane. Dlatego przed wprowadzeniem nowego preparatu do codziennego użytku porozmawiaj o tym z farmaceutą lub swoim lekarzem.

Bibliografia: 

1. Danek P., Interakcje leków z ziołowymi suplementami diety, Wszechświat 2019, 120(7-9): 162-169. 
2. https://www.gov.uk/drug-safety-update/st-john-s-wort-interaction-with-hormonal-contraceptives-including-implants [dostęp 08.01.2024]. 
3. Stefańska N., Wieczfińska J., Pawliczak R., Szkodliwość działania preparatów roślinnych, Alergologia Polska 2023, 10(2): 122-129.