Otyłość 3. stopnia, 2. stopnia i 1. stopnia. Różnice i leczenie
Otyłość jest jednym z najpoważniejszych problemów zdrowotnych współczesnego świata, prowadzącym do licznych schorzeń i obniżenia jakości życia. Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), definiuje się ją jako „nieprawidłowe lub nadmierne nagromadzenie tłuszczu wpływające niekorzystnie na stan zdrowia”. W celu oceny stopnia otyłości stosuje się wskaźnik masy ciała (BMI).
Jak dzieli się otyłość? Stopnie otyłości
BMI jako wskaźnik proporcji masy ciała do wzrostu został po raz pierwszy zaproponowany w XIX w. przez belgijskiego matematyka Adolphe’a Queteleta i początkowo nazywano go Indeksem Queteleta. Współczesna klasyfikacja została formalnie opracowana przez WHO i opublikowana w 1995 roku w raporcie „Obesity: Preventing and Managing the Global Epidemic”, zaktualizowanym w 2000 roku.
Otyłość 1. stopnia
Otyłość 1. stopnia, określana jest jako umiarkowana. Występuje, gdy BMI mieści się w przedziale 30-34,9 kg/m². W tym stadium ryzyko wystąpienia chorób współistniejących, takich jak nadciśnienie tętnicze czy cukrzyca typu 2., jest podwyższone, ale nie osiąga jeszcze najwyższego poziomu.
Leczenie otyłości 1. stopnia opiera się głównie na odpowiedniej modyfikacji stylu życia, która obejmuje zdrową dietę i regularną aktywność fizyczną. W niektórych przypadkach lekarze mogą zalecić farmakoterapię, która wspomaga proces odchudzania. Substancje czynne, które są zatwierdzone w Polsce do leczenia otyłości to m.in.:
- liraglutyd,
- orlistat,
- naltrekson i bupropion stosowane razem.
Gdy umiera osoba z otyłością, to ze świecą szukać karty zgonu, w której lekarz wpisze, że chorobą-matką była u niego właśnie otyłość. Zazwyczaj podaje się bezpośrednią przyczynę śmierci, np. niewydolność wielonarządową, niewydolność krążenia, nowotwór. A tak naprawdę otyłość, jeśli nie jest leczona, prowadzi do niepełnosprawności i śmierci
Otyłość 2. stopnia
Otyłość 2. stopnia, nazywana kliniczną, diagnozuje się, gdy BMI wynosi 35-39,9 kg/ m². Na tym etapie ryzyko powikłań zdrowotnych, takich jak choroby sercowo-naczyniowe czy zaburzenia metaboliczne, znacznie wzrasta. Leczenie obejmuje intensyfikację działań związanych ze zmianą stylu życia oraz wprowadzenie farmakoterapii. W niektórych przypadkach, gdy inne metody zawodzą, rozważa się interwencje chirurgiczne, takie jak operacje bariatryczne (rękawowa resekcja żołądka czy bypass żołądkowy).
Otyłość 3. stopnia
Otyłość 3. stopnia, czyli otyłość olbrzymia, występuje, gdy BMI przekracza 40 kg/ m². Jest to najpoważniejsza forma otyłości, związana z bardzo wysokim ryzykiem powikłań zdrowotnych, takich jak niewydolność serca, udar mózgu czy nowotwory. Leczenie otyłości 3. stopnia jest kompleksowe.
- Zmiana nawyków żywieniowych – indywidualnie dobraną dietę opracowaną przez specjalistów, która uwzględni redukcję kaloryczności oraz zbilansowanie składników odżywczych.
- Zwiększenie aktywności fizycznej – regularne ćwiczenia dostosowane do aktualnych możliwości pacjenta, mające na celu poprawę wydolności organizmu i wspomaganie procesu odchudzania.
- interwencje chirurgiczne – w przypadku, gdy inne, mniej inwazyjne metody nie przynoszą efektów, stosuje się operacje bariatryczne, takie jak:
- gastrektomia rękawowa (ang. sleeve gastrectomy) – usunięcie części żołądka w celu zmniejszenia jego pojemności,
- bypass żołądkowy – stworzenie nowej drogi dla pokarmu, omijającej część żołądka i jelita cienkiego, co prowadzi do zmniejszenia wchłaniania kalorii,
- balon żołądkowy – wprowadzenie do żołądka balonu, który fizycznie ogranicza możliwość spożywania dużych ilości pokarmu.
Współczesna choroba otyłości jest czymś zupełnie innym niż otyłość, z którą mieliśmy do czynienia 50 czy 100 lat temu. Współczesna choroba otyłości wiąże się z wieloma różnymi czynnikami – genetycznymi, hormonalnymi, psychologicznymi, metabolicznymi i środowiskowymi. Dlatego niebywale trudno diagnozuje się otyłość u osób dorosłych, a jeszcze trudniej u dzieci, zwłaszcza małych. Mieliśmy przypadek rocznego malucha, który ważył 20 kg. Otyłość wynikała u niego z zespołu wad genetycznych, ale rodzicom przez wiele miesięcy wpajano, że źle go odżywiają. Każdą osobę, która choruje na otyłość, należy więc traktować indywidualnie i tak podchodzić do diagnostyki oraz leczenia.
Nowa definicja otyłości z 2025 roku
Nowe zalecenia ekspertów dotyczące definicji i kryteriów diagnostycznych otyłości zostały opublikowane 14 stycznia 2025 r. w czasopiśmie The Lancet Diabetes and Endocrinology. Mają uwzględniać nie tylko wskaźnik BMI, ale także obecność powikłań zdrowotnych związanych z nadmierną masą ciała. Nowa klasyfikacja dzieli otyłość na:
- otyłość przedkliniczną – stan, w którym nadmierna masa ciała nie powoduje jeszcze powikłań zdrowotnych, ale zwiększa ogóle ryzyko ich wystąpienia,
- otyłość kliniczną – nieodpowiednia masa ciała prowadzi do wystąpienia powikłań zdrowotnych, takich jak wspomniane już nadciśnienie czy cukrzyca typu 2.
O ekspertce:
Magdalena Gajda – społeczna rzeczniczka praw osób chorych na otyłość, członkini–założycielka Europejskiej Koalicji na Rzecz Osób Żyjących z Otyłością, jedyna Polka ze światową nagrodą Bakken Invitation Avard za działalność społeczną. Rozmowa TUTAJ
Bibliografia:
- Cyganek K., Farmakologiczne leczenie otyłości w świetle polskich zaleceń, Choroby Cywilizacyjne w Praktyce Lekarskiej Kardiologia i Diabetologia, 2022.
- Obesity : preventing and managing the global epidemic : report of a WHO consultation, Wolrd Health Organization, 2000.
- Rubino F. et al., Definition and diagnostic criteria of clinical obesity, The Lancet Diabetes & Endocrinology 2025, vol. 13, no. 2.
Podoba Ci się ten artykuł?
Powiązane tematy:
Polecamy
Skutki otyłości u dzieci i dorosłych. Konsekwencje zdrowotne, społeczne
Lekarka przez lata zmagała się z otyłością. „Żyłam w nieświadomości, że jestem chora”
Przyczyny otyłości, choroby cywilizacyjnej XXI wieku
Choroba otyłościowa to globalny problem zdrowotny XXI wieku
się ten artykuł?
