Nowa najgroźniejsza choroba zakaźna. Odpowiada za śmierć 1,25 mln osób

Światowa Organizacja Zdrowia bije na alarm. Gruźlica stała się najgroźniejszą chorobą zakaźną na świecie. W 2023 r. zachorowało na nią ponad 8 milionów osób, a choroba obecnie przewyższa śmiertelność COVID-19. „Fakt, że gruźlica nadal zabija i zaraża tak wiele osób, jest skandalem, gdy mamy narzędzia, by jej zapobiegać, wykrywać i leczyć” – przekazał dyrektor generalny WHO Tedros Adhanom Ghebreyesus.

Gruźlica najgroźniejszą chorobą zakaźną

Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) ogłosiła, że gruźlica stała się najgroźniejszą chorobą zakaźną i wyprzedziła COVID-19 pod względem śmiertelności. Dane z 2023 roku wskazują, że ponad 8,2 miliona ludzi na całym świecie zdiagnozowano z gruźlicą, a 1,25 miliona osób zmarło z powodu tej choroby. To najwyższa liczba zachorowań od 1995 roku, kiedy WHO rozpoczęła globalny monitoring.

Według raportu WHO liczba przypadków gruźlicy wzrosła w 2023 roku o ponad 700 tysięcy w porównaniu do roku poprzedniego. Organizacja szacuje, że całkowita liczba chorych, w tym tych niezarejestrowanych w systemach opieki zdrowotnej, wynosi około 10,8 miliona. Gruźlica, dotąd uważana za opanowaną w wielu krajach, stała się obecnie główną przyczyną zgonów wśród chorób zakaźnych.

„Fakt, że gruźlica nadal zabija i zaraża tak wiele osób, jest skandalem, gdy mamy narzędzia, by jej zapobiegać, wykrywać ją i leczyć” – powiedział dyrektor generalny WHO Tedros Adhanom Ghebreyesus.

WHO wskazuje, że największe ogniska zachorowań znajdują się w pięciu krajach: Indiach (26 proc. wszystkich przypadków), Indonezji (10 proc.), Chinach (6,8 proc.), Filipinach (6,8 proc.) i Pakistanie (6,3 proc.). Kraje te odpowiadają łącznie za 56 proc. zakażeń na całym świecie. Z badań wynika również, że ponad połowa chorych to mężczyźni (55 proc.). Kobiety stanowią 33 proc. przypadków, a dzieci i młodzież 12 proc.

W Polsce także obserwuje się wzrost liczby przypadków gruźlicy. W 2021 roku odnotowano 3,7 tysiąca chorych, w 2022 – 4 tysiące, a w 2023 roku liczba ta wzrosła do 4 231 przypadków, z czego 4 077 dotyczyło gruźlicy płuc. Zakażenia coraz częściej dotyczą młodszych pacjentów, szczególnie w przedziale wiekowym 20-44 lata.

Pięć głównych powodów wzrostu zachorowań

Eksperci WHO podkreślają, że rosnąca liczba zakażeń gruźlicą jest ściśle związana z kilkoma kluczowymi czynnikami ryzyka, które w znacznym stopniu przyczyniają się do rozwoju choroby. Należą do nich:

1. Niedożywienie – osłabiony organizm jest bardziej podatny na infekcje.
2. Zakażenie wirusem HIV – osłabiony układ immunologiczny sprawia, że choroba łatwiej się rozwija.
3. Palenie papierosów – szczególnie wśród mężczyzn, u których palenie jest przyczyną osłabienia płuc.
4. Cukrzyca – obniża odporność, co zwiększa ryzyko zachorowania.
5. Alkoholizm – osłabienie organizmu przez alkohol dodatkowo zwiększa podatność na infekcje.

WHO apeluje o wzmocnienie działań mających na celu kontrolę gruźlicy na poziomie międzynarodowym. Jak podkreślono, potrzebne jest zwiększenie dostępu do nowoczesnych leków i diagnostyki, a także poprawa edukacji i profilaktyki wśród populacji.

Dlaczego gruźlica jest tak niebezpieczna?

Gruźlica to choroba zakaźna wywoływana przez bakterie prątka gruźlicy (Mycobacterium tuberculosis), które przenoszą się drogą kropelkową. Kaszel lub kichanie osoby chorej wystarcza, by patogeny trafiły do otoczenia. Choroba dotyka głównie płuc, jednak może zaatakować także inne narządy, jak nerki, kości czy mózg.

Warto zaznaczyć, że gruźlica jest trudna do wykrycia, a objawy mogą być niespecyficzne, jak przewlekły kaszel, gorączka, nocne poty i utrata wagi. W związku z tym wiele przypadków pozostaje niewykrytych, co prowadzi do dalszego rozprzestrzeniania choroby.