Czy migrena bez bólu głowy jest możliwa? Jak ją leczyć?

Migrena należy do najczęstszych chorób neurologicznych. Dotyka przede wszystkim kobiet – występuje nawet u 18% populacji ogólnej, znacznie rzadziej u mężczyzn. Obok klasycznej migreny powodującej dolegliwości bólowe utrudniające normalne funkcjonowanie, wyróżnia się także migrenę z aurą bez bólu głowy. Jak ją rozpoznać? 

Migrena z aurą czy bez aury? Na czym polega różnica? 

Klasyfikacja diagnostyczna Międzynarodowego Towarzystwa Bólu Głowy ICHD-3 wyróżnia migrenę klasyczną (bez aury) oraz migrenę z aurą. Migrenę bez aury stwierdza się, kiedy u chorego występuje przynajmniej 5 napadów bólu głowy trwających od 4. do 72. godzin. Ból jest zwykle umiejscowiony jednostronnie, ma pulsujący charakter oraz nasila się w czasie aktywności fizycznej. Niekiedy oprócz bólu u chorego występują nudności lub wymioty albo nadwrażliwość na światło czy dźwięki. 

Z kolei migrena z aurą obejmuje różnego rodzaju ogniskowe objawy neurologiczne występujące przed atakiem migreny. Najczęściej poprzedzają one atak o kilka lub nawet kilkadziesiąt minut. Mogą trwać od 5. minut do nawet 60. minut, a ich natężenie jest zmienne. Często aura migrenowa budzi lęk wśród pacjentów, ponieważ może kojarzyć się z udarem mózgu, chorobami psychicznymi lub innymi, poważnymi dolegliwościami wymagającymi pilnej interwencji medycznej. 

Objawy migreny bez bólu głowy 

Aura migrenowa obejmuje przynajmniej dwa spośród następujących symptomów: 

• zaburzenia widzenia; 
• zaburzenia czucia; 
• zaburzenia mowy lub języka; 
• zaburzenia ruchowe; 
• zaburzenia czynności pnia mózgu; 
• zaburzenia czynności siatkówki. 

Aura migrenowa może powodować drętwienie kończyn, ograniczenie pola widzenia albo rozbłyski lub mroczki. Charakterystycznym przejawem aury migrenowej są tzw. iluzje fortyfikacyjne. To zygzakowate kształty pojawiające się w polu widzenia, które mogą rozszerzać się, kurczyć i przemieszczać, wyróżnia je migotanie. W skrajnych przypadkach objawami aury migrenowej jest połowiczny niedowład ciała, a nawet omdlenia. 

Wszystkie symptomy stanowiące aurę są w pełni odwracalne. Co jednak ciekawe, aura nie zawsze musi poprzedzać ból głowy. Niekiedy z nim współwystępuje, w innych jeszcze przypadkach stanowi jedyny przejaw migreny. W tym ostatnim przypadku można mówić o: 

• migrenie bez bólu głowy,  
• cichej migrenie, 
• migrenie acefalicznej.  

Zawroty lub inne dolegliwości stanowią jedyny przejaw choroby. Według szacunków występuje ona u około 20% pacjentów cierpiących na migrenę z aurą. 

Jak wygląda diagnostyka migreny bez bólu głowy? 

Występowanie samych objawów neurologicznych bez charakterystycznego dla migreny bólu głowy uzasadnia diagnostykę różnicującą w kierunku zaburzeń układu nerwowego, a także dotyczących mózgu lub narządu wzroku. W takich sytuacjach lekarze zwykle decydują się na skierowanie chorego na rezonans magnetyczny, badanie elektroencefalografem lub tomografię komputerową mózgu w celu wykrycia ewentualnych nieprawidłowości w funkcjonowaniu układu nerwowego.  

Niestety bezpośrednie przyczyny migreny acefalicznej nie są znane, przypuszcza się jedynie, że u jej podłoża leżą zaburzenia w funkcjonowaniu mózgu. Badacze przypuszczają, że napady cichej migreny może powodować rozszerzająca się depresja korowa (ang. Cortical spreading depression, CSD), czyli rozchodząca się fala zmniejszonej aktywności bioelektrycznej mózgu. Na częstotliwość występowania objawów wpływa też stres, zmiany hormonalne czy zaburzenia snu. 

Jak wygląda leczenie aury migrenowej? 

Najprostszym sposobem na zmniejszenie częstotliwości występowania napadów cichej migreny jest ustalenie, co dokładnie ją powoduje. Zaleca się przyjmowanie leków przeciwbólowych już przy pierwszych sygnałach aury. W ten sposób można ograniczyć takie dolegliwości jak nadwrażliwość na światło lub dźwięki. Na rynku nie ma natomiast leków, które pozwoliłyby całkowicie wyeliminować napady aury migrenowej, dlatego kluczowe znaczenie w życiu pacjenta ma prewencja. 

Bibliografia: 

1. Leńska-Mieciek M. i in., Przemijające niedokrwienie mózgu czy aura migrenowa bez bólu głowy u chorego z płodowym wariantem odejścia tętnic mózgu tylnych — opis przypadku, Polski Przegląd Neurologiczny 2017, tom 13, nr 4. 
2. Shah D. R., Dilwali S., Friedman D. I., Migraine Aura Without Headache [corrected], Current Pain and Headache Report 2018, 22(11): 77. 
3. Wachowska K. i in., Wspólny patomechanizm migreny i depresji, Psychiatria Polska 2023, 57(2): 405-419.