Czym jest i jak powstaje torbiel najądrza? Czy jest groźna?

Nasienie wyprodukowane przez jądra jest magazynowane w najądrzach, które łączą się z cewką nasieniowodem, umożliwiając wydostanie się spermy na zewnątrz. Zablokowanie odpływu nasienia z najądrza może prowadzić do powstania torbieli. Czy torbiel najądrza jest groźna i jak się ją leczy? 

Co to jest torbiel najądrza? Przyczyny 

Torbiel najądrza (ICD-10: N43.4) – in. torbiel nasieniowa, nasienna, spermatocele – rozwija się w wyniku zablokowania odpływu nasienia w obrębie powrózka nasiennego. W rezultacie powstaje guz wypełniony mętnym płynem złożonym z plemników oraz wydzieliny najądrza, której zadaniem jest stabilizacja gamet oraz umożliwienie ich dojrzewania. Taka zmiana może mieć od kilku milimetrów do kilku centymetrów i wyczuwalna jest podczas palpacyjnego badania moszny jako miękkie zgrubienie. 

Główną przyczyną powstawania torbieli najądrza jest niedrożność kanalików najądrza w wyniku nieprawidłowego rozciągania ich uchyłków. Kanaliki to niewielkie struktury, które odprowadzają nasienie z jądra i przechowują je. Do zablokowania może dojść również w wyniku urazu mechanicznego lub ekspozycji na syntetyczny estrogen w życiu płodowym. Czynnikami, które predysponują do wystąpienia torbieli, są także: 

• podeszły wiek; 
• występowanie zespołu VHL, czyli naczyniakowatości siatkówkowo-móżdżkowej; 
• stan zapalny występujący w obrębie jądra lub najądrza. 

Torbiel najądrza – objawy 

Niewielkie torbiele zwykle nie dają żadnych objawów i nie są niebezpieczne. Jednak wraz ze zwiększaniem się rozmiarów zmiany u pacjenta, może pojawić się bolesność w obrębie moszny, a także wyraźnie widoczna opuchlizna i zaczerwienienie. Taki stan wymaga już konsultacji lekarskiej. 

Diagnostyka i leczenie torbieli najądrza 

Wykrycie torbieli najądrza z reguły następuje przypadkowo. W celu potwierdzenia obecności zmiany zaleca się przeprowadzenie diagnostyki obrazowej przy użyciu USG. W praktyce często w gabinetach urologicznych wykonuje się prosty test polegający na podświetleniu moszny latarką. Jeżeli jej światło przebija na drugą stronę, oznacza to, że zmiana nie jest lita i nie ma charakteru nowotworowego. Duże znaczenie ma prawidłowo przeprowadzona diagnostyka różnicująca. Lekarz powinien wykluczyć wspomniane zmiany nowotworowe czy zapalenie najądrza. 

Torbiele najądrza nie są guzami złośliwymi i nie powodują przerzutów. Nie tworzą też nacieków na sąsiadujących tkankach. Niewielkie zmiany o średnicy do 1. cm często ulegają samoczynnemu wchłonięciu. Powinny być jednak regularnie kontrolowane przez urologa pod kątem tego, czy nie powiększają swoich rozmiarów. 

Usunięciu w drodze operacji podlegają torbiele o znacznych rozmiarach, które pociągają za sobą dolegliwości bólowe oraz stan zapalny. Zabieg odbywa się w znieczuleniu ogólnym lub tzw. przewodowym, czyli aplikowanym w sąsiedztwo pnia nerwowego. Trwa niespełna godzinę i tego samego dnia pacjent może opuścić szpital. W domu należy odpocząć, a także stosować elewację moszny oraz chłodne okłady, aby zminimalizować dolegliwości bólowe. 

Co istotne, zabiegi operacyjne mogą prowadzić do zwężenia drogi, jaką nasienie wydostaje się, choć nie wpływa to na ilość i jakość produkowanego nasienia. Dlatego osoby, które dopiero planują potomstwo, powinny skonsultować z lekarzem, czy w danym przypadku operacja jest niezbędna. 

Torbiel najądrza a płodność 

Choć torbiele najądrza potrafią być nieprzyjemne, nie są to zmiany, które w jakikolwiek sposób rzutowałyby na zdolności rozrodcze mężczyzny lub jego płodność. Wystąpienie torbieli, nawet wielokrotnie i w dużych rozmiarach, nie przekreśla możliwości spłodzenia potomstwa. 

Ile kosztuje zabieg usunięcia torbieli najądrza? 

Operacja polegająca na usunięciu torbieli najądrza kosztuje około 2. tysięcy złotych, jeżeli zabieg jest realizowany prywatnie. Wybrane kliniki współpracujące z NFZ (Narodowym Funduszem Zdrowia) mogą go też wykonać bezpłatnie, warto więc zorientować się w swoich możliwościach. 

Bibliografia: 

1. Chomicz A., Obrazowanie w męskiej niepłodności, Przegląd Urologiczny 2018, 1 (107). 
2. Brockman S., Roadman D., Bajic P., Levine L. A., Aspiration and Sclerotherapy: A Minimally Invasive Treatment for Hydroceles and Spermatoceles, Urology 2022, 164, 273-277. 
3. LaRusso K. i in., Pathogenic Mechanisms for Spermatocele and Epididymal Cyst Formation, Clinics in Surgery 2016, vol. 1.