Kiedy USG kręgosłupa jest metodą przydatną diagnostycznie? 

USG kręgosłupa nie jest często wykonywanym badaniem. Zwykle przy różnych schorzeniach „rusztowania ciała” lekarz sięga po RTG, tomografię komputerową lub rezonans magnetyczny. Tymczasem USG kręgosłupa jest nieocenione przy diagnozie schorzeń tkanek i naczyń przykręgosłupowych. A ponadto jest bezpieczne. Jak przygotować się do badania? Czy u każdego może zostać wykonane? Kiedy konieczne jest sięgnięcie po inne metody diagnostyczne?

Na czym polega badanie USG?

W diagnostyce USG wykorzystywane są właściwości fal ultradźwiękowych o częstotliwości 2-50 MHz. Fale przenikają przez powłoki skórne i transmitowane są do kolejnych tkanek, aż do głębokości nawet 6 cm. Następnie wracają do głowicy urządzenia w postaci tzw. echa. Są wówczas przetwarzane na obraz, który na bieżąco wyświetla się lekarzowi na monitorze. Ma więc możliwość obserwowania badanych tkanek w czasie rzeczywistym i ich natychmiastowej oceny. 

Badanie USG wykonywane jest z zastosowaniem specjalnego żelu (lubrykantu). Nie służy on wyłącznie zapewnieniu optymalnego poślizgu głowicy USG, choć i to jest ważne, ponieważ redukuje niekomfortowe uczucie ciągnięcia i tarcia skóry. Główną rolą żelu jest zapewnienie lepszego przewodzenia fal ultradźwiękowych oraz zapobieganie ich rozpraszaniu. Dzięki temu obraz jest wyraźniejszy, co ułatwia lekarzowi ocenę badanych struktur, postawienie diagnozy, aż wreszcie zaplanowanie leczenia.

Jakie są wskazania do badania USG kręgosłupa? 

RTG, tomografia komputerowa, rezonans magnetyczny – wszystkie te badania niemal natychmiast przychodzą na myśl, gdy lekarz proponuje zbadanie kręgosłupa. Oczywiście są to najpopularniejsze metody diagnostyki obrazowej układu kostnego, ale nie jedyne. USG kręgosłupa może zostać wykonane w celu zbadania: 

• więzadeł kręgosłupa, 
• okostnej i powierzchni kości, 
• przykręgosłupowych tkanek miękkich (np. mięśni), 
• przykręgosłupowych naczyń. 

Zawsze, gdy odczuwasz bóle w okolicy kręgosłupa, które mogą sugerować rozwój stanów zapalnych albo wystąpienie urazu czy zmiany zwyrodnieniowej, lekarz może zalecić przeprowadzenie USG, nim sięgnie po nieobojętne dla organizmu metody (RTG, tomografię komputerową, rezonans magnetyczny). USG kręgosłupa jest też często wykonywane u dzieci przy podejrzeniu niedomknięcia łuków kręgowych (dysrafii). Takie badanie jest możliwe tylko w okresie niemowlęcym, zanim struktury skostnieją. U dorosłych nie można go przeprowadzić.

Czy są jakieś przeciwwskazania do wykonania USG kręgosłupa? 

USG kręgosłupa (podobnie jak USG innych partii ciała) uznawane jest za badanie bezpieczne, dlatego też może być wykonywane nawet u kobiet w ciąży. Nawet jeśli poddajesz się mu często i w niewielkich odstępach czasu, nie rodzi powikłań dla zdrowia. W związku z tym nie ma wyraźnych przeciwwskazań co do jego wykonania. Lekarz jednak raczej odwlecze badanie, jeśli na badanym obszarze znajdują się: 

• oparzenia, 
• otwarte rany, 
• infekcje, 
• stany zapalne.

Kiedy USG kręgosłupa to za mało? 

USG kręgosłupa nie zobrazuje kości i zwapnień. Nie będzie więc przydatne do badania złamań czy zwichnięć. Nie pomoże też ocenić zmian zwyrodnieniowych, wrodzonych czy kręgozmyku. W takim wypadku metodą z wyboru, po jaką z pewnością sięgnie lekarz (o ile nie ma ku temu przeciwwskazań) jest RTG (badanie rentgenowskie). Jeśli doszło do ciężkiego urazu połączonego z niedowładami kończyn, przydatna jest tomografia komputerowa. Natomiast przy schorzeniach w kanale kręgowym (zwłaszcza, jeśli dotyczą rdzenia kręgowego) bezcenny jest rezonans magnetyczny.

Jak się przygotować do USG kręgosłupa? 

Badanie USG kręgosłupa szyjnego czy piersiowego nie wymaga specjalnego przygotowania. Jednak jeśli lekarz zaleci ci wykonanie USG kręgosłupa lędźwiowo-krzyżowego, postępuj podobnie jak podczas przygotowań do RTG. Na dwie doby przed przeprowadzeniem diagnostyki stosuj dietę lekkostrawną i unikaj potraw wzdymających.  

Dobę przed badaniem stosuj leki z symetykonem (wedle zaleceń lekarza lub zgodnie z zapisami na ulotce). Wspomagają one usuwanie gazów z jelit. To bardzo ważne, ponieważ fale ultradźwiękowe odbijają się nie tylko od tkanek, ale też od powietrza. Wobec tego, nagromadzenie gazów w jelitach może zaburzyć odczyt obrazu na monitorze.

Jaka jest cena USG kręgosłupa? 

Cena wykonania USG kręgosłupa lędźwiowo-krzyżowego, piersiowego czy szyjnego oscyluje wokół 50 zł. Jest to jednak koszt diagnostyki w ramach pełnopłatnej wizyty prywatnej. Może się nieco zmieniać w zależności od miasta, gdzie przeprowadzone zostanie badanie i samej placówki medycznej. Jeśli jednak dostaniesz skierowanie na wykonanie USG kręgosłupa od lekarza podczas wizyty refundowanej, wówczas i koszty badania zostaną zrefundowane. Aby skorzystać z takiej możliwości, musi obejmować cię jednak ubezpieczenie. 

Bibliografia:

1. Sąsiadek M., Hendrich B., Diagnostyka obrazowa kręgosłupa z uwzględnieniem nowych technik obrazowania, Polski Przegląd Neurologiczny 2010, nr 6 (1), s. 38-45.
2. Kulik-Rechberger B., Miotła P., Rechberger T., Wybrane schorzenia neurologiczne dzieci i dorosłych a funkcja dolnych dróg moczowych, Forum Medycyny Rodzinnej 2013, t. 7, nr 3, s. 128-140.