Dieta przy cukrzycy typu 2. – sposób na lepszą glikemię i nastrój
Dieta przy cukrzycy typu 2. jest niezwykle ważnym elementem leczenia. Dzięki niej możesz lepiej kontrolować swoją chorobę i utrzymać prawidłową masę ciała. Wbrew pozorom żywienie w cukrzycy nie wymaga drastycznego ograniczania węglowodanów i rezygnacji z wielu produktów. Poznaj zasady zdrowej diety dla cukrzyka.
Cukrzyca typu 2. – współczesna choroba cywilizacyjna
Cukrzyca typu 2. to choroba metaboliczna spowodowana insulinoopornością oraz upośledzonym wydzielaniem insuliny, które prowadzą do zwiększonego stężenia glukozy we krwi. Schorzenie stanowi poważny problem medyczny – w Polsce na cukrzycę choruje ponad 3 miliony osób, z czego aż 90% przypadków to cukrzyca typu 2. Ryzyko zachorowania rośnie wraz z wiekiem. Na rozwój choroby najbardziej narażone są osoby z:
- nadwagą i otyłością,
- nadciśnieniem tętniczym,
- niską aktywnością fizyczną,
- chorobami sercowo-naczyniowymi,
- dyslipidemią,
- zespołem policystycznych jajników,
- predyspozycją genetyczną – występowaniem cukrzycy u osób z najbliższej rodziny.
Początkowo cukrzyca typu 2. nie daje objawów. Dopiero wraz ze zwiększaniem się oporności na insulinę i wyczerpywaniem funkcji komórek beta trzustki pojawiają się pierwsze oznaki chorobowe. Są to:
- nadmierne pragnienie,
- poliuria – wielomocz,
- zmęczenie i osłabienie,
- infekcje układu moczowo-płciowego.
W czym pomaga dieta przy cukrzycy typu 2.?
Przy cukrzycy typu 2. dieta stanowi nieodłączny element leczenia. Prawidłowe odżywianie się nie tylko poprawia ogólny stan zdrowia, ale i zmniejsza ryzyko wystąpienia powikłań. Celem diety jest utrzymanie właściwego stężenia glukozy i lipidów oraz optymalnych wartości ciśnienia tętniczego. Dobrze zaplanowany jadłospis dostarcza odpowiednią ilość składników odżywczych niezbędnych do funkcjonowania organizmu. Racjonalne żywienie jest też receptą na utrzymanie prawidłowej masy ciała i dobrego samopoczucia.
Dieta w cukrzycy typu 2. – najważniejsze zasady
Dieta cukrzycowa polecana jest nie tylko chorym z rozpoznaną cukrzycą, ale i wszystkim osobom ze stanem przedcukrzycowym. Nie ma tutaj jednego, idealnego modelu żywienia – jadłospis powinien być dopasowany indywidualnie do stanu zdrowia chorego (aktualnej masy ciała, towarzyszących chorób) i opierać się na modyfikacji nawyków żywieniowych. Pomimo pewnych ograniczeń, posiłki powinny być możliwie jak najbardziej zbliżone do żywienia rekomendowanego osobom zdrowym.
W jadłospisie osoby z cukrzycą 45-60% całkowitej energii powinno pochodzić z węglowodanów, 15-20% z białka i 30-35% z tłuszczów, z czego tłuszcze nasycone powinny stanowić nie więcej niż 10% wartości energetycznej. Do najważniejszych zasad diety przy cukrzycy typu 2. należą:
- dopasowanie kaloryczności diety do aktualnej masy ciała – wiele osób z cukrzycą typu 2. ma nadwagę lub otyłość, dlatego konieczna jest dieta redukcyjna, zakładająca obniżenie liczby kalorii o ok. 500 kcal na dobę,
- częste spożywanie niewielkich objętościowo posiłków – zaleca się 4-6 posiłków dziennie,
- maksymalne ograniczenie spożycia węglowodanów prostych i zastąpienie ich węglowodanami złożonymi – wskazane są produkty o niskim indeksie i ładunku glikemicznym. Zawartość węglowodanów w poszczególnych posiłkach powinna być podobna, co pozwoli zredukować wahania glikemii,
- zwiększenie spożycia warzyw, najlepiej w postaci surowej, unikanie rozgotowywania potraw,
- umiarkowane spożycie owoców (200-300 gram dziennie) – wskazane są owoce mniej dojrzałe,
- ograniczenie spożycia alkoholu do 20 g na dobę u kobiet i 30 g na dobę u mężczyzn.
Coraz częściej mówi się o tym, że dieta redukcyjna i u pacjentów chorych na cukrzycę, powinna się opierać na modelu diety śródziemnomorskiej. Oprócz stosowania zasad diety śródziemnomorskiej, na zaspokojenie apetytu wpływa w głównej mierze wielkość porcji — nie mogą być one zbyt małe. Porcja nie może być także zbyt duża, bowiem im większa porcja, tym więcej się je. Najczęstszym sposobem ograniczenia wartości energetycznej całodziennej diety jest zmniejszenie zawartości tłuszczu, a dodatek warzyw, owoców i produktów gruboziarnistych pozwala zachować dotychczasową objętość posiłku.
Co jeść przy cukrzycy typu 2.?
Dieta przy cukrzycy typu 2. powinna być oparta na różnorodnych produktach, z naciskiem na węglowodany złożone, produkty z wysoką zawartością błonnika, pełnowartościowym białkiem i zdrowymi, nienasyconymi kwasami tłuszczowymi. Zalecane i przeciwwskazane produkty w cukrzycy przedstawia poniższa tabelka:
| Grupa produktów | Produkty zalecane | Produkty przeciwwskazane |
| Produkty zbożowe | chleb pełnoziarnisty i razowy, kasze: gryczana, pęczak, jaglana płatki owsiane i jęczmienne brązowy ryż | produkty pszenne, pieczywo z dodatkiem słodu i karmelu, rozgotowane kasze i ryż |
| Mleko i przetwory mleczne | mleko chude, jogurt, kefir, maślanka, sery twarogowe chude i półtłuste | mleko tłuste, sery twarogowe tłuste, sery żółte pełnotłuste, sery topione i pleśniowe, śmietana |
| Mięsa i ryby | kurczak bez skóry, indyk, królik, wędliny w umiarkowanych ilościach, chude i tłuste ryby | tłuste mięsa i wędliny, podroby, salami, kiełbasa, parówki, ryby wędzone |
| Warzywa i rośliny strączkowe | surowe warzywa: pomidory, ogórki, sałata, papryka, rzodkiewka, cukinia, fasola, groch, soja, soczewica | ziemniaki puree, rozgotowane warzywa |
| Owoce | grejpfruty, pomarańcze, jabłka, brzoskwinie, wiśnie, owoce jagodowe | banany, winogrona, owoce suszone |
| Tłuszcze | oliwa z oliwek, olej rzepakowy | masło, smalec, margaryny twarde, słonina |
| Desery i słodycze | galaretki, kisiele, budynie na chudym mleku | wyroby cukiernicze, lody, kremy, torty, miód |
| Napoje | woda mineralna i źródlana, herbaty ziołowe i owocowe, | napoje gazowane, słodzone, alkohol |
| Przyprawy | pieprz, ocet, zioła, musztarda | sosy ze śmietaną, sól kuchenna, kostki rosołowe |
Bibliografia:
- Baranik A., Ostrowska L., Praktyczne zalecenia dotyczące żywienia chorych z cukrzycą typu 2 i otyłością, Forum Zaburzeń Metabolicznych 2011, tom 2, nr 4, 222-230.
- Ciborowska H., Rudnicka A., Dietetyka: Żywienie zdrowego i chorego człowieka, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2014.
- Mędrela-Kuder E., Prawidłowa dieta w cukrzycy typu II jako forma rehabilitacji chorych, Rocznik PZH 2011, 62, Nr 2, 219-223.
Podoba Ci się ten artykuł?
Powiązane tematy:
Polecamy
„To choroba, której reguł codziennie uczymy się na nowo”. Katarzyna Kazimierowska i jej osobista historia cukrzycy typu 1
„Owszem, dziś długość życia człowieka wzrasta, ale czy o taką jakość życia nam chodziło?” – pyta prof. Grzegorz Dworacki
Zmagasz się z SIBO? Pomyśl nad zmianą diety. Radzi dietetyczka Katarzyna Bednarska
Skutecznie pokonaj SIBO. Dieta low-FODMAP może w tym pomóc
się ten artykuł?
