Czy mastalgia to zawsze powód do zmartwień?

Mastalgia to powszechna dolegliwość – doświadcza jej aż 80% kobiet. Jej charakter i nasilenie bywa różne i w dużej mierze zależy od przyczyny. A tych jest wiele – od zaburzeń hormonalnych, przez torbiele, po schorzenia zupełnie niezwiązane z piersiami. Z czego wynika i co może oznaczać?

Z czego wynika mastalgia? Rodzaje 

Co to jest mastalgia? W medycynie tym mianem określa się ból piersi. Można ją podzielić na: 

• mastalgię cykliczną, 
• mastalgię niecykliczną, 
• ból klatki piersiowej. 

Mastalgia cykliczna i jej przyczyny

Pierwsza jest wyraźnie związana z cyklem miesiączkowym i wynika ze zmian stężeń hormonów, jakie w tym czasie występują. Mastalgia przed okresem to jeden z głównych objawów zespołu napięcia przedmiesiączkowego. Ból pojawia się zwykle ok. 2 tygodnie przed początkiem krwawienia, kiedy rośnie stężenie progesteronu i prolaktyny. 

Z czym związana jest mastalgia niecykliczna?

Niecykliczna mastalgia występuje niezależnie od cyklu miesiączkowego i może wynikać z wielu różnych przyczyn. Nie oznacza od razu groźnego schorzenia, jednak jest sygnałem od organizmu, którego nie powinnaś lekceważyć. Możliwe przyczyny to m.in.: 

• stany zapalne, 
• guzki, np. ropnie, torbiele, włókniaki, 
• infekcje tkanek w obrębie piersi, 
• urazy, 
• operacje piersi i pozostałe po nich blizny, 
• niektóre leki, np. przeciwdepresyjne, antykoncepcyjne, 
• ciąża i towarzyszący jej nadmiar estrogenów, 
• menopauza. 

Ból klatki piersiowej a mastalgia

Mastalgia może wynikać z innych dolegliwości w obszarze klatki piersiowej, np. naciągnięcia mięśni czy zmian zwyrodnieniowych lub stanów zapalnych kości i stawów. Czasem promieniuje on także z innych struktur w organizmie. Czy pierś może boleć od kręgosłupa? Tak, problemy w jego odcinku szyjnym lub piersiowym mogą objawiać się w taki sposób. 

Nie tylko układ szkieletowy wywołuje kłujący, piekący ból w piersiach. Również choroby narządów w jamie brzusznej przyczyniają się do rozwoju takich dolegliwości. Jego lokalizacja daje pewną wskazówkę co do tego, jaka jest przyczyna: 

• ból pod lewą piersią – towarzyszy chorobom trzustki, śledziony, jelit czy lewej nerki. Może mieć charakter dławicowy, pojawić się w przebiegu półpaśca lub podczas zawału serca, 
• ból pod prawą piersią – czasem wywołują go choroby wątroby, stany zapalne pęcherzyka żółciowego czy problemy z jelitami. 

Nie zawsze ustalenie bezpośredniej przyczyny mastalgii jest możliwe. W takiej sytuacji koniecznie trzeba wykluczyć wszystkie groźne choroby, np. nowotwory, a następnie regularnie monitorować swoje zdrowie. Ponadto niektóre czynniki sprzyjają występowaniu bólu w piersiach. Są to np.: 

• palenie papierosów, 
• nadmiar kawy, 
• karmienie piersią, 
• przewlekły stres, 
• nerwica, 
• rozmiar piersi – im większy, tym wyższe ryzyko bólu, 
• problemy ze snem, 
• źle dobrany biustonosz – może wywołać m.in. ucisk i ból piersi po bokach. 

Mastalgia a menopauza 

Menopauza to czas dużych zmian hormonalnych, które wywołują różne nieprzyjemne objawy. Czy w okresie przekwitania mogą boleć piersi? Tak, to jeden z wielu objawów wynikających ze spadku stężeń hormonów płciowych, głównie estrogenu. Ponadto mogą go wywołać także leki stosowane w ramach hormonalnej terapii zastępczej. 

Mastalgia – objawy. Problem bywa odczuwany na różne sposoby

Mastalgia cykliczna i towarzyszący jej ból jest zwykle tępy, ciężki. Ponieważ przed miesiączką w organizmie zatrzymuje się woda, gruczoły mogą być bolące oraz powiększone, obrzęknięte. Objawy te pojawiają się zwykle u kobiet po 20. roku życia i ustępują po menopauzie. Dotyczą zazwyczaj obu piersi. 

Z kolei ból niecykliczny, który pojawia się bez regularnego wzorca, występuje najczęściej po 40. roku życia. Objawia się w postaci ucisku, pieczenia czy kłucia i może być skupiony w jednym obszarze lub promieniować na okoliczne tkanki. Zwykle to ból jednej piersi, przez co jest dość łatwy do odróżnienia od dolegliwości wynikających ze zmian hormonalnych. 

Jednym z najczęstszych skutków ubocznych antykoncepcji jest tkliwość i kłujący ból w piersiach. Jeśli więc stosujesz tę formę zabezpieczenia, wspomnij lekarzowi, że dokuczają ci takie dolegliwości. Być może wystarczy zmiana tabletek hormonalnych, żeby męczące objawy ustąpiły. 

A czy torbiel w piersiach boli? Wahania hormonalne mogą czasem wywołać zmiany w gruczołach mlecznych budujących tkankę piersi. W ich wyniku rozwijają się twarde, gładkie guzki – torbiele. To łagodne zmiany rozrostowe, które często nie dają żadnych objawów. Czasem jednak pierś boli przy ucisku, może też pojawić się żółtawy wyciek z brodawki sutkowej.

Czy rak piersi boli? Kiedy mastalgię warto skonsultować z lekarzem? 

Mastalgia sama w sobie nie jest oznaką raka. W wielu przypadkach guzki nowotworowe nie dają żadnych objawów, zwłaszcza na początku. Dolegliwości mogą pojawić się wraz z upływem czasu, dlatego każde bolące zgrubienie w piersiach koniecznie trzeba skonsultować z lekarzem. 

Na szczęście w większości przypadków mastalgia towarzyszy łagodnym zaburzeniom czy schorzeniom. Mimo to nie lekceważ tego objawu, szczególnie jeśli pojawia się niezależnie od cyklu menstruacyjnego lub towarzyszy ci przez 1-2 miesiące z rzędu. Nie zwlekaj z wizytą u lekarza, zwłaszcza jeśli: 

• ból pojawia się codziennie od kilku tygodni, 
• dolegliwości dotyczą jednej piersi, 
• ból jest tak silny, że utrudnia codzienne czynności lub budzi cię ze snu, 
• objawy z czasem nie łagodnieją lub się nasilają. 

Bibliografia:

1. https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/breast-pain/symptoms-causes/syc-20350423 [dostęp 05.04.2024]. 
2. https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/15469-breast-pain-mastalgia [dostęp 05.04.2024]. 
3. Przybył A., Stetkiewicz T., Morawiec Z., Ból piersi jako problem diagnostyczny i kliniczny, Przegląd Menopauzalny 2004, 4: 65-67.