EKG wysiłkowe – co to za badanie? Jak wygląda próba wysiłkowa?

Serce w czasie wysiłku pracuje inaczej, niż kiedy odpoczywamy. Dlatego lekarze kardiolodzy rozszerzają diagnostykę o próbę wysiłkową, która pozwala ocenić rytm serca, tętno i ciśnienie tętnicze krwi, kiedy jesteśmy w ruchu. EKG wysiłkowe wykonuje się także u osób po zawale serca i u sportowców, aby ocenić ich wydolność.

Według raportów Głównego Urzędu Statystycznego za 46% zgonów w Polsce odpowiadają choroby układu krążenia. Do ich powstania przyczynia się styl życia: zła dieta, brak aktywności fizycznej, stres, palenie papierosów i brak wykonywania badań profilaktycznych. Często występowanie okresowych bólów w klatce piersiowej lub szybsze męczenie się nie od razu skłania do udania się na wizytę w poradni kardiologicznej. Okazuje się jednak, że wystarczy wykonać bezbolesną próbę wysiłkową, aby szybko wykryć przyczyny dolegliwości ze strony układu krążenia.

EKG wysiłkowe – na czym polega?

Badanie wysiłkowe serca jest obserwowaniem zmian w zapisie elektrokardiograficznym (EKG) i wartościach ciśnienia tętniczego krwi podczas stopniowo zwiększanego wysiłku fizycznego. Wraz ze wzrostem aktywności fizycznej w organizmie rośnie zapotrzebowanie na tlen. U osoby zdrowej jest ono rekompensowane przez zwiększenie przepływu krwi przez naczynia wieńcowe. Organizm osoby z dolegliwościami ze strony układu krążenia po przekroczeniu pewnego progu wysiłku fizycznego nie jest w stanie poradzić sobie z niedostateczną ilością tlenu i zaczyna rozwijać cechy niedokrwienia mięśnia sercowego.

Przed testem wysiłkowym do klatki piersiowej pacjenta przyklejone są elektrody pozwalające monitorować pracę serca. Na ramię zakłada się mankiet do pomiaru ciśnienia tętniczego krwi. Oba zapisy i zachodzące w nich zmiany są stale monitorowane przez lekarza. EKG wysiłkowe przeprowadzane jest na bieżni lub rowerze stacjonarnym. W obu przypadkach stopniowo co 3 minuty zwiększany jest poziom wysiłku fizycznego – na bieżni zwiększane są prędkość i kąt nachylenia, a na rowerze – obciążenie. Czas trwania próby wysiłkowej wynosi od kilku do kilkunastu minut. Kończy się wraz z osiągnięciem limitu tętna, który jest zależny od wieku pacjenta. Test można przerwać w każdym momencie, jeżeli wystąpią niepokojące objawy: ból w klatce piersiowej, zblednięcie, duszność, zawroty głowy, zaburzenia rytmu w zapisie EKG. Badanie wysiłkowe przeprowadza się zawsze w obecności lekarza w gabinecie z zabezpieczeniem reanimacyjnym.

EKG wysiłkowe jest wykonywane bezpłatnie w ramach Narodowego Funduszu Zdrowia (NFZ) ze skierowaniem od lekarza kardiologa. Cena próby wysiłkowej wykonywanej prywatnie waha się od 100 do 200 zł w zależności od miasta.

EKG wysiłkowe – jak przygotować się do badania?

Do wykonania próby wysiłkowej pacjent powinien być odpowiednio przygotowany. W dniu umówionego badania, minimum 4 godziny przed nim, nie jest zalecane spożywanie posiłków oraz palenie papierosów. Wskazane jest przybycie na badanie około pół godziny wcześniej, aby odpocząć, wyciszyć się i uspokoić pracę serca przed rozpoczęciem testu wysiłkowego. Ubranie i obuwie przygotowane na próbę wysiłkową powinny być sportowe, wygodne i niekrępujące ruchów. Najlepiej, jeżeli bluzka będzie rozpinana z przodu i z krótkim rękawkiem, co pozwoli swobodnie przykleić elektrody na klatkę piersiową i założyć na ramię mankiet do pomiaru ciśnienia.

Próba wysiłkowa – interpretacja wyników

Wynik próby wysiłkowej powinien być przedstawiony lekarzowi kardiologowi, który zlecił wykonanie badania. Zazwyczaj pacjent otrzymuje wynik do ręki w ten sam dzień, w którym odbyło się badanie. Wynik EKG wysiłkowego może być dodatni lub ujemny.

O dodatnim badaniu wysiłkowym jest mowa, kiedy nastąpiło wcześniejsze przerwanie badania z powodu wystąpienia niepożądanych objawów lub w przypadku stwierdzenia przez lekarza zmian w zapisie EKG. Dodatni wynik oznacza możliwość występowania choroby wieńcowej serca.

Ujemny wynik próby wysiłkowej to brak wystąpienia niepokojących objawów w trakcie badania oraz prawidłowy zapis EKG. Oznacza małe prawdopodobieństwo choroby wieńcowej.

Próba wysiłkowa – wskazania i przeciwwskazania do wykonania

Próba wysiłkowa jest wykonywana głównie w celu diagnozowania dolegliwości ze strony układu krążenia: choroby wieńcowej, bólów w klatce piersiowej i zmian obecnych w EKG spoczynkowym. Wykonuje się ją również w przypadku kwalifikacji pacjenta do zabiegu chirurgicznego, oceny stopnia wydolności serca po przebytym zawale lub w chorobie niedokrwiennej serca. Test wysiłkowy wykonywany jest także w celu oceny sprawności fizycznej u sportowców i osób, które pracują w ciężkich warunkach.

Do przeciwwskazań wykonania próby wysiłkowej należą:

• świeżo przebyty zawał serca,
• nadciśnienie płucne,
• zatorowość płucna,
• niestabilna choroba wieńcowa,
• tętniak aorty,
• groźne zaburzenia rytmu serca,
• niekontrolowane nadciśnienie tętnicze.