Przejdź do treści

Dlaczego budzimy się w mokrej pościeli, czyli czym jest nadmierna potliwość

Spocona kobieta siedzi na łóżku, chłodzi się butelką wody. Tekst dotyczy nadmiernej potliwości - Hello Zdrowie
Budzisz się zlana potem? Oto możliwe przyczyny / AdobeStock
Podoba Ci
się ten artykuł?

Pocenie się jest naturalną reakcją organizmu, pomaga utrzymać odpowiednią temperaturę ciała i chroni przed przegrzaniem. Nie ma nic niepokojącego w tym, że uprawiając aktywność fizyczną, pocimy się. Jednak jeśli wciąż jesteśmy spoceni i budzimy się w mokrej pościeli, możemy już mówić o nadpotliwości. Czym jest wywoływana i jak sobie z nią poradzić?

Skąd bierze się pot?

Pot wydzielany jest przez gruczoły potowe znajdujące się na całym ciele. Wytwarzany jest przez gruczoły potowe ekrynowe, które występują samoistnie i są oddzielnym przydatkiem skóry, oraz gruczoły apoktynowe występujące wraz z gruczołami łojowymi i aparatem włosowym. Gruczoły te zlokalizowane są w okolicy mieszków włosowych.

Pot produkowany przez gruczoły ekrynowe jest bezwonny i bezbarwny. Z kolei ten wydzielany przez gruczoły apokrynowe zawiera m.in. kwasy tłuszczowe i ma charakterystyczny, niezbyt przyjemny zapach.

Czym jest nadmierna potliwość?

Nadmierna potliwość, czyli hiperhydroza, to stan, w którym organizm wytwarza pot w większych ilościach niż jest to potrzebne do utrzymania prawidłowej temperatury ciała. To wynik nadczynności gruczołów potowych. Nadmierna potliwość najczęściej dotyczy pach, dłoni i stóp, co nie oznacza, że nie może występować na całym ciele.

Przyczyny nadmiernej potliwości

Nadmierna potliwość może pogarszać jakość życia, a niektórym utrudnia nawet codzienne funkcjonowanie. Hiperhydroza dotyczy około 3 proc. populacji, a jej przyczyn może być wiele.

– Najczęstszą przyczyną nadmiernej potliwości w nocy są upały lub infekcja bakteryjna/wirusowa – tłumaczy dr n. med. Katarzyna Skórzewska, ginekolog i endokrynolog. – Może być też spowodowana chorobami i zaburzeniami endokrynnymi, tzn. chorobami przysadki, nadczynnością tarczycy, guzem chromochłonnym rdzenia nadnerczy, zespołem rakowiaka w przebiegu guzów neuroendokrynnych. Nadmierna potliwość może być też wynikiem zaburzeń węglowodanowych: cukrzycy i hipoglikemii. Warto wspomnieć również o hipogonadyzmie zarówno u mężczyzn, jak i u kobiet – jedną z jego form jest hipogonadyzm hipergonadotropowy w okresie okołomenopauzalnym, kiedy to spadek poziomu estrogenów powoduje objawy wazomotoryczne, czyli właśnie nadmierną potliwość, szczególnie w nocy – wyjaśnia lekarka.

Kolejną przyczyną nadmiernej potliwości mogą być niektóre leki stosowane w leczeniu hormonalnym, np. analogi gonadoliberyny, dopaminy, insulina czy tyroksyna. Z hiperhydrozą zmagają się też osoby otyłe, kobiety w ciąży i te przechodzące menopauzę.

kobieta przeciągająca się w łóżku z białą pościelą

Rodzaje nadpotliwości mogą być różne

Nadpotliwość dzielimy na pierwotną i wtórną. Hiperhydroza pierwotna, która dotyczy około 90 proc. osób zmagających się z nadpotliwością, pojawia się zazwyczaj już w dzieciństwie lub okresie dorastania. Zwykle ma charakter idiopatyczny (oznacza to, że powstaje spontanicznie albo ma niejasne lub nieznane podłoże). Hiperhydroza pierwotna zwykle obejmuje wybrany obszar skóry – pachy, ręce, stopy. Zdarza się, że pojawia się w dość nietypowej lokalizacji, np. w okolicach brzucha czy pachwin.

Hiperhydrozę wtórną możemy podzielić na miejscową i uogólnioną. Może być indukowana stanem fizjologicznym, lekami czy infekcjami. Nadpotliwość wtórna występuje zdecydowanie rzadziej i dotyczy całego ciała. Zazwyczaj towarzyszy innym chorobom, np. zatruciom, przewlekłej infekcji, chorobom serca, zaburzeniom neurologicznym, chorobom nowotworowym. Obserwujemy ją u kobiet spodziewających się dziecka, u osób nadużywających alkoholu czy stosujących inne używki.

Diagnoza i leczenie, czyli jak zwalczyć problem

Leczenie hiperhydrozy uzależnione jest od jej typu i przyczyny.

– Jeśli nadmierna potliwość nie jest spowodowana infekcją, temperaturą zewnętrzną lub braniem leków i utrzymuje się przez dłuższy czas, należy zgłosić się do lekarza – podkreśla specjalistka.

Podczas diagnozowania nadpotliwości, w pierwszej kolejności należy określić jej typ – pierwotny lub wtórny. Przy podejrzeniu nadpotliwości wtórnej w większości przypadków niezbędne są badania dodatkowe. Nasilenie objawów hiperhydrozy najczęściej ocenia się w oparciu o skalę HDSS (Hyperhidrosis Disease Severity Scale), czyli kwestionariusz z czteropunktową skalą. 1-2 oznacza nadpotliwość umiarkowaną, a 3-4 nadpotliwość ciężką.

U osób z hiperhydrozą wtórną dąży się do wyeliminowania przyczyny nadpotliwości. W tym celu należy rozpoznać i rozpocząć leczenie choroby podstawowej. W leczeniu nadpotliwości wykorzystuje się leczenie objawowe, które obejmuje metody miejscowe, ogólne, a w ostateczności zabiegowe.

W leczeniu wykorzystywane są m.in. leki antycholinergiczne, jonoforeza z wykorzystaniem prądu elektrycznego, terapia botulinowa czy metody laserowe. Ta ostatnia procedura polega na wprowadzeniu pod skórę głowicy ze światłowodem. Światło lasera indukuje uszkodzenia termiczne i nieodwracalnie niszczy gruczoły potowe i łojowe.

Zaleca się także stosowanie antyperspirantów zawierających w składzie związki glinu. W przypadku bardzo silnej nadpotliwości można stosować blokery potu, czyli miejscowe preparaty blokujące ujścia gruczołów potowych. Istotną rolę odgrywa też prawidłowa higiena osobista.

Co robisz, by uniknąć nadmiernego pocenia się?

Używam tylko antyperspirantu
Zażywam leki, stosuję zabiegi
Zobacz wyniki ankiety

Zobacz także

Podoba Ci się ten artykuł?

Powiązane tematy:

i
Treści zawarte w serwisie mają wyłącznie charakter informacyjny i nie stanowią porady lekarskiej. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem.
Podoba Ci
się ten artykuł?