Wszystko, co musisz wiedzieć o zakażeniu wirusem HPV-16

Wirus brodawczaka ludzkiego (HPV) ma ponad 200 różnych odmian. Wiele z nich nie stanowi większego zagrożenia dla człowieka – odpowiadają za pojawianie się na skórze niewielkich zmian, znanych jako brodawki lub kurzajki. Jednak niektóre odmiany, w tym HPV-16, wiążą się z większym ryzykiem zdrowotnym. Dowiedz się więcej na temat typu 16 HPV. Jakie mogą być skutki zakażenia tym patogenem?

Wirus brodawczaka ludzkiego HPV-16. Co to za odmiana? 

HPV-16 jest uznawany za jedną z najbardziej onkogennych odmian wirusa brodawczaka ludzkiego. Oznacza to, że zakażenie może prowadzić do rozwoju nowotworów, szczególnie raka szyjki macicy – jak można przeczytać na stronie szczepienia.info, wirusy HPV typu 16 i 18 powodują ok. 70% wszystkich przypadków tej choroby. Oprócz tego, niezależnie od płci może on wywołać także nowotwory:  

• odbytu,
• jamy ustnej,  
• okolic głowy oraz szyi,  
• u kobiet dodatkowo pochwy i sromu, 
• u mężczyzn raka prącia. 

Niestety wirus HPV-16 rzadko powoduje widoczne objawy. Wielu ludzi może być jego nosicielami, nie zdając sobie z tego sprawy, co wiąże się z ryzykiem przeniesienia patogenu na kolejne osoby. Od momentu zakażenia do ujawnienia się wirusa może upłynąć nawet kilkadziesiąt lat. 

Jak można zarazić się typem 16 HPV? 

Do zakażenia HPV-16 dochodzi poprzez bezpośredni dotyk zakażonej skóry, a najczęstszą drogą są kontakty seksualne. Co ważne, aby wirus przeniósł się pomiędzy partnerami, nie musi dojść do stosunku – wystarczy kontakt z okolicami intymnymi objętymi zakażeniem. Oprócz tego istnieje ryzyko przekazania patogenu z matki na dziecko podczas porodu. 

Zakażenie wirusami HPV to jedna z najczęstszych infekcji przenoszonych drogą płciową. Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego podaje, że ponad połowa aktywnych seksualnie kobiet zakaża się odmianą wirusa HPV wysokiego ryzyka. Do czynników zwiększających ryzyko kontaktu z HPV-16 należą: 

• wielu partnerów seksualnych, 
• brak stosowania prezerwatyw – choć nie dają one pełnej ochrony przed wirusem, zmniejszają ryzyko zakażenia, 
• osłabiony układ odpornościowy, 
• wczesne rozpoczęcie życia seksualnego. 

Jak rozpoznać zakażenie HPV-16? Objawy i diagnostyka 

Zakażenie HPV-16 często przebiega bezobjawowo, co utrudnia jego wykrycie. Charakterystyczne dla innych odmian wirusa brodawki rzadko pojawiają się w przypadku typów wysokiego ryzyka. Dlatego podstawą rozpoznania infekcji u kobiet jest badanie cytologiczne, które wykrywa zmiany w komórkach szyjki macicy. 

W przypadku podejrzenia HPV-16 wykonuje się również badania wymazowe DNA z miejsc zmienionych chorobowo, np. gardła, odbytu czy cewki moczowej. Na tej podstawie można określić nie tylko obecność brodawczaka, ale także w wielu przypadkach konkretny typ wirusa. Takie badanie DNA jest wskazane np. w przypadku HPV-16 u mężczyzn, ale także u kobiet ze zwiększonym ryzykiem infekcji. W diagnostyce zakażenia tym wirusem wykorzystuje się także np.: 

• biopsję zmienionego chorobowo miejsca, 
• kolposkopię, która pozwala lekarzowi dokładnie obejrzeć szyjkę macicy. 

Co dokładnie oznacza diagnoza HPV-16? Czy to rak? 

Zakażenie HPV-16 nie oznacza automatycznie choroby nowotworowej. Przeciwnie, u większości osób wirus zostaje samodzielnie zwalczony przez układ odpornościowy. Jednak w niektórych przypadkach może dojść do przewlekłego zakażenia, co zwiększa ryzyko wystąpienia nowotworu. 

HPV-16 jest uznawany za wirus wysokiego ryzyka onkologicznego, ponieważ może prowadzić do niekontrolowanego podziału komórek i w efekcie do rozwoju raka. Kluczowe znaczenie ma więc regularne monitorowanie zdrowia oraz wczesne wykrywanie zmian przedrakowych. Jeśli będą one rozrastać się w sposób niekontrolowany, na pewnym etapie przekształcą się w inwazyjną postać nowotworu. 

Dostępne metody leczenia HPV-16. Czy może się cofnąć? 

Niestety nie znamy obecnie metod, które pozwalałyby skutecznie pozbyć się wirusa HPV-16. W większości przypadków organizm sam świetnie sobie radzi z tym patogenem, jednak proces ten zajmuje sporo czasu – ok. 2 lata. Jeśli w wyniku zakażenia rozwiną się zmiany przednowotworowe, możesz rozważyć ich usunięcie za pomocą np. krioterapii czy klasycznego wycięcia. 

W przypadku HPV-16 kluczową rolę odgrywa profilaktyka. Rozsądne dobieranie partnerów seksualnych, korzystanie z antykoncepcji mechanicznej i regularne badania to podstawa. Oprócz tego w Polsce dostępne są szczepionki przeciwko wirusowi brodawczaka ludzkiego. Każda z nich jest skuteczna wobec typu 16 HPV, jednak szczepienie największy sens ma przed rozpoczęciem współżycia, czyli zanim organizm miał kontakt z wirusem. 

Mam wynik dodatni HPV-16 – co dalej? 

Wynik dodatni HPV-16 to nie wyrok. Nie oznacza nawet nowotworu, jednak jest to sygnał, którego nie należy lekceważyć. W takiej sytuacji niezbędne są regularne kontrole lekarskie oraz wykonywanie zleconych badań z ustaloną przez specjalistę częstotliwością. Warto porozmawiać z nim także o szczepieniach przeciwko HPV. Choć do zakażenia już doszło, preparat może chronić przed innymi typami wirusa. 

Zadbaj też o swój organizm, by miał siły i możliwości na walkę z wirusem. Unikaj palenia papierosów, odżywiaj się zdrowo i różnorodnie, w miarę możliwości ogranicz stres w swoim życiu. Ważna jest także regularna aktywność fizyczna, która korzystnie wpływa na samopoczucie i funkcjonowanie organizmu. 

O ekspertce:

Katarzyna Pietuch – specjalistka ginekologii i położnictwa ze Szpitala Klinicznego przy ul. Kondratowicza w Warszawie (Szpital Bródnowski).  Link do rozmowy TUTAJ

Bibliografia: 

1. https://szczepienia.pzh.gov.pl/dla-lekarzy/szczepienia-hpv/o-wirusie-hpv-i-chorobach/ [dostęp 11.03.2025]. 
2. https://www.cancer.gov/types/cervical/screening/abnormal-hpv-pap-test-results [dostęp 11.03.2025]. 
3. https://www.gov.pl/web/zdrowie/o-chorobie [dostęp 11.03.2025].