Kiedy i po co wykonuje się USG bioderek u niemowlaka? 

Badanie USG stawów biodrowych u niemowląt jest niezwykle ważnym elementem profilaktyki ortopedycznej. Pozwala na wczesne wykrycie i interwencję w przypadku dysplazji stawów biodrowych, co jest decydujące dla zdrowego rozwoju i uniknięcia problemów w przyszłości. To bezbolesna, szybka oraz bezpieczna metoda oceny, która powinna być standardem opieki nad najmłodszymi.

USG bioderek – co to jest i jak przebiega? 

USG bioderek to bezbolesne, nieinwazyjne badanie ultrasonograficzne (USG), które pozwala na dokładną ocenę stawów biodrowych niemowląt. Wykorzystuje fale ultradźwiękowe do tworzenia obrazów jamy stawu biodrowego oraz okolicznych tkanek miękkich, co umożliwia wykrycie ewentualnych nieprawidłowości w ich budowie lub rozwoju. Badanie wykonuje się za pomocą ultrasonografu, składającego się z głowicy emitującej wspomniane fale i monitora wyświetlającego obraz. 

Podczas badania lekarz aplikuje na skórę w okolicy bioderek specjalny żel ułatwiający przesuwanie głowicy i zapewniający lepszy kontakt z ciałem, co pozwala na uzyskanie wyraźniejszego obrazu. Następnie, przykładając urządzenie do skóry, specjalista przesuwa ją w różnych kierunkach, aby dokładnie zbadać stawy biodrowe dziecka.  

Dzięki technologii ultradźwiękowej możliwe jest uzyskanie szczegółowych obrazów struktur wewnętrznych, w tym chrząstek, co jest szczególnie ważne w przypadku niemowląt, których kości jeszcze nie są w pełni zmineralizowane. Badanie pozwala też na ocenę takich parametrów jak kąt alfa i beta stawu biodrowego, co ma znaczenie w diagnostyce dysplazji. Można również obserwować zachowanie się stawu podczas różnych ruchów, co jest częścią tzw. badania dynamicznego.

Kiedy pierwsze badanie USG bioderek niemowlęcia? 

Pierwsze badanie USG stawów biodrowych u niemowląt powinno zostać przeprowadzone w 6. tygodniu życia malucha. Specjaliści podkreślają, że przed ukończeniem 3. tygodnia życia badanie może nie dostarczyć jednoznacznych wyników ze względu na trwające procesy adaptacyjne w obrębie stawu biodrowego. 

Optymalne okno czasowe dla pierwszej oceny to moment pomiędzy 4. a 6. tygodniem życia, kiedy można najefektywniej wykryć potencjalne nieprawidłowości i zaplanować ewentualne dalsze kroki terapeutyczne. Nie należy jednak przekraczać 12. tygodnia życia dziecka, by nie opóźnić diagnozy i wdrożenia odpowiedniego leczenia. 

Termin badania kontrolnego 

Kontrolne USG stawów biodrowych jest zalecane zarówno w przypadku, gdy pierwsze badanie wykazało jakiekolwiek nieprawidłowości, jak i jako element rutynowego monitorowania rozwoju bioderek. Zwykle odbywa się ono 6 tygodni po pierwszym badaniu, co pozwala na ocenę dynamiki ewentualnych zmian oraz skuteczności podjętych interwencji. 

Kolejne badania kontrolne należy wykonać w 3. miesiącu życia oraz w momencie, gdy dziecko zaczyna chodzić. Wczesne wykrycie i odpowiednie reagowanie na zaburzenia w rozwoju stawów biodrowych są kluczowe dla zapewnienia zdrowia oraz prawidłowej funkcji ruchowej dziecka.

Wyniki badania USG stawów biodrowych u niemowląt 

Wyniki USG stawów biodrowych u niemowląt klasyfikuje się zgodnie z systemem Grafa, który jest powszechnie stosowany do oceny morfologii stawu biodrowego. System ten dzieli wyniki na kilka typów, odzwierciedlających różny stopień rozwoju i ewentualne nieprawidłowości. 

Typ I USG bioderek 

Ia i Ib – stawy biodrowe prawidłowo rozwinięte, z odpowiednim kątem alfa (większym niż 60 stopni dla Ia i między 50 a 59 stopni dla Ib). 

Typ II (niedojrzałość biodra) 

IIa – biodro fizjologicznie niedojrzałe u niemowląt do 3. miesiąca życia, z kątem alfa poniżej normy, ale z potencjałem do samodzielnego dojrzewania. 

IIb – u dzieci starszych, gdzie kąt alfa powinien być już większy, a biodro samoistnie dojrzewa. 

IIc – dysplazja stawu biodrowego zagrożona przemieszczeniem, co wymaga szczegółowej diagnostyki i ewentualnego leczenia. 

IId – niestabilny staw, biodro dysplastyczne z zagrożeniem decentracji głowy kości udowej. 

Typ III (podwichnięcie) 

IIIa – biodro z niekompletnym podwichnięciem, głowa kości udowej jest częściowo poza panewką. 

IIIb – jeszcze większe nieprawidłowości w ułożeniu głowy kości udowej względem panewki, zwykle wymaga interwencji terapeutycznej. 

Typ IV – zwichnięcie biodra, gdzie głowa kości udowej jest całkowicie poza panewką stawową, co wymaga natychmiastowego leczenia.

Czy można wykonać USG bioderek na NFZ? 

Badanie USG stawów biodrowych u niemowląt jest dostępne w ramach Narodowego Funduszu Zdrowia (NFZ), co oznacza, że rodzice mogą skorzystać z niego bez dodatkowych opłat. Aby przeprowadzić badanie w ramach NFZ, konieczne jest skierowanie od lekarza pierwszego kontaktu lub pediatry.  

Dostępność badań może się różnić w zależności od regionu oraz liczby placówek wykonujących to badanie. W niektórych przypadkach pojawia się konieczność oczekiwania na termin, nad czym należy się poważnie zastanowić, biorąc pod uwagę zalecane ramy czasowe dla wykonania badania. 

Dla rodziców poszukujących szybszej realizacji badania istnieje również możliwość wykonania diagnostyki w placówkach prywatnych, jednak wiąże się to z dodatkowymi kosztami. Cena USG bioderek wynosi 80-250 zł. 

Bibliografia: 

1. Barrera A., Cohen S. A., Sankar W. N., Imaging of developmental dysplasia of the hip: ultrasound, radiography and magnetic resonance imaging, Pediatric Radiology 2019, 49(12): 1652-1668. 
2. Imrie M., Scott V., Stearns P. i wsp. Is ultrasound screening for DDH in babies born breech sufficient? Journal of Children’s Orthopaedics 2010, 4 (1): 3-8. 
3. Shaw B. A., Segal L. S. Evaluation and Referral for Developmental Dysplasia of the Hip in Infants, Pediatrics 2016, American Academy of Pediatrics Clinical Report.