Choroby jelita grubego – skąd się biorą i jakie są ich objawy?

Choroby jelita grubego od dawna stanowią wyzwanie dla lekarzy. Powodem jest nieswoistość objawów, do złudzenia przypominających inne, często zupełnie niegroźne schorzenia. Tym samym choroby jelit mogą się bezkarnie rozwijać. Skutkiem nieleczenia tych schorzeń może być nawet zgon pacjenta.

Objawy towarzyszące chorobom jelita grubego znacznie obniżają komfort życia chorego. Zaparcia występujące naprzemiennie z biegunkami i ból brzucha utrudniają wykonywanie wielu codziennych czynności. Dolegliwości oddziałują nawet na życie prywatne chorego, ponieważ wyjście z domu okazuje się czasem niemożliwe.

Jelito grube – choroby

Jelito grube pełni wiele ważną funkcję w organizmie człowieka. W jego budowie wyróżnia się kątnicę, okrężnicę, esicę i odbytnicę, określaną mianem prostnicy. Ogólnie rzecz biorąc, jelito grube to końcowy odcinek przewodu pokarmowego, w którym dochodzi do tworzenia się kału z resztek niestrawionego pokarmu. W jelicie grubym zachodzi też synteza witaminy K i witamin z grupy B, a także proces wchłaniania wody i soli mineralnych.

Proces chorobowy rozpoczęty w jelicie grubym jest nie tylko przyczyną wielu dolegliwości ze strony układu pokarmowego, ale może powodować poważne powikłania, jeśli jest nieprawidłowo leczony. Jeśli chorobą jelita grubego jest nowotwór, konsekwencją może być nawet zgon pacjenta.

Występujące w jelicie grubym choroby to między innymi:

• choroba Leśniowskiego – Crohna – może objąć cały odcinek przewodu pokarmowego doprowadzając do powstania przetok lub niedrożności jelit;

• choroba uchyłkowa jelita grubego – charakterystyczne dla tej choroby są uwypuklenia w jelicie grubym, w których może tworzyć się stan zapalny;

• wrzodziejące zapalenie jelita grubego – obejmuje jelito grube od odbytnicy przez ciągłość wzdłuż okrężnicy; zmiany mogą się przyczynić do powstania perforacji jelita;
• rzekomobłoniaste zapalenie jelita grubego – choroba występuje na skutek zapalenia wywołanego bakterią beztlenową z rodzaju Clostridium difficile, co jest przede wszystkim konsekwencją długotrwałej antybiotykoterapii
• polipy w jelicie grubym – tworzą się na skutek przerostu błony śluzowej jelita grubego, mogą pojawiać się w całym odcinku przewodu pokarmowego, nie tylko w jelitach;
• zespół jelita nadwrażliwego (drażliwego) – powstaje na skutek przewlekłych zaburzeń czynnościowych jelit;
• choroba nowotworowa jelita grubego.

Choć każde z tych schorzeń jest poważne, to najbardziej niebezpieczna jest choroba nowotworowa. Rak jelita grubego jest jednym z najbardziej złośliwych nowotworów przewodu pokarmowego, który cechuje się wysokim odsetkiem umieralności. W których odcinkach jelita grubego najczęściej rozwija się choroba nowotworowa? Nowotwór najczęściej umiejscawia się w okrężnicy i odbytnicy.

Objawy choroby jelita grubego

Na wczesnym etapie objawy choroby jelita grubego są na ogół niepozorne. Najczęściej występuje promieniujący ból brzucha, który może przypominać ból pleców w dolnych partiach. Dolegliwościom bólowym towarzyszą biegunki o ostrym przebiegu występujące naprzemiennie z zaparciami. Czasem chory gorączkuje, ma mdłości lub wymioty. Chorób jelita grubego nie sposób rozpoznać bez szczegółowej diagnostyki.

Warto jednak pamiętać, że jeśli chory skarży się na uporczywy ból kręgosłupa, a choroby jelita grubego pojawiały się już wcześniej u innego członka bliskiej rodziny, to nie należy zwlekać z wizytą u lekarza. W ten sposób może się objawiać rak jelita grubego, który jest realnym zagrożeniem życia.

Choroby jelita grubego – diagnostyka i leczenie

Choroby jelita grubego i ich objawy wymagają szeregu badań diagnostycznych. Oprócz standardowych badań laboratoryjnych u chorego wykonuje się kolonoskopię. Badanie polega na wprowadzeniu do odbytnicy giętkiego przewodu zakończonego kamerą, co pozwala obejrzeć wnętrze jelita grubego i ewentualnie pobrać wycinki do badania histopatologicznego. Mniej inwazyjnym badaniem jest kolonoskopia wirtualna (tzw. kolonografia), czyli badanie tomograficzne jelita grubego. Uzupełnieniem kolonoskopii może być tzw. pasaż jelitowy, czyli badanie rentgenowskie wykonywane z kontrastem barytowym.

Choroby jelita grubego leczy się głównie za pomocą farmakoterapii. Do najczęściej stosowanych leków należą leki przeciwzapalne, przeciwbólowe, przeciwbiegunkowe, przeczyszczające poprawiające perystaltykę jelit, immunosupresyjne, biologiczne, antybiotyki i kortykosteroidy.

Niezmiernie ważne w procesie leczenia jest jest zachowanie odpowiedniej diety w chorobach jelita grubego. Najczęściej jest to dieta lekkostrawna, którą modyfikuje się w zależności od choroby i stosownie do potrzeb chorego. Właściwy sposób żywienia jest bardzo istotny zwłaszcza w przypadku raka jelita, ponieważ dieta w chorobie nowotworowej jelita grubego może w istotny sposób wzmocnić organizm pacjenta. Dzięki niej chory lepiej znosi leczenie i zmniejsza się ryzyko powikłań.