Kim jest kręgarz i czy warto korzystać z jego usług?

Siedzący tryb życia i wielogodzinna praca przy komputerze sprawiają, że coraz więcej osób narzeka na dolegliwości bólowe pleców. Długi czas oczekiwania na wizytę u specjalisty powoduje, że niektóre osoby szukają ratunku w takich niekonwencjonalnych metodach leczenia jak kręgarstwo. Na czym ono polega?  Co robi kręgarza i czy może zaszkodzić? 

Kręgarstwo – co to takiego? 

Kręgarstwo to praktyka paramedyczna polegająca na „leczeniu” kręgosłupa głównie technikami manualnymi. Jej początki sięgają połowy XIX wieku i mają korzenie w medycynie ludowej.  

W kręgarstwie, tak jak i w innych praktykach medycyny niekonwencjonalnej, panuje podejście holistyczne. Przejawia się ono wiązaniem różnych dolegliwości z racjonalnie niezwiązanymi z nimi zjawiskami, np. ból kręgosłupa jest interpretowany jako reakcja organizmu na problemy osobiste, a poszczególne choroby ogólnoustrojowe jako dysfunkcje konkretnego odcinka kręgosłupa. 

Co robi kręgarz? 

Kręgarz to osoba zajmująca się kręgarstwem. W czasach, w których kręgarstwo się rozwijało, praktykowały je osoby bez jakiegokolwiek przeszkolenia. Dziś jest podobnie – polskie prawo nie reguluje zawodu kręgarza, można więc legalnie prowadzić działalność gospodarczą i świadczyć usługi kręgarskie, nie mając żadnego wykształcenia w tym kierunku. 

Kręgarze posługują się różnymi technikami manualnymi, m.in. mobilizacją i masażem.  Najczęściej jednak w kontekście kręgarstwa mówi się o manipulacji. To zbiór ruchów (ugniatanie, uciskanie ciała) wykonywanych gwałtownie, w bardzo szybkim tempie.  

Manipulacja potocznie nazywana jest „nastawianiem kręgosłupa”, ale w przypadku zawodu kręgarza to określenie jest… chwytem marketingowym. 

Co oznacza „nastawienie kręgosłupa”? 

„Nastawienie” kręgosłupa to nazwa wywodząca się z medycyny ludowej, która wynikała z niewystarczającej wiedzy dotyczącej fizjologii. Tak naprawdę nie ma możliwości, aby poprzez techniki manualne „nastawić” kręgi czy „wcisnąć” wypadnięty dysk. To, co faktycznie dzieje się podczas manipulacji to rozluźnienie tkanek (efekt przeciwbólowy) oraz wywołanie reakcji układu nerwowego. 

Z kolei „kliknięcie”, które słychać podczas „nastawiania” kręgosłupa, to nic innego jak rozprężenie gazu znajdującego się w mazi stawowej.  

Kręgarz czy fizjoterapeuta – kogo warto wybrać? 

Różnica między kręgarzem a fizjoterapeutą jest bardzo duża. Fizjoterapia to dyscyplina medycyny klinicznej uznana przez środowisko naukowe. Ma wypracowane metody terapeutyczne i diagnostyczne, m.in.  badania obrazowe (RTG i rezonans magnetyczny).  

Aby rozpocząć pracę w zawodzie, fizjoterapeuta musi ukończyć 5-letnie studia magisterskie (kierunek medyczny), odbyć półroczną praktykę zawodową i zdać Państwowy Egzamin Fizjoterapeutyczny.  Kręgarze reklamują swoje świadczenia jako terapię schorzeń kręgosłupa i niwelowanie bólów kręgosłupa, jednak nie mają do tego odpowiednich kwalifikacji. 

Czy wizyta u kręgarza jest bezpieczna? 

Oddanie się w ręce kręgarza nie zawsze jest bezpieczne. Kręgarz może zaszkodzić, jeśli: 

• brakuje mu wiedzy z anatomii i fizjologii człowieka; 
• nie zna wskazań i przeciwwskazań do wykonywania manipulacji; 
• nie potrafi przeprowadzić diagnostyki różnicującej. 

Zabiegi manualne na kręgosłupie mogą być niebezpieczne, kiedy występują przeciwwskazania do ich wykonania takie jak: 

• niestabilne złamania; 
• niewydolność krążeniowo-podstawna; 
• ciągły ból; 
• uszkodzenia rdzenia kręgowego; 
• zaburzenia neurologiczne; 
• i inne. 

Czy warto zatem korzystać z usług kręgarza? Prawidłowo wykonane techniki manualne mogą przynieść pozytywne efekty, ale tylko wtedy, gdy wykonuje je osoba z odpowiednimi kwalifikacjami. 

Ile kosztuje wizyta u kręgarza? 

Kręgarze oferują swoje usługi w prywatnych gabinetach masażu, gabinetach medycyny „naturalnej” i w domach klienta. Cena takiej wizyty to średnio sto kilkadziesiąt złotych.  

Bibliografia: 

1. Kaczorowska, A., Dąbkowska, A. Przypadek nagłego zgonu w następstwie pęknięcia tętniaka aorty piersiowej w czasie zabiegu „terapii manualnej” w okolicy kręgosłupa, Archiwum medycyny sądowej i kryminologii 2012, 64 (4): 246-253. 
2. Starczyńska, M., Karwacińska, J., Stepanek-Finda, B., & Kiebzak, W. (2011). Historyczne podstawy fizjoterapii. Studia Medyczne, 21(1), 71-77. 
3. https://www.fizjologika.pl/nastawianie-kregoslupa-czy-to-bezpieczne/ [dostęp 31.10.2023].